مذاکرات وین و شرایط موجود

روز چهارشنبه مجدداً مردانی با اراده با هدف رفع تحریم‌های وضع‌شده علیه مردم ایران، عازم شهر وین شدند و روز پنجشنبه اولین دور از مذاکرات از دور دوم را با ۴+۱ در هتل کوبورگ این شهر آغاز کردند.

این دیدار در شرایط انجام شد که بخش قابل توجهی از گمانه‌زنی‌های رسانه‌های غربی در ده‌ها نوشتار و گزارش صوتی و تصویری، از عدم برگزاری این جلسه خبر داده بودند! اما اِتقان سندهای ارائه‌شده به اعضای هیأت‌های مقابل، سران آنان را قانع کرد که به‌رغم ارسال پیام‌های متناقض رسانه‌ها و دولتمردان آمریکایی، در این دور از مذاکرات شرکت کنند و حتی پاسخگوی چرایی اِعمال تحریم‌های اخیر آمریکا و همچنان امیدوار به آینده مذاکرات باشند؛ آنان حتی از پیام‌هایی در قالب توئیت نماینده روسیه و سکوت موقت نماینده چین نیز در ایام فاصله دو گفت‌‌وگو استفاده کردند تا شاید بتوانند نمایندگان هسته‌ای ایران را تا حدودی از مواضع‌شان دور کنند؛ اما همچنان‌که انتظار می‌رفت، مسئولان ارشد تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی ایران ایران بر اساس تعهد داده‌شده، به‌موقع وارد مذاکرات شده و یک بار دیگر بر مواضع عزتمدارانه، مستدل و متین خویش بر اساس متون از قبل ارائه شده تأکید کردند.

به نظر می‌رسد، پس از بازگشت هیأت‌های اروپایی از پایتخت‌های‌شان و در پی بررسی متون پیشنهادی ایران، فضایی واقع‌بینانه‌تر بر گفت‌وگوها حاکم و زمینه برای ورود به گفت‌وگوهای جزئی‌تر بیش از دور پیش فراهم شده و درواقع می‌توان گفت که این بار، تروئیکای اروپایی، مجبور به بازی در چارچوب ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران شده است.

البته، بازی مقصرنمایی و فضاسازی رسانه‌ای علیه مواضع جمهوری اسلامی، طی یک هفته گذشته با شدت ادامه داشت اما با این حال، باید تأکید کرد که این فضاسازی‌ها نه‌تنها موجب عقب‌نشینی ایران نخواهد شد، بلکه همین رویکرد اشتباه موجب شده است که طرف‌های مقابل بر خلاف هفته گذشته، اکنون از لزوم شروع کار بر روی متن نهایی صحبت کنند.

جمهوری اسلامی ایران بخوبی می‌داند اختلاف نظر در ذات هر گونه مذاکره نهفته است؛ در هفته گذشته، برخی از رسانه‌ها تلاش کردند با برجسته‌کردن اختلاف نظرها میان طرف‌های مذاکره‌کننده، فضا را چنین به تصویر کشند که گفت‌وگوها در آستانه شکست قطعی قرار دارد؛ این در حالی است که اختلاف نظر، ذات مذاکره است و اگر اختلافی میان طرفین نبود، اساساً نیازی به مذاکره وجود نداشت. آنچه ضروری است، آن است که همه طرف‌ها با جدیت و حسن نیت برای کاهش این اختلاف دیدگاه و نهایتاً رسیدن به توافقی که برای هر دو سو قابل پذیرش باشد، تلاش کنند.

در میان جنگ اراده‌ها و روایت‌ها و با وجود حملات بی‌وقفه رسانه‌ای غرب و تحلیل‌های کم‌مایه تحلیل‌گران غربی که از میان توییت‌ها و اخبار متناقض رسانه‌ها و مقامات غربی و عبری که دائماً از پلن B و احتمال درگیری نظامی سخن به میان می‌آورند، حتی بعضی از مقامات عربی برای اولین مرتبه اجازه یافته‌اند در میان مذاکرات اظهار نظر کرده و اتفاقاً به حل‌شدن اختلافات رضایت داده‌اند.

مقام‌های متعدد دولت سابق آمریکا هم تأکید داشته‌اند که هدف از اعمال تحریم‌ها، نابود کردن برجام بوده است. از این رو، بر اساس مواضع رسمی و علنی دولت آمریکا، تمامی تحریم‌ها در ارتباط با برجام بوده‌اند و آمریکا نمی‌تواند با تغییر برچسب، ادعا کند که تحریم‌های ذیل فشار حداکثری با برجام مرتبط نیستند؛ بر این اساس تمام تلاش‌های ماه‌های اخیر در دولت سیزدهم در تهیه اسناد یادشده و اظهار تمایل برای تداوم مذاکرات لغو یا بر داشته‌شدن این تحریم‌هاست؛ البته این راهبرد راه‌گشای مقام معظم رهبری که به این مضمون فرمودند: «رفع تحریم‌ها با دشمنان و خنثی‌کردن آنها در دست ملت و دولت ایران است» مطمح نظر دولت سیزدهم و به تبع آن، تیم مذاکره‌کننده است.

تأکید نمایندگان جمهوری اسلامی ایران در این نشست، بر اینکه پیشرفت مذاکرات، مستلزم توقف اقدامات مخرب آمریکا بوده است امری بدیهی و غیر قابل انکار است چرا که دولت آمریکا در یک هفته گذشته با اعمال تحریم و انتشار اخبار تهدیدآمیز، تلاش کرده با تاکتیک «ارعاب همزمان با مذاکره»، ایران را برای امتیازدهی تحت فشار قرار دهد، اما همان‌طور که در جلسه کمیسیون مشترک نیز از سوی ایران و برخی دیگر طرف‌ها عنوان شد، این فشارها بر فضای مذاکرات تأثیر معکوس و مخرب خواهد گذاشت. در این نشست تأکید شده که پیشرفت مذاکرات، مستلزم آن است که آمریکا از اقدامات خلاف حسن نیت دست بردارد.

جمهوری اسلامی ایران که با جدیت تمام در گفت‌وگوها حاضر شده، برای دستیابی به توافق و تأمین منافع خود در کوتاه‌ترین زمان آماده است و هیأت ایرانی، هیأتی تصمیم‌گیر در محل، دارای ظرفیت، مجوز و اختیار است، درست بر خلاف طرف‌های مقابل غربی، باید توجه داشت که هفته گذشته نیز این طرف مقابل بود که خواستار آن شد که برای بازگشت به پایتخت‌ها وقفه‌ای در گفت‌وگوها ایجاد شود.

از این رو، باید تأکید کرد که توافق در دسترس است و به محض آنکه آمریکا حقوق ملت ایران را به رسمیت شناخته و از کارزار شکست‌خورده فشار حداکثری دست بردارد، راه برای حرکت به سمت توافق باز خواهد شد.

موضوع تضمین و همچنین رفع مؤثر تحریم‌ها، اطمینان از پابرجا ماندن توافق را افزایش می‌دهد، از این روست که جمهوری اسلامی ایران ترجیح می‌دهد اکنون در مذاکره‌ای دقیق‌تر و شاید سخت‌تر، این اطمینان را ایجاد کند که اجرای توافق سهل‌تر می‌شود. باید تأکید کرد که پیشنهادهای ارائه‌شده از سوی جمهوری اسلامی ایران، برآمده از تجربه تلخ به دست‌آمده از نحوه اجرا و موانع پیش روی انتفاع کامل ایران از مزایای توافق هسته‌ای بوده و به دنبال آن است که با اطمینان از اجرای کامل این توافق، دوام و پایداری آن را افزایش دهد.

خوشبختانه به‌رغم هجمه‌های رسانه‌ای، پیشنهادها و نظرات ارائه‌شده از سوی هیأت ایرانی در گفت‌وگوهای هفته پیش، همچنان روی میز قرار دارد و مذاکره‌کنندگان ایرانی در طول مباحث در خصوص متن، بر اساس این دیدگاه‌ها پیش خواهند رفت؛ البته چنان‌که پیش از این هم گفته شده، جمهوری اسلامی ایران هیأت‌های شرکت‌کننده از کشورهای دیگر را دعوت کرده که نظرات خود را به صورت مستدل ارائه کنند تا بتوان وارد بحث دقیق در خصوص متون نهایی به منظور حصول نتیجه شد.

*تحلیلگر سیاست خارجی

منبع: نورنیوز