روایت آنسامبل آلمانی موزیک فابریک از موسیقی ایران

به گزارش روابط عمومی این اجرا در ایران، آنسامبل آلمانی موزیک فابریک شب گذشته ۲۰ دیماه در حالی در سالن مدیا پارک شهر کلن به روی صحنه رفت که موسیقی ایران و ساز عود محوریت اجرایشان بود. اجرایی که قرار بود دو سال پیش برگزار شود اما به دلیل پاندومی کرونا به تعویق افتاد.
یکی از نکات قابل توجه در این اجرا، محوریت ساز عود در تمامی قطعات بود به طوری که به سفارش آنسامبل سه آهنگساز ایرانی(کارن کیهانی،ارشیا صمصامی‌نیا و سارا ابازی) و نیز آهنگساز آلمانی«یواخیم هاینز» قطعاتشان را برای آنسامبل و ساز عود نوشته بودند.

کنسرت با اجرای قطعه «زاگرس» ساخته کارن کیهانی آغاز شد. قطعه ای که به گفته این آهنگساز با الهام از شعر «عشق عمومی» احمد شاملو و با نگاهی به زاگرس زیبا که در آتش می‌سوزد؛ برای عود، فلوت، ترومپت دو دهانه، ویلن و سازهای کوبه‌ای نوشته بود.در این قطعه شنونده دیالوگ سازها را به مثابه گفتمان درختان کهنسال و تنومند زاگرس متصور می‌شد که در آتشی مهارنشدنی؛ خبر از سوختن هویت‌شان در آتش می‌دادند.

دومین قطعه‌ای که در کنسرت آنسامبل موزیک فابریک اجرا شد «س.گ.ل.ل» به آهنگسازی سارا اباذری بود. اثری متاثر از داستان کوتاه علمی تخیلی صادق هدایت با همین نام که برای عود، فلوت، هورن، سازهای کوبه‌ای و ویولن ساخته شده است. به گفته اباذری در این قطعه، که بر اجزای از هم گسسته‌ی بداهه‌نوازی کوتاهی از عود بر پایه‌ی موسیقی سنتی استوار است، سازهای دیگر در تقلایی برای هم‌سویی با موتیف‌های عود و در برخی اوقات نادیده‌گرفتن آن و اجرای موسیقی‌ای کاملاً متفاوت، در نوسانند.
یکی از شاخصه‌های این کنسرت،‌ساخت و اجرای اثری بر پایه ساز عود توسط یواخیم هاینز آهنگساز آلمانی بود. او که رئیس جامعه موسیقی معاصر هانوفر (HGNM) است در اثرش که برای عود و الکترونیک ساخته بود دیالوگ‌هایی به زبان فارسی مابین موسیقی او شنیده می‌شد که البته در برخی لحظه‌ها صدای همهمه وگفتمان مردم در خیابانهای ایران به گوش می‌رسید. گویی یواخیم هاینز صداهای شهرهای ایران را سوژه ساخت اثرش قرار داده بود و در همراهی با ساز عود، رنگ صوتی دیگری از این ساز را به مخاطبان ارائه داده بود.

«ریزلحظه‌ها شماره ۴» آخرین اثری بود که در این کنسرت توسط آنسامبل موزیک فابریک اجرا شد. این اثر توسط ارشیا صمصامی‌نیا برای ساز عود، فرنچ هورن، فلوت، ویلن، پرکاشن و الکترونیک بر اساس هشت مقام اصلی موسیقی باستانی ایران نوشته شده بود.

«ریزلحظه‌ها شماره ۴» کمی با دیگر آثار متفاوت داشت آن هم به جهت بهره‌مندی محو و گنگ از موسیقی ایرانی در ساخت آن بود چرا که به گفته صمصامی‌نیا شنونده در مواجه با این اثر معیارهای موسیقی اصیل ایرانی نخواهد شنید. چرا که سعی کرده‌ام تنها از مقام‌ها و فواصل موسیقی باستانی ایران در راستای متریال و ابزاری برای آهنگسازی با رویکردی نو به دور از هرگونه خودنمایی فرهنگی و اگزوتیسم هنری استفاده کنم. موسیقی «ریزلحظه‌ها شماره ۴» نوعی اعلان خبر را به مخاطب القا می‌کرد اعلانی که در برخی قسمتها همراه با مکاشفه و جستجوگری بود. مکاشفه‌ای در ایران باستان با موسیقی‌ای از جنس خودش.

توجه آلمانی‌ها به موسیقی ایرانی و خصوصا ساز عود را شاید بتوان نقطه عطف این پروژه موسیقایی دانست که به گفته یاسمین شاه‌حسینی نوازنده عود بخشی از این شناخت،‌ به واسطه‌ی فعالیت‌های گسترده‌ی نوازندگان عود در جهان و برگزاری ورکشا‌پهای موسیقی دانان ایرانی در رابطه با موسیقی ایرانی و ردیف شکل گرفته است. او همچنین معتقد است که در هریک از قطعات، عود شخصیت مختص به آن قطعه را داشت.

کنسرت آنسامبل موزیک فابریک شب گذشته در حالی با حضور کارن کیهانی، ارشیا صمصامی‌نیاد و سارا اباذری آهنگسازان ایرانی، یاسمین شاه‌حسینی نوازنده عود و یواخیم هاینز آهنگساز آلمانی در شهر کلن آلمان برگزار شد که این اجرا به صورت آنلاین در صفحه رسمی موزیک فابریک نیز به صورت جهانی پخش شد.