نباید برای معتادان جزیره ساخت

به گزارش ایسنا، منصور براتی با بیان اینکه طرح دهکده سلامت از چند منظر قابلیت بررسی دارد، گفت: ما نیازمند ایجاد تحول در چرخه‌های درمانی اعتیاد هستیم، زیرا طبق آمارهای موجود حدود ۹۰ درصد افرادی که در برنامه‌های ترک اعتیاد شرکت می‌کنند مجددا دچار عود اعتیاد می‌شوند؛ بنابراین مشخص است در چرخه‌های درمانی اعتیاد در کشور دارای مشکل و نیازمند تحول هستیم، لذا هرگونه اقدام در راستای این تحولات، گامی مثبت خواهد بود.

وی تصریح کرد: در نگاه اول زمانی که به پیشنهاد طرح دهکده سلامت نگاه می‌کنیم، به نظر طرح خوبی است، زیرا تا پیش از این، چندان طرحی برای ساماندهی معتادان متجاهر وجود نداشته‌ و صرفا در برخی موارد دیده شده است طرح‌هایی در راستای جمع‌آوری معتادان اجرا می‌شود. هرچند که مراکز ماده ۱۶ برای معتادان متجاهر وجود دارد اما معتادانی که در آن مرکز نگهداری می‌شوند بعد از فرآیند سم‌زدایی، مجددا به چرخه اعتیاد بازمی‌گردند.

براتی با بیان اینکه افراد معتاد عمدتا دچار یک مدل تفکری هستند که به آن طرز فکر اعتیادآور می‌گویند و در افراد به شخصیت اعتیادآور تبدیل می‌شود، گفت: افراد دارای اعتیاد تفکرات خاصی دارند، همه چیز را مطلق می‌بینند و خود را قربانی بی‌توجهی یا کم‌توجهی دیگران می‌دانند؛ این نوع نگرش‌ها باید زمان درمان افراد دارای اعتیاد از آنها جدا شود. این درحالیست که در کمپ‌ها کمتر چنین اتفاقی رخ می‌دهد و نتیجه آن است که معتادان با وجود اینکه در دوره‌های سم‌زدایی شرکت می‌کنند، دوباره به چرخه اعتیاد بازمی‌گردند.

به گفته معاون پژوهشی موسسه کادراس، در مراکز و کمپ‌ها حدود ۷۰ درصد کاری که برای معتادان انجام می‌شود سم‌زدایی است، در تفکر معتادان تغییری ایجاد نمی‌شود و مهارت چندانی به آنها نمی‌آموزند. اما در طرح دهکده سلامت تحولی نسبت به مراکز ماده ۱۶ ایجاد می‌شود که به جز سم‌زدایی و نگاه پزشکی به مسئله اعتیاد تا حدی از چرخه بسته ابتدایی فراتر می‌رود و به نظر از این دیدگاه که به افراد آموزش‌هایی ارائه می‌شود، طرح خوبی است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا ایجاد دهکده سلامت باعث قرنطینه شدن معتادان نمی‌شود؟ اینطور پاسخ داد: تجربیات نشان می‌دهد که نباید یک مدل زندگی مصنوعی و منفک از بقیه جامعه برای معتادان ایجاد شود. زمانی که معتادان در یک منطقه‌ جمع می‌شوند، معمولا تخطی از قوانین صورت نمی‌گیرد و آنها بیشتر قانون را رعایت می‌کنند اما این تا زمانی است که آنها در آن منطقه وجود دارند. در واقع در بسیاری از کشورهای جهان این موضوع تایید شده که برای درمان معتادان باید آنها در بستر جامعه درمان و شرایطی برایشان مهیا شود تا بتوانند عادات بد را ترک کنند.

معاون پژوهشی موسسه کادراس ادامه داد: لذا در صورت راه‌اندازی دهکده‌ سلامت معتادان، این دهکده باید در بطن شهر باشد یا در صورتی که قرار است در منطقه‌ای مجزا ساخته شود باید به صورت طرح‌های پایلوت و آزمایشی بررسی شود.

وی با بیان اینکه در دهکده سلامت باید شرایط زندگی عادی برای معتادان فراهم شود، تاکید کرد: نباید در این دهکده اینطور به نظر برسد که جزیره‌ای برای معتادان ایجاد شده است بلکه باید شرایطی فراهم شود تا افراد عادی هم در منطقه حضور داشته باشند. حتی تراکم افراد به نحوی باشد که افراد عادی بیشتر باشد. یکی از دلایلی که طرح‌هایی مانند دهکده سلامت افراد را منزوی می‌کند و در جهان شکست خورده به این دلیل است که معتادانی که در منطقه‌ای تجمع داده می‌شوند، الگوی واقعی برایشان کمتر دیده شده است.

براتی یادآور شد: مشابه طرح دهکده سلامت در برخی کشورها اجرا شده، اما آنچه از دهکده سلامت کشورهای دیگر شنیده می‌شود این است که ایزوله شدن معتادان وجود نداشته و در بخشی از یک شهر چنین دهکده‌ای را راه‌اندازی کرده‌اند. به طور مثال در هر شهر نیوزلند یک دهکده ایجاد کرده بودند. هرچند تعداد افراد تحت درمان در آن محله‌ها بالا بود، اما باز هم تراکم افراد سالم در آن محلات بیشتر بود. همچنین درخصوص موفق بودن درمان معتاد در این دهکده گفته شده که در برگرداندن مصرف کنندگان به جامعه سالم بین ۶۰ تا ۷۰ درصد موفقیت وجود داشته است، اما باید در نظر گرفت صرفا ایجاد محله‌های مجزا باعث این اتفاق نشده بلکه آنها بر روی تغییر افکار معتادان، آموزش مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و شغلی و ارائه تسهیلات اشتغال و ... به معتادان، کار کرده‌اند.