پشت پرده قطعی فیس‌بوک و سقوط زاکر برگ از عنوان ثروتمندترین مرد دنیا

واتس‌آپ، اینستاگرام، فیس‌بوک و Oculus شب گذشته به دنبال قطع کل سرویس‌های فیس‌بوک برای 6ساعت از دسترس جهانیان خارج شدند تا بزرگ‌ترین قطعی تاریخ این شبکه‌ها را رقم بزنند.
شایعه هک شدن فیس‌بوک از کجا شروع شد؟
ماجرا ازآنجا شروع شد که قطعی کم‌سابقه و فراگیر فیس‌بوک کمتر از 24 ساعت بعد از این ماجرا بود که فیس‌بوک متهم شده بود؛ سودآوری را بر «تنگ کردن فضا علیه گفتمان نفرت پراکنی» ‌و «پخش اطلاعات» نادرست ترجیح می‌دهد. همین مسئله باعث شد در ساعت‌های اولیه قطعی، همه گمانه‌زنی‌ها به سمت هک شدن برود و چند ساعت بعد شایعه هکر13 ساله چینی در بین علاقه‌مندان به فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شد.
هم‌زمان با این اتفاق هشتگ facebookdown به‌سرعت شروع به ترند شدن کرد. برخی از کاربران گفتند از قطعی ناگهانی این سرویس‌ها ناراحت شده‌اند و برخی دیگر این موضوع را دستمایه طنز قراردادند. صدها میلیون کاربر شبکه‌های اجتماعی شرکت فیس‌بوک در سراسر جهان روز گذشته درگیر بروز یک اختلال گسترده در مجموعه برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک و پیام‌رسان‌های واتس‌اپ، اینستاگرام، و مسنجر فیس‌بوک شده بودند.
بلافاصله بعد از اینکه شایعه حمله سایبری به فیس‌بوک نقل جهان مجازی شد، فیس‌بوک وقوع هرگونه حمله سایبری در ارتباط با متوقف‌شدن این شبکه اجتماعی و خدمات پیام‌رسان‌های واتس‌آپ و اینستاگرام را رد کرد.
ضربه به اقتصاد جهان
قطع کم‌سابقه خدمات جهانی فیس‌بوک، واتس آپ و اینستاگرام ساعت 12 ظهر به‌وقت شرق ایالات‌متحده (16به‌وقت گرینویچ) اتفاق افتاد ‌و ساعت 5 و‌ 45 دقیقه صبح به‌وقت شرق آمریکا مجدداً به مدار خدمات‌رسانی بازگشت.
این بحران باعث سقوط حدود 5 درصدی سهام فیس‌بوک‌ شد که از نوامبر سال گذشته بی‌سابقه بوده است.

نت‌بلاکس اعلام کرد، قطعی سرویس‌های فیس‌بوک بیش از 500 میلیون دلار به اقتصاد جهانی ضرر وارد کرد. برخی گزارش‌ها از ضرر 7 میلیارد دلاری «مارک زاکربرگ» مالک فیس‌بوک حکایت دارد.
سابقه قطعی فیس‌بوک
قطع خدمات برنامه‌های فیس‌بوک و زیر‌مجموعه‌های این شبکه اجتماعی غیرمعمول نیست، اما به‌ندرت اتفاق می‌افتد که همه برنامه‌های به هم پیوسته بزرگ‌ترین شرکت رسانه‌های اجتماعی در جهان به‌طور هم‌زمان قطع شوند. در سال 2019 ، یک اختلال و قطعی مشابه در شبکه فیس‌بوک رخ داد که حدود یک ساعت به طول انجامید. در آن زمان فیس‌بوک اعلام کرد که این قطعی به دلیل یک مشکل فنی رخ‌داده است. وقتی شبکه‌های تحویل محتوا یا CDNها به اینترنت متصل نباشند ممکن است وب‌سایت‌های اصلی کار نکنند. این موضوع در ماه ژوئن هنگامی‌که یکی از CDNها ، Fastly ، به‌دلیل مشکلات فنی متوقف شد، اتفاق افتاد.
چرا کارکنان فیس‌بوک نتوانستند به داخل ساختمان بروند؟
شرکت مادر این شبکه‌ها یعنی فیس‌بوک به مدیریت مارک زاکربرگ، دلیل این خرابی را «تغییرات در پیکربندی‌» سرورها اعلام کرد. بنا بر گزارش‌ها گستردگی این اختلال دیجیتالی تا به آنجا بود که حتی کارکنان شرکت فیس‌بوک نیز امکان دسترسی به سیستم‌های داخلی را نداشته‌اند.
بلافاصله بعد از اینکه رکوردهای(DNS) سیستم نام دامنه فیس‌بوک از دسترس خارج شد، ترافیک درخواستی از فیس‌بوک به آدرس دیتاسنترهای فیس‌بوک در اینترنت پیدا نمی‌شد. DNS همان دفتر تلفن اینترنت است و جایی است که همه آدرس‌ها و ذخیره‌ها روی آن قرارمی گیرند و زمانی که درخواست‌کننده آدرس فیس‌بوک یا واتس آپ یا اینستاگرام را در مرورگر اینترنت جستجو کند به صفحه مورد نظرش هدایت می شود. اما با مشکلی که برای روترها پیش آمده بود امکان دستیابی به این آدرس‌ها وجود نداشت.
درواقع به‌واسطه این اتفاق اساساً فیس‌بوک از کل اینترنت بیرون افتاده بود و به تعبیری در یک سیاهچاله قرار گرفت که نه‌تنها از خارج بلکه از داخل هم کارکنان آن قادر به دسترسی به آن نبودند. سیستم‌های ارتباطی کارکنان در حدی از کار افتاد که کارت ورود کارکنان به دیتاسنتر هم درهای ساختمان را باز نمی‌کرد. سیستم ارتباطی داخلی کارکنان هم عملا از کار افتاد و باعث شد کارکنان از گوگل داکز و زوم برای ارتباط با هم استفاده کنند.
ارتقای رتبه تلگرام در میان اپلیکیشن های رایگان
توقف فعالیت‌های فیس‌بوک و گروه‌های زیرمجموعۀ آن در روز دوشنبه با حدود سه میلیارد کاربر ماهانه، باعث استفادۀ بیشتر کاربران از دیگر کانال‌های ارتباطی در فضاهای مجازی ازجمله توییتر و تلگرام شد. به‌گونه‌ای که به گزارش گروه متخصصان «سنسور تاور» هجوم کاربران ایالات متحده در این روز به پیام‌رسان تلگرام باعث شد که رتبه تلگرام در میان اپلیکیشن‌های رایگان برای بارگیری از ۵۶ به رتبه ۵ افزایش یابد.
ناگفته‌های فیس‌بوک
سوالی که تاکنون فیس‌بوک به آن جواب نداده این است که چرا BGP فیس‌بوک کاملاً ناپدید شده بود.در واقع چنین اتفاقی اساسا طبیعی نیست آن هم در چنین سطح و اندازه‌. در بیانیه‌ای که فیس‌بوک در این زمینه هم منتشر کرده به گفتن جملات کلی اکتفا شده و جزییات فنی مشخص نشده است.
جان گراهام مدیر ارشد فنی شرکت کلادفلر که سرویسهای زیرساختی به شرکتها ارایه می‌ٔهد به Wired گفته است: «من نمیدانم دقیقا چه اتفاقی رخ داده است. اینترنت شبکه شبکه‌هاست و همه چیز به هم متصل است اما به نظر می‌رسد ناگهان این وسط فیس‌بوک اتصالش را قطع کرد و احتمالا همین هم باعث شد که اختلالات دیگری در اینترنت در سایر کشورها هم دیده شود.»