توضیح فتحعلی بیگی درباره چرایی برگزاری آنلاین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی
تهران (پانا) - بیستمین دوره از جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی تمام شد و دبیر این جشنواره درباره موضوعاتی چون برگزاری آنلاین، همایش‌های تخصصی و پیشنهاد ورود تخصصی این رشته به حوزه‌های آکادمیک که از جمله پربحث‌ترین سوژه‌ها در خلال برگزاری جشنواره بود، توضیح داد.
با پایان یافتن بیستمین دوره از جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی حالا می‌توان نمایی نزدیک‌تر از تجربه برگزاری این جشنواره در شرایط کنونی پیش رو داشت و بر اساس این تجربیات نقشه راهی برای آینده متصور بود. برگزاری آنلاین، همایش‌های تخصصی و پیشنهاد ورود تخصصی این رشته به حوزه‌های آکادمیک از جمله پربحث‌ترین سوژه‌ها در خلال برگزاری جشنواره بود و حالا داوود فتحعلی‌بیگی دبیر این جشنواره در گفت‌وگو با «ایران» از شیوه‌ها و شرایط برگزاری آن می‌گوید.
برخی مخالف برگزاری جشنواره در شرایط کرونایی بودند اما طی یک‌سال و نیم گذشته برگزاری بسیاری از این جشنواره‌های محلی و کشوری باعث شد آن‌طور که تصور می‌شد تئاتر و هنرمندان تئاتری در محاق نمانند. تجربه برگزاری جشنواره نمایش‌های آیینی سنتی برای شما به‌عنوان دبیر این جشنواره، چه چالش‌هایی داشت؟
اول باید به این نکته اشاره کرد که تئاتر فی‌نفسه مظلوم است و نمایش‌های آیینی سنتی هم مظلوم‌تر... به هر صورت تئاتر در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود و فارغ‌التحصیلان این رشته به ظرفیت‌هایی جدید و تازه‌نفس در تئاتر ما تبدیل می‌شوند که برخی‌شان کارگردان و بازیگر و... و برخی‌شان هم کارشناسان تئاتر می‌شوند؛ اما ما برای نمایش‌های آیینی سنتی هیچ مرجع یا بستر آکادمیک نداریم و به‌نظر می‌رسد همه با من در این مسأله که با دو واحد درس نمی‌شود مقوله مهم نمایش‌های آیینی سنتی را فراگرفت هم نظر هستند. نمایش‌های آیینی سنتی، مباحث پیچیده‌ای دارد و برخلاف ظاهر آن که سهل نشان می‌دهد به‌شدت ممتنع نیز هست و اگر کسی بخواهد در آن غور کند، باید تا ریزترین و جزئی‌ترین مباحث را بشناسد و فرا بگیرد. به‌سؤال شما برگردم: برگزاری جشنواره در این دوره واقعاً سخت بود و نظریه‌های مختلفی، موافق و مخالف برگزاری‌اش بودند. حتی برخی می‌گفتند حالا که از پیک پنجم عبور کرده‌ایم چرا جشنواره را با حضور تماشاگران برگزار نمی‌کنید که ما نمی‌توانستیم چنین ریسک و خطری را قبول کنیم. به‌هر صورت آسیب‌ها وجود داشت و اگر اصلاً برگزار نمی‌کردیم هم این آسیب با یک دوره
عقب افتادن بیشتر می‌شد. مشکلات خاص خود را هم داشتیم از این بابت که برخی تمرین‌ها به خاطر مشکلات گروه‌ها از مریضی و... تعطیل می‌شد و خود ما هم به‌لحاظ تمرینات و... گروه‌ها بسته به شرایط معذوریت‌هایی داشتیم.
برگزاری آنلاین چه حسن و ضعف‌هایی دارد؟
طبیعتاً برای بسیاری از نمایش‌ها مخصوصاً آنها که طنز هستند و با مخاطب گرم می‌شوند و نفس می‌گیرند اجرای جلوی دوربین‌شان سخت بود و آن شور و حال را نداشت و این را قبول داریم اما شرایط این‌طور بود. اما این حسن هم در چنین شرایطی وجود دارد که بسیاری از مردم علاقه‌مند در اقصی نقاط ایران و حتی خارج از ایران، می‌توانند از طریق پلتفرم‌های اینترنتی مخاطب این نمایش‌ها باشند و آنها را ببینند و من امیدوارم در سال‌های آینده هم از این ظرفیت و امکان بتوانیم استفاده کنیم و آنچه به‌عنوان تجربه این محدودیت‌ها تجربه کردیم در آینده هم کارآمد باشند.
برخی هنرمندان از سخت گیری‌هایی که به زعم آنها وجود داشت گلایه‌مند بودند... آیا سخت‌گیری خاصی امسال وجود داشته است؟
به‌عقیده من خیر. نمی‌شود گفت سخت‌گیری‌های بی‌دلیلی وجود داشته است. مثلاً در بخش داوری، هرکاری را که رد شد و از ما تقاضای تجدید نظر داشت، خود من دیدم و بی‌هیچ تعارفی باید بگویم که نظرات داوران کاملاً درست و صحیح بود. برای پخش آثار هم بخشی از مسأله به دامنه مخاطب بستگی پیدا می‌کند. در واقع وقتی قرار است یک نمایش روی صحنه اجرا شود مخاطب مشخص و محدودی دارد و وقتی قرار است از یک پلتفرم پخش شود مخاطبی گسترده. اینجا دیگر معیارهای پخش آثار و... تفاوت دارد و ما نمی‌توانیم نسبت به آنچه خلاف معیارها و هنجارهای جامعه است بی‌تفاوت باشیم. یک زمانی انتقادی وجود دارد یا موضوع نمایش انتقاد است یا مشکلات جامعه. هیچ‌کس با چنین رویکردی مشکلی نداشته و هیچ کاری هم به این دلیل حذف نشده اما بعضی‌ها خط قرمزهایی را رد می‌کنند که قابل توجیه و دلیل آوردن نیست.
امسال جایزه دکتر ستاری در فقدان این چهره معتبر و مهم فرهنگی و تئاتری برگزار شد...
بله متأسفانه. مرحوم جلال ستاری سهم و نقش به‌سزایی در معرفی بسیاری از شخصیت‌های حوزه تئاتر چه فرنگی و چه ایرانی داشته و با ترجمه‌ها و تألیف‌هایش از جمله در مقوله جامعه‌شناسی تئاتر و اسطوره‌شناسی و... روشنگری‌های بسیاری برای اهل هنر داشت. او یک‌دوره‌ای ویراستار مجله نمایش هم بود و همان حضورشان به‌عنوان ویراستار باعث شد دست ما را بگیرد و راهنمایی کند تا بتوانیم چیزهایی بنویسیم. اگر کسی توفیق می‌یافت حضوری با او گفت‌وگویی می‌کرد متوجه عمق دانش و اطلاعات او می‌شد و حافظه‌ای داشت شگفت‌آور. عمق مطالعات و تحقیقات او طوری بود که از کتابی به کتاب دیگر پی ارجاعات می‌رفت و سرکار خانم لاله تقیان، تعریف می‌کند که به‌دلیل موج پردامنه اطلاعات هنوز یک‌سری فیش دسته‌بندی شده از او مانده که فرصت نشده رویشان کار کند.
منبع: روزنامه ایران
ارسال دیدگاه