فخرفروشی‌های مجازی جایگزین سنت‌های ایرانی
تهران (پانا) - از زمان ظهور شبکه‌های اجتماعی،آیین‌های سنتی ایرانی تحت‌الشعاع این پدیده نوظهور قرار گرفته است برخی از خانواده‌های ایرانی بیش از آنکه درگیر فلسفه آیین‌ها باشند به دنبال ثبت عکس‌ها و فیلم‌هایی برای به نمایش گذاشتن آنچه که دارند یا انجام می‌دهند، هستند. این دسته از افراد بیش از پرداختن به این مراسم‌ها با حضور پررنگ در شبکه‌های اجتماعی، دورهمی مجازی می‌گیرند.
مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی در گفت‌وگو با پانا درباره تشریفاتی شدن برخی رسوم‌های کهن در کشور از جمله شب یلدا اظهار کرد: «اینکه چرا مراسم شب یلدا از حالت باستانی و سنتی وارد دوره جدیدی شده است عوامل مختلفی دارد که باید آسیب‌شناسی شود زیرا هر سال که می‌گذرد با پدیده‌های عجیبی در برگزاری این رسوم‌ها روبه‌رو می‌شویم که ما را از اصل برگزاری این مراسم‌ها که هدف آن دور هم بودن و لذت بردن در کنار خانواده است، دور می‌کند.»
این آسیب‌شناس معتقد است: «چشم و هم‌چشمی یکی از مهم‌ترین دلایلی است که در سال‌های اخیر باعث شده تا مردم از اصل و هدف برگزاری مراسم‌های باستانی دور شوند و تجمل‌گرایی یا لاکچری نشان دادن وضع زندگی در برخی خانواده‌ها نشان دهنده تغییر فرهنگ و تفکر برخی خانواده‌ها است که در فضای مجازی روز به‌روز گسترش می‌یابد و عده بیشتری به این سمت گرایش پیدا می‌کنند.»
اقلیما با اشاره به وجود فضای مجازی و استفاده نادرست از آن در زمینه نشان دادن فرهنگ و رسوم کهن در کشور گفت: «امروزه به جای لذت بردن از لحظات و دورهمی‌هایی که به دلیل آیین‌های سنتی برگزار می‌شود، فقط تلاش می‌شود عکس‌های آن در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شود در صورتی که بسیاری از افرادی که تصاویر لاکچری از سفره‌های شب یلدای خود را به اشتراک می‌گذارند هیچ لذتی از این مراسم و دور هم بودن نبرده‌اند.»
وی اضافه کرد: «هزینه بار اقتصادی در این شب در بسیاری از خانواده‌ها معادل هزینه‌های یک ماه برخی از خانواده‌ها است اما برخی خانواده‌ها این هزینه را متحمل می‌شوند تا همه چیز به خوبی نمایان شود.»
رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران با بیان اینکه توجه کردن بیش از حد به ظواهر زندگی در مناسبت‌های مختلف، دور شدن از فلسفه و معنای واقعی زندگی است، گفت: «امروز میانگین گفت‌وگوی خانواده‌های ایرانی به ۱۵ دقیقه در روز رسیده است و خانواده‌ها وقت کمتری را برای صحبت کردن با یکدیگر اختصاص می‌دهند. در واقع استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی در محیط خانواده با کاهش سطح ارتباطات عاطفی، میزان گفت‌وگو در خانواده را کاهش داده است. رسوم‌هایی چون شب یلدا که فرصتی برای دور هم بودن خانواده‌ها است بسیار فرصت خوبی برای گفت‌وگو و تمرین گفت‌وگو میان اعضای خانواده است.»
وی تاکید کرد: «تجربه نشان داده وقتی خانواده‌ها از فرهنگ اصیل فاصله می‌گیرند به ضرر خانواده‌ها است. در برخی خانواده‌ها در شب یلدا به جای اینکه بیشتر به رسومات این شب پرداخته شود به حواشی آن توجه می‌شود و با تشریفاتی کردن سفره شب یلدا، سادگی این شب را از بین می‌برند. امروز می‌بینیم که صله رحم و دیدار بزرگ‌ترها در بسیاری از خانواده‌ها در حال فراموشی است در حالی که با فرهنگسازی و توجه به رسالت آیین‌های سنتی می‌توان این فرهنگ را زنده کرد و زنده نگه داشت.»
این مددکار اجتماعی توجه به اقشار آسیب پذیر و خبر گرفتن از حال خویشان و همسایگان را از دیگر کارکردهای برخی رسوم‌های سنتی از جمله شب چله عنوان کرد و گفت: «مناسبت های آیینی و توجه به آن، ما را به سمت همبستگی اجتماعی سوق می‌دهد و هرقدر که همبستگی اجتماعی بالاتر برود، آمار بزهکاری و آسیب‌های اجتماعی نیز پایین میآید.»
دلیل اقبال عمومی به جشن‌های غیرایرانی
اقلیما درباره دلیل اقبال عمومی به جشن های غیر ایرانی و مختص کشورهای دیگر نیز گفت: «گرایش مردم به جشن ها و اعیاد غیر ایرانی را برآمده از رقابت فرهنگی است در واقع وقتی سرمایه‌های فرهنگی در کشور قدر دانسته نمی‌شود و ریشه های هویتی و کهن جامعه مورد توجه قرار نمی‌گیرد، عناصر رقیب به میدان میآید و رقابت فرهنگی شکل می‌گیرد و اکنون شاهد این رقابت فرهنگی هستیم زیرا می‌بینیم بسیاری از خانواده‌های ایرانی از آداب و رسوم کهن ایرانی آگاه نیستند اما از انواع جشن‌های غیرایرانی از هالوین گرفته تا سایر مراسم‌ها آگاه هستند و حتی آنها را هم برگزار می‌کنند.
این آسیب‌شناس مسایل اجتماعی خاطرنشان کرد: «البته نباید در ستاش مراسم‌های ایرانی، مراسم‌های غیرایرانی را نکوهش کرد اما نکته مهم این است که نباید از آیین‌های کهن ایرانی که خانواده محور هستند غافل بود و این امر نیاز به فرهنگسازی دارد. داشته های فرهنگی در کشور ما آنگونه که باید آموزش داده نمی‌شود و از این مساله غفلت می‌شود. فضیلت های فرهنگی، عشق ورزی، صداقت و عدالت از جمله مولفه های شناختی - رفتاری است که باید در جامعه تقویت شود و این موارد را می‌توان در برگزاری مناسبت های فرهنگی و هویتی دنبال کرد.»
ارسال دیدگاه