پیام وزیر بهداشت به مناسبت بزرگداشت روز جهانی سالمند

به گزارش وزارت بهداشت درمان، در متن پیام بهرام عین الهی آمده است:

ضمن تبریک روز جهانی و هفته ملی سالمند از تلاش های ارزشمند و بی شائبه همکارانم در حفظ سلامت و رفاه جامعه و اعتلای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به ویژه در شرایط پر چالش پاندمی کووید ۱۹، قدردانی می کنم.

افزایش سن و سالمند شدن بیانگر جاری شدن مهر خداوند و برخورداری از اکسیر حیات است اما چگونه سالمند شدن چیز دیگریست و نیازمند تامل. عوامل متعددی راهگشای برخورداری از سالمندی موفق هستند از جمله به تعویق انداختن بیماری، معلولیت و ناتوانی در سالمندان، اجتناب از تنهایی و جداماندگی، به فعل رساندن تمام استعدادها و توانایی های درونی آنان و از همه مهمتر حفظ منزلت، کرامت و عزت نفس آنان. لذا بیش از کمیت کیفیت زندگی سالمندان با اهمیت جلوه می کند.

بهبود شرایط زندگی، افزایش طول عمر و امید به زندگی منجر به افزایش جمعیت سالمند در تمامی جهان شده است و ایران نیز از این امر مستثنی نیست. بطوریکه پیش بینی شده است که تا سال ۲۰۵۰بیش از ۲۶ میلیون نفر از جمعیت ایران در سنین بالای۶۰ سال خواهند بود.

در واقع ایران با انبوهی از سالمندان مواجه خواهد بود که توجه به سلامت جسمی، روانی و اجتماعی آنان بسیار حائز اهمیت است. همانطور که جامعه سالمندی در حال رشد است تکنولوژی دیجیتال نیز با سرعتی وسیع در حال حرکت است.

سرعت بالای نوآوری های دیجیتالی منجر به چهارمین انقلاب صنعتی شده است که بر تمامی ابعاد جوامع تاثیر گذار بوده است، بر اینکه چگونه زندگی کنیم، کار کنیم و با یکدیگر ارتباط برقرار کنید. در واقع توسعه تکنولوژی راه را برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار هموارتر کرده است.

شعار امسال روز جهانی سالمند "برابری دیجیتالی برای همه سنین" نیز موید آن است که سالمندان نیز بایستی نظیر دیگر گروههای سنی به دیجیتال دسترسی و مشارکت هدفمندی در دنیای دیجیتال داشته باشند.

امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی، تمایل به استفاده از فناوری های نوین اطلاعاتی- دیجیتالی افزایش یافته است. بهره گیری از این فناوری ها در حوزه ی سلامت، نیز به طور فزاینده ای در حال گسترش است بطوریکه سلامت الکترونیک نقش موثری در سیستم بهداشت و درمان ایفا می‌کند.

گزارشات بیانگر آنند که تجارب موفقیت آمیزی از به کارگیری اپلیکیشن های سلامت در زمینه بهداشت و درمان به دست آمده است نظیر استفاده از این اپلیکیشن ها در مدیریت کنترل وزن، رژیم غذایی، فعالیت جسمانی، بیماری های مزمن نظیر دیابت، تشخیص بیماری ها، نظارت و پایش وضعیت سلامت سالمندان و پایبندی دارویی. در واقع علاوه بر نسل جوان، سالمندان نیز تمایل به استفاده از این اپلیکیشن ها برای دسترسی به اطلاعات بهداشتی و مدیریت سلامت خود دارند.

انواع اپلیکیشن هایی که برای سالمندان به کار رفته، عمدتا مواردی نظیر آگاهی، مهارت های ارتباطی، خودمراقبتی، غربالگری، اصلاح سبک زندگی و مداخلات درمانی را مورد هدف قرار می‌دهند. در این میان بحران کووید-۱۹ استفاده از فناوری در مراقبت های بهداشت روان را نیز به سرعت پیش برده است.

به دلیل همه گیری کنونی و اقدامات فاصله اجتماعی، احتمالاً ظهور روزافزونی از احساس تنهایی اجتماعی وجود دارد. در واقع کووید-۱۹ به جز مرگ ومیر، مشکلات روانشناختی، رفتارهای ناسازگار، پریشانی عاطفی و پاسخهای دفاعی نظیر اضطراب، ترس، ناامیدی، احساس تنهایی، عصبانیت، بی‌حوصلگی، افسردگی و استرس را نیز برای سالمندان با خود به همراه داشته است.

در واقع فناوری های دیجیتال می توانند نقش اساسی در بهبود روابط اجتماعی این جمعیت داشته و رویکرد مناسبی برای فائق آمدن بر چالش های روانشناختی این پاندمی باشند.

این در حالیست که امروزه بیش از نیمی از جمعیت دنیا به این تکنولوژی دسترسی ندارند که این امر در کشور ما نیز دیده می شود. در این میان نابرابری دیجیتالی در زنان و سالمندان بیش از گروههای دیگر مشهود است، آنان یا به تکنولوژی دسترسی ندارند و یا از مزایای آن بطور کامل بهره نمی برند.

موانعی نظیرعوامل زیر در این مقوله بی تاثیر نیستند: بیشتر عمری را که سالمند تاکنون گذرانده است رایانه شخصی در منازل وجود نداشته است، عدم امکان مالی و یا کم سوادی، مشکلات جسمی، روانی و شناختی، ترس از موارد ناشناخته و عواقب احتمالی مانند جرائم سایبری.

اگرچه در مجموع امروزه تعداد سالمندانی که از اینترنت استفاده می کنند رو به افزایش است و انتظار می رود با کاهش قیمت رایانه و هزینه اتصال به اینترنت و نیز برگزاری کارگاههای آموزشی این میزان بیشتر نیز بشود. خوشبختانه نسل آینده سالمندی که هم اکنون دوران میانسالی را می گذرانند بیشتر با این پدیده آشنایند به همین دلیل این موانع تعدیل خواهند شد.

پیشرفت در تکنولوژیهای دیجیتالی به همراه وسعت نحوه استفاده از اینترنت، تغییرات همه جانبه ای در نحوه زندگی سالمندان، اشتغال، اوقات فراغت و ارتباطات آنان ایجاد کرده است. استفاده از تکنولوژی می تواند راهی برای افزایش احترام و تقویت اعتماد به نفس سالمندان، و تغییر نگرش سالمندستیزانه و دید کلیشه ای نسبت به آنها در سطح جامعه شود.

البته دسترسی به این امر نظیر یک شمشیر دو لبه عمل می کند به نحوی که امروزه سالمندان در معرض خطر بیشتری از جرائم سایبری، اطلاعات نادرستی که حقوق فردی را به خطر می اندازد، سالمندآزاری، از دست دادن حریم شخصی، و عدم امنیت هستند.

در این میان جهت کاهش چالش های موجود و به حداقل رساندن این نابرابری، تامل در برخی موارد بسیار با اهمیت به نظر می رسدبه طور مثال از بین بردن نگرش منفی نسبت به سالمندی و سالمندگریزی، همراه سازی سالمندان با این تکنولوژی، افزایش سواد رسانه ای آنان و ترمیم شکاف نسلی موجود، افزایش دسترسی و توانمندسازی سالمندان به دیجیتال از طریق دسترسی آسان، اتصال به شبکه و اطمینان حاصل کردن از رعایت حریم خصوصی و امنیت سالمند. به امید فردایی بهتر برای جامعه عزیز سالمندی کشور.

نهم مهرماه مصادف با اول اکتبر، روز جهانی سالمندان نام گرفته است. سازمان ملل در سال ۱۹۸۲ شورای جهانی سالمندی را تشکیل داد و در همان سال طرحی را برای تعیین یک روز جهانی برای سالمندان ارائه داد و در سال ۱۹۹۰این شورا اول اکتبر را روز جهانی سالمندان تعیین کرد.