بیمارانی که درمان را به تعویق انداختند؛ دوراهی کرونا و زندگی

به‌گزارش شهروند، «اطلاعاتی درستی نمی‌دهند. یکی می‌گوید از بدی آب و هواست. یکی هم استرس را دلیل این وضعیت می‌داند.» «عماد» متولد ۶۲ است و پدر دو پسربچه، ساکن هفتکل جاخوش کرده در ۷۰-۸۰کیلومتری اهواز.«همه دار و ندارم را فروختم حتی مبل‌های خانه‌ام را.» زندگی روال خودش را می‌رفت تا گردنش شروع کرد به متورم شدن؛ دکتر و آزمایش و نتیجه سرطان:«از پروستات ریشه انداخته و تا گردن را درگیر کرده بود.»راهکار اول شیمی‌درمانی بود. هر بیست روز یک‌ بار نوبت شیمی‌درمانی بود.«۷۰-۸۰ میلیون دارو گرفتم.» هر تزریق هم یک میلیون و پانصد هزار تومان برایش هزینه داشت.

سروکله کرونا که پیدا شد «عماد» از رفتن به بیمارستان ترسید. شنیده بود پایین‌بودن سیستم ایمنی بدن خطرناک است. «یه دوره داروی خوراکی گرفتم اما حالا درمان را ادامه می‌دهم. البته اوایل می‌ترسیدم شیمی‌درمانی کنم و با کرونا بمیرم.» درمانش شد دوره‌ای هجده‌ماهه که درنهایت بی‌نتیجه ماند تا بخش‌های دیگر بدن درگیر شوند. «غده‌های خیلی بزرگ‌تر شدند. چهار بار عمل کردم.»

هر بیست روز یک‌ بار هم نوبت عمل‌ها شد تا هر بار غده‌ای از تنش جدا شود. «دویست و پانزده میلیون هزینه جراحان بود و هر جراحی هم ۷-۸ میلیون برایش هزینه بیمارستان داشت.» هر بار تزریق برای شیمی‌درمانی یعنی یک روز کامل عمر گذاشتن در بیمارستان. «یک بعدازظهر می‌رفتم ساعت ۱۲ یا یک شب برمی‌گشتم.» صف‌های طولانی و مراجعه‌کنندگان بسیار. «هر بار یک ساعت و نیم زیر سرم بودم بقیه را صف می‌ایستادم تا نوبتم شود.»

فقط می‌داند سرطان دارد

همه‌ چیز از خشکی کف دست و پا شروع شد. «انگار کف دست و پایم آب و خون نداشت.» آزمایش و انتظار و بالاخره مشکوک به سرطان. این یعنی داستان سرطان دوباره برای «فاطمه» شروع می‌شد. «هنوز یک‌سال نشده همسرم را به خاطر سرطان از دست دادم.» مرد خانه‌اش ۴۸ساله بود که تن به سرطان داد و حالا خودش در ۴۱سالگی دست به گریبان سرطان است. «یک ماه بعد آزمایشات را تکرار کرد، دوباره مشکوک به سرطان.»

از سال ۹۸ درگیر سرطان است اما بی‌اطلاع از اینکه چه چیزی ریشه سرطان را در بدنش دوانده. نزدیک بهبهان ساکن است و مادر سه فرزند. از سال گذشته سرپرست خانواده شده البته بی‌هیچ درآمدی. «یارانه و کمک مردم زندگی‌مان را می‌چرخاند. نه بیمه داریم نه هیچ‌چیز دیگری.» بار دوم در بهبهان آزمایش داد و دوباره تشخیص سرطان بود. «رفتم اهواز دوباره آزمایش دادم؛ مغز استخوان. هنوز تحت درمانم.»

شیمی‌درمانی برای «فاطمه» تجویز نشد اما هراس از کرونا خانه‌نشینش کرد. کرونا که همه‌گیر شد هراس رفتن به بیمارستان در دل فاطمه افتاد تا درمان را ادامه ندهد. دو سال است دارو استفاده می‌کند و تحت درمان است اما هنوز نمی‌داند، مبتلا به چه سرطانی است. «نمی‌دانم فقط گفتند یک چیزی در خونم کم است.» هر دوماه یک‌بار وقت آزمایش مجدد است. «هر بار ۱۵۶هزار تومان می‌دهم قبلا کمتر بود.» پول ویزیت هم هست هرچند پزشکش از شرایط فاطمه باخبر است و این هزینه را از او نمی‌گیرد. در هر رفت و آمد به اهواز سیصد، چهارصدهزار تومان هزینه می‌شود. «دارویی که استفاده می‌کنم را هلال‌احمر اهواز رایگان می‌دهد.»

سرطان به روایت آمارها

سرطان دومین متهم علت مرگ و میر جهانی است. درواقع یکی از ۶ مرگ در جهان ناشی از سرطان است. این بیماری مسئول مرگ ۹.۶میلیون نفر در سال ۲۰۱۸ بوده؛ متأسفانه ۲.۰۹ میلیون مورد به سرطان ریه اختصاص دارد. سرطان پستان هم روی همین اعداد ایستاده. کولورکتال ۱.۸۰ میلیون مورد و پروستات ۱.۲۸میلیون مورد را به خود اختصاص داده‌اند. سرطان پوست هم ۱.۰۴میلیون مورد را ثبت کرده و معده ۱.۰۳میلیون تا جزو شایع‌ترین‌های دنیا جا بگیرند. هرچند در میان آمار مرگ‌ومیرها نام سرطان ریه با ۱.۷۶ میلیون مرگ، کولورکتال با ۸۶۲هزار مرگ، معده ۷۸۳هزار مرگ، کبد ۷۸۲هزار مرگ و پستان با ۶۲۷هزار مرگ در صدر ایستاده‌اند. این در حالی است که تقریبا ۷۰درصد مرگ‌ومیرهای ناشی از سرطان در کشورهای کم‌درآمد و متوسط درآمد به چشم می‌خورد.

سالانه حدود ۱۵۰هزار نفر به بیماران سرطانی افزوده می‌شود

و اما ایران؛ آمارها از رشد ۶درصدی سرطان در کشور می‌گویند یعنی افزوده‌شدن حدود ۱۵۰هزار نفر در سال؛ این رقم یعنی معادل ۱۵۰نفر در صدهزار نفر رقمی که در کشورهای غربی بین ۵۰۰تا ۶۰۰نفر در صدهزار نفر است. واقعیت تلخ این است که بیماری‌های قلبی و عروقی اولین دلیل مرگ در ایران و کشورهای غربی است.دومین دلیل مرگ سهم سرطان‌هاست.این در حالی است که اگر بیماری قلبی و عروقی را به دو گروه عروق و قلب تقسیم کنیم،سرطان اولین عامل مرگ شناخته می‌شود.

آمارها می‌گویند در سال ۹۳ در آمار سرطان ۱۱۲هزار و ۶۰مورد جدید ثبت شده است، به روایت آمارهای رسمی. این اعداد سال ۹۴ به ۱۵۰هزار و ۹۰ مورد جدید رسیده است. سال ۹۵ هم ۱۲۴هزار و ۱۲۸مورد از آمار را از آن خود کرده است. این عدد در سال ۹۶ روی عدد ۱۳۴هزار و ۷۰۴ مورد ایستاده است.

در میان استان‌های ایران خوزستان در سال ۹۴ دوهزار و هفتصد و سی و شش مورد را در میان زنان شناسایی کرده است. در همان سال تعداد شناسایی مردها دوهزار و ۹۲۶ نفر بوده تا در مجموع پنج‌هزار ۶۶۲نفر به آمارها اضافه شوند.اما این ارقام در سال ۹۵ متفاوت بوده؛ به عنوان مثال دوهزار و ۸۷۲مورد در میان زنان شناسایی بوده. مردها هم آمار دوهزار و ۹۳۳نفر را به خود اختصاص داده‌اند تا در مجموع در آن سال پنج‌هزار و ۸۰۵نفر به آمارها اضافه شوند و اما سال ۹۶.سالی که تعداد زنان روی عدد سه هزار و ۲۵۷ نفر ایستاد و عدد سه هزار و ۲۶۴ نفر به مردان رسید. در سال ۹۶ آمارها از شناسایی ۶هزار و ۵۲۱ نفر جدید خبر دادند.

بیمارانی که درمان را به تعویق انداختند

کرونا که همه‌گیر شد از ووهان تا آفریقا مرزگشایی کرد. پاندمی که هربار بُعد تازه‌ای از آن به نمایش گذاشته شد. مطالعات شروع شد، نتایج بر حفظ سیستم ایمنی بود.در این میان دلهره نصیب بیماران خاص شد.به گفته سیدمحمد حسینی، دبیر بورد رادیوانکولوژی در ابتدای کرونا اطلاعات کافی در مورد کرونا وجود نداشت، در همه دنیا.«درمان‌هایی که ما انجام می‌دهیم اغلب تضعیف‌کننده سیستم ایمنی است.»این عضو هیأت علمی دانشگاه جندی شاپور می‌گوید در ابتدای همه‌گیری توصیه انجمن‌های معتبر علمی در زمینه کرونا و سرطان به تعویق انداختن درمان بود.«در اغلب اوقات از درمان‌های جایگزین استفاده می‌شد.»رویه‌ای که به گفته حسینی از ابتدای کرونا تا پایان سال اول ادامه پیدا کرد.

در ابتدای همه‌گیری تصور بر این بود کرونا مهار خواهد شد اما موج‌ها پشت‌سر هم جوامع را غافلگیر کرد؛اتفاقی که باعث شد بیماران خاص و مبتلایان به سرطان مورد توجه قرار گرفتند.بعد از این مرحله بود که مطالعاتی در این عرصه شروع شد. مطالعاتی که نشان داد درمان نکردن‌ مبتلایان سرطان به ضررشان تمام می‌شود. به باور دبیر بورد رادیوانکولوژی همین تأخیر در درمان به این بیماران آسیب زده است.

در دوره اول پاندمی برخی از این بیماران درمان را با داروهای خوراکی ادامه دادند. درمان‌هایی که تأثیر کمتری بر سیستم ایمنی داشتند.به گفته حسینی این رویه در درازمدت بی‌شک بر درمان این بیماران تأثیر می‌گذارد. به اعتقاد او طبیعتا این رویه درمان بر بیمارانی که وضعیت حادی دارند، تأثیر بیشتری داشته است.«ممکن است طول عمرشان کمتر شود.»

مبتلایان به سرطان کمتر به کرونا مبتلا می‌شوند

همه‌گیری به سال دوم که رسید انجمن‌های علمی برگشت به حالت عادی درمان را برای مبتلایان به سرطان را توصیه کردند.به گفته حسینی مقالات جدید علمی نشان از این دارد که بیماران تحت شیمی‌ درمانی کمتر به کرونا مبتلا می‌شوند.«حتی تشدید کرونا در این بیماران نسبت به عموم مردم کمتر است. این نکته مهمی است.» به اعتقاد این عضو هیأت علمی دانشگاه جندی شاپور، کرونا ویروس کاملا ناشناخته است و هنوز تمام زوایای این بیماری مشخص نشده.«نکته جالب این است که این بیماران کمتر از عموم مردم به کرونا مبتلا شده‌اند.»

با همه این اوصاف هنوز ترس از کرونا در جان این بیماران و همراهان‌شان است؛ ترس ابتلا در رفت و آمد به مراکز درمانی.ترسی که باعث شده اغلب این بیماران درمان را متوقف کنند. به گفته دبیر بورد رادیوانکولوژی اغلب پزشکان تا حد امکان رفت و آمد این بیماران به مراکز درمانی را کاهش داده‌اند. «اما توصیه نمی‌کنیم درمان را عقب بیندازند.»

به اعتقاد حسینی این بیماران می‌توانند هر نوع واکسنی را استفاده کنند و واکسن خاصی توصیه نمی‌شود. «اغلب ما این بیماران را به مراکز واکسیناسیون معرفی می‌کنیم.» به گفته این عضو هیأت علمی دانشگاه جندی شاپور بیماری سرطان مصیبت عظیمی است.بیماری که تأثیرش را بر همه اعضای خانواده می‌گذارد علاوه بر هزینه‌های بالا.«در چنین شرایطی کرونا هم اضافه شده. این بیماران نیاز به توجه خاص دارند. مسئولان باید حمایت خاصی از آنها داشته باشند.»