نگاهی به زندگی نامه آیت اله سیدمحمود طالقانی

به گزارش خبرگزاری پانا؛امروز نوزدهم شهریور ماه مصادف است با سالروز درگذشت بزرگ مردی که تمام سال های عمر پربرکت خود را صرف مبارزه با استبداد ستمشاهی کرد و سال ها سختی های زندان وتبعید را تحمل نمود.

زندگی نامه

سید محمود علایی طالقانی در یک شب بسیار سرد زمستانی یعنی ۱۵ اسفند سال ۱۲۸۹ در دهکده‌ی گلیرد طالقان بدنیا آمد. گلیرد یکی از روستاهای شهرستان طالقان است.

ایشان اولین فرزند پسر خانواده بود.پدر وی آیت اله سید ابوالحسن طالقانی و مادرش عذرا گورانی بود.

وقتی سید محمود به سن پنج سالگی رسید او را به مکتب‌خانه گلیرد نزد ملا سید تقی اورازانی فرستادند، او در سال اول، خواندن قران را آموخت و در سال دوم، کتاب «موش و گربه» اثر عبید زاکانی را شروع کرد؛سید محمود در سن هفت سالگی سواد خواندن و نوشتن را کامل آموخت، در همان سن پدرش تصمیم گرفت به تهران مهاجرت کنند و به خانه‌ای کوچک در محله‌ی قنات آباد تهران رفت.

سید بنا به درخواست پدر برای تکمیل علوم دینی به شهر مقدس قم رفت، پدر درباره سید محمود به آیت‌الله حاج شیخ حائری سفارش کرد، سید محمود در ابتدا به مدرسه رضویه رفت و سپس وارد مدرسه‌ فیضیه شد؛ در سال ۱۳۱۰ پدر ایشان مریض شدند و دارفانی را وداع گفت.

سید محموددر همان سال به نجف اشرف رفت و از اساتید معروف بهره برد و پس از شش سال از عالم بزرگ آیت‌الله اصفهانی اجازه‌ اجتهاد گرفت و به ایران بازگشت. او به قم رفت و از آیت‌الله حائری اجازه اجتهاد و از آیت‌الله مرعشی اجازه‌ی حدیث گرفت.

فعالیت های سیاسی و فرهنگی

همه زندگی سیاسی آیت الله طالقانی مبارزه، زندان و تبعید است گویی شخصیت وی با سکوت و سکون نا آشنا بوده است وی نخستین زندانی سیاسی است که در زمان رضا شاه، به جرم دفاع از زن محجبه ای که مأموران رضا شاه به وی توهین کرده، قصد برداشتن چادر وی را داشتند، دستگیر و زندانی شد؛ آنان عدم جواز حمل عمامه از جانب وی را بهانه دستگیری او قرار داده بودند.

آیت الله طالقانی به جهت مخالفت با انقلاب سفید شاه، در بهمن ۱۳۴۱ دستگیر و زندانی شد او در ایام محرم تظاهرات‏های سیاسی - مذهبی را هدایت و سخنرانی‏های پرشوری ایراد می‏کرد؛ به گونه‏ای که توسط رژیم دستگیر و زندانی شد؛ دستگیری وی عکس العمل بسیاری علما را به دنبال داشت از جمله امام خمینی(ره) در مورد دستگیری ایشان و برخی دیگر از اعضای نهضت آزادی در اطلاعیه‏ای نوشت: اینجانب و اشخاص با وجدان و با دیانت متأسفیم از مظلومیت این اشخاص که به جرم دفاع از اسلام و قانون اساسی، محکوم به حبس های طویل المدت شده و باید با حال پیری و نقاهت در زندان، برای اطفای‏شهوات دیگران به سر برند.

آیت الله طالقانی علاوه بر زندان، مجازات هایی همچون تبعید را نیز تحمل کرده بود وی مدت شش ماه در زابل و یک سال در بافت تبعید بود.

فعالیت های سیاسی وفرهنگی طالقانی گسترده و متنوع است وی از تمامی فرصت‏هایی که گمان می‏برد، به افزایش آگاهی جوانان و بهبود بینش و نگاه آنان نسبت به اسلام کمک می‏کند، بهره می‏برد.

در سال ۱۳۲۰ که رضا خان تبعید شد و فضای سیاسی آزادی خوبی یافت، طالقانی با همکاری یکی از فرهنگیان، کانون اسلام را بنیان نهاد که از جمله اعضای اصلی آن مهندس مهدی بازرگان، دکتر یدالله سحابی، حجت الاسلام عبدالحسین ابن الدین و علی اردلان بودند. در این کانون، مباحث دینی و علمی مطرح می‏شد.

طالقانی تفسیر قرآن می‏گفت؛ مجله دانش آموز نیز از سوی کانون منتشر می‏شد و افزون بر آن، کلاس های درس و انجمن های خیریه، برای کمک به فقرا در زمان جنگ نیز دایر شده بود.

طالقانی افزون بر جلسات کانون اسلام، در انجمن اسلامی دانشجویان نیز شرکت داشت انگیزه اصلی وی از شرکت در این انجمن، برداشتن دیوار جدایی میان دانشجویان و طلاب علوم دینی بود.

وی‏بیشترین ارتباط را با جوانان برقرار می‏کرد و بر این عقیده بود که باید قرآن را وارد زندگی و جامعه کرد. این انجمن، همچنین برای مقابله با تبلیغ زیاد توده ای ها و بهایی ها در میان دانشجویان تشکیل شد و اهداف آن عبارت بود از: اصلاح جامعه بر طبق دستورات اسلام، کوشش در ایجاد دوستی و اتحاد بین افراد مسلمان، مخصوصاً جوانان روشنفکر، انتشار حقایق اسلام به وسیله ایجاد موءسسات تبلیغاتی‏و نشر مطبوعات و مبارزه با خرافات. این انجمن از وعاظ و اساتید و نویسندگان دعوت به همکاری می‏کرد و طالقانی از جمله این افراد بود.

مسجد هدایت

این مسجد ابتدا مقبره‌ خاندان هدایت بود آقای طالقانی در سال ۱۳۲۷ رسماً امام جماعت مسجد هدایت شد، بعد از سال ۱۳۳۲، اعضای انجمن اسلامی مهندسان و نمازگزاران پول تهیه و مسجد را بازسازی کردندو از همان سال اول تفسیر قرآن آقای طالقانی در آن مسجد شروع شد: مسجد هدایت علاوه بر جلسه تفسیر و صحبت‌های آقای طالقانی، محل دیدار دانشجویان هم بود.

دانشجویان به مناسبت‌های مختلف در مسجد جمع می شدند و به صحبت‌های آقای طالقانی گوش می دادند، در سال ۱۳۳۸، آقای طالقانی به همراه عده ای از دوستان، به نمایندی از آیت‌الله بروجردی برای رساندن پیام به ایشان به شخی شلتوت، شیخ دانشگاه الازهر و مفتی مصر به آن کشور رفت؛ هدف از آن سفر، نزدیکی بیش‌تر با علمای شیعه و اهل تسنن بود.

آقای طالقانی در مسجد هدایت به همراه استاد شهید مرتضی مطهری به تحلیل مسایل اجتماعی و افشاگری کارهای رژیم می‌پرداخت. اعلامیه‌های معروف آیت‌الله طالقانی معروف به دیکتاتور خون می ریزد در صدها نسخه انتشار یافت و بعدها برایش پرونده‌ای شد که او را به ده سال زندان محکوم کردند؛ آقای طالقانی پس از گذشت پنج سال از مدت محکومیت در روز نهم آبان سال ۱۳۴۶ از زندان قصر آزاد شدند.

بعد از بسته شدن مسجد هدایت آقای طالقانی به مبارزات مخفی پرداخت و بار دیگر در سال ۱۳۴۹ شور و حال عجیبی به مسجد هدایت داد؛ سپس او را دستگیر کردند و او را با هواپیما به زاهدان تبعید کردند و به همراه مأموری به زابل رفت.

آقای طالقانی در روزهای آخر سال ۱۳۵۶، بدترین دوران زندان خود را گذراند سپس در هشتم آبان‌ماه سال ۱۳۵۷ آزاد شد. یکی از مهمترین نظرات آقای طالقانی بعد از انقلاب طرح مسأله شوراها بود. اولین نماز جمعه تهران به امامت ایشان در ۵ مرداد ماه در دانشگاه تهران برگزار شد و سپس ایشان به عنوان نماینده‌ی مردم در مجلس خبرگان انتخاب شد.

رحلت

سرانجام طالقانی در بامداد نوزده شهریور ۱۳۵۸ دار فانی را وداع گفت، براثر عارضه قلبی به ملکوت اعلی شتافت.

امام خمینی در رثای این مجاهد نشتو فرمود:او برای اسلام به منزله حضرت ابوذر بود؛ زبان گویای او، چون شمشیر مالک اشتر برنده بود و کوبنده، مرگ او زودرس بود و عمر او با برکت....