شورای عالی، مرجع تصمیم گیری در نظام آموزش و پرورش کشور است

شورای عالی آموزش و پرورش به عنوان قدیمی ترین شورای عالی کشور بیش از ۱۲۵ سال قدمت داشته و ۱۰ سال قبل از انقلاب مشروطه توسط گروهی از انسان‌هایی که دغدغه نظام تعلیم و تربیت فرزندان این مرز و بوم داشتند، تاسیس شده است.

این شورا یک دستگاه مردم نهاد بود که برای تدوین قوانین و مقررات مورد نیاز تعلیم و تربیت کودکان کشور توسط عده ای که دغدغه تعلیم و تربیت کودکان این مرز و بوم را داشتند بوجود آمد، تا اینکه در سال ۱۳۰۰ قانون تاسیس آن به تصویب مجلس شورای ملی آن زمان رسید و به عنوان یک نهاد رسمی و دولتی به طور جدی وارد عرصه آموزش و پرورش کشور شد.

ایران در دوره قاجاریه و به‌خصوص در عصر ناصری دچار تحولات جدیدی در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شد. از آنجا که به تدریج ناکارآمدی نظام آموزش سنتی آشکار و ناتوانی آن در پاسخ‌گویی به نیازهای جدید بیش از گذشته احساس شد، تاسیس مدارس به سبک جدید در دستور کار نخبگان فرهنگی سیاسی وقت قرار گرفت. این امر مستلزم طراحی و اجرای نظام نوین آموزشی اعم از ساخت و تاسیس مدارس، ایجاد ساختار جدید، استفاده از تکنولوژی‌های آموزشی، تولید محتوا، آموزش معلمان و... بود. برای این منظور انجمنی متشکل از موسسان و حامیان مدارس نوین تحت عنوان «انجمن معارف» در سال ۱۲۷۵ هـ. ش تشکیل شد که بعد از تغییرات و تحولات گوناگون، اکنون ما آن را با عنوان «شورای عالی آموزش و پرورش» می شناسیم. در واقع شورای عالی آموزش و پرورش را می‌توان پایه‌گذار اساس و ساختار بنیاد فرهنگ جدید معاصر ایران به‌ طور اعم و نظام آموزش نوین به طورخاص تلقی کرد؛ به‌ طوری که حوزه ماموریت شورا تا اواسط دهه چهل عرصه گسترده‌ای از امور فرهنگی، آموزشی، علمی کشور را در برمی‌گرفت که امروزه به چندین وزرات‌خانه و سازمان واگذار شده است.

در سال ۱۳۴۳ وزارت فرهنگ به سه وزارتخانه آموزش و پرورش، آموزش عالی، و فرهنگ و هنر تفکیک شد و شورای عالی فرهنگ نیز به «شورای عالی آموزش و پرورش» تغییر نام داد و در شهریور ۱۳۴۵ قانون تشکیل شورای ‌عالی آموزش و پرورش مشتمل بر ۹ ماده و ۵ تبصره از تصویب کمیسیون مجلسین وقت گذشت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و براساس مطالعات و بررسی‌های مقدماتی لزوم استمرار فعالیت این شورا احساس شد و به همین منظور لایحه قانون تشکیل شورای‌ عالی آموزش و پرورش از طرف وزارت آموزش و پرورش تهیه و برای تصویب به «شورای انقلاب اسلامی ایران» تقدیم شد.

درسال ۱۳۸۱ برای ارتقای جایگاه و نقش شورای عالی در فرایند تعلیم و تربیت، اصلاحاتی در قانون شورا به عمل آمد و قانون اصلاح لایحه قانونی راجع به تشکیل شورای ‌عالی‌آموزش‌ و پرورش به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و رئیس جمهور به عنوان رئیس آن انتخاب شد.

براساس این تغییرات، شورای عالی آموزش و پرروش به‌ عنوان مرجع سیاست‌گذاری در حوزه آموزش عمومی و متوسطه در چارچوب سیاست‌های کلی نظام و قوانین و مقررات موضوعه کشور شناخته شد.

از سال ۱۳۸۱ تاکنون ۳ رئیس جمهور به عنوان رئیس شورای عالی آموزش و پرورش انتخاب شده اند که در بین آنها دو رئیس جمهور در جلسات شورای عالی آموزش و پرورش شرکت کرده اند.

این شورا از زمان تاسیس تاکنون هیچگاه وارد دسته بندی گروه های سیاسی نشده و بدون توجه به آنها فقط دغدغه تعلیم وتربیت دانش آموزان کشور داشته است. در طول تاریخ تشکیل خود جنبه های کارشناسی، علمی، پژوهشی و آموزشی را که جزئی از شاکله آن است دستخوش مسائل سطحی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نکرده و در تلاش است سه کار سیاست گذاری، تنظیم و تصویب آیین نامه ها، اساسنامه ها، قوانین و مقررات و همچنین نظارت بر حسن اجرای مصوبات را به نحو احسن انجام دهد.

شورای عالی آموزش و پرورش شاید تنها شورای عالی در کشور است که جلسات آن به طور منظم هر ۱۵ روز یک بار با حضور وزیرآموزش و پرورش(در غیاب رئیس جمهور، وزیرآموزش و پرورش رئیس جلسه است)و سایر اعضای آن تشکیل می شود و تاکنون ۹۹۸ جلسه برگزار کرده است.

در دولت های گذشته گاهی به خاطر اینکه آموزش و پرورش در اولویت برنامه هایشان نبوده وقت و سهم اندکی را به آن اختصاص داده اند. برای اینکه آموزش و پرورش به ریل اصلی خود باز گردد و در تراز سند تحول بنیادین و جمهور اسلامی قرار گیرد و همچنین به اولویت اصلی کشور تبدیل شود نیازمند فراهم کردن زیرساخت ها، تجهیزات، امکانات، قانون ویژه استخدام و جذب نیروی انسانی در آپ و... مشارکت ملت، توجه دولت و حمایت مجلس است.

آموزش و پرورش یک دستگاه فراسازمانی و ملی است

این دستگاه عظیم به خاطر اینکه با تمامی مردم جامعه ارتباط موثر و تاثیرگذاری دارد و در سراسر کشور پراکنده شده است، به نوعی یک دستگاه فراسازمانی و ملی بوده که نتیجه و ثمره آن تاثیر مستقیم بر توسعه و پیشرفت کشور دارد. این دستگاه، یکی از گسترده ترین دستگاه های دولتی است که در تمامی نقاط کشور حتی در صعب العبورترین و محروم ترین مناطق کشور حضور دارد، معلمان در این مناطق هر چند از ابتدایی ترین امکانات زندگی مانند بهداشت، تغذیه و.. محروم هستند با این حال نگذاشته اند، چراغ آموزش و پرورش خاموش شود.

آموزش و پرورش به تنهایی نمی تواند از بار این همه مشکلات که از سال های گذشته بر پیکر دستگاه نحیفش آوار شده است، شانه خالی کند باید همه دستگاه ها و نهادها برای کمک به آموزش و پرورش بسیج شوند و از موازی کاری سایر دستگاه ها در این زمینه جلوگیری به عمل آید.

نیروی اثربخش، توانمند، مسئولیت پذیر و مشارکت جو برای اداره آینده کشور، حاصل کار آموزش و پرورش کارآمد، اثربخش و تاثیرگذار است. آموزش و پرورش کارآمد، اثربخش و موثر با مطالبه گری و مشارکت مردم، توجه دولت و حمایت مجلس شکل می گیرد.

الان بهترین فرصت در اختیار آقای رئیس جمهور است تا بتواند آموزش و پرورش را به ریل اصلی خود برگرداند و با اجرای سند تحول بنیادین که مورد تایید و تاکید مقام معظم رهبری است گام موثری در راه توسعه و پیشرفت آن بردارد.

توجه به مرجع قانونگذاری و سیاستگذاری در آموزش و پرورش

شورای عالی آموزش و پرورش مرجع تصمیم گیری و تصمیم سازی در حیطه آموزش و پرورش کشور است که در آن بر اساس اختیاراتی که مجلس محترم به آن داده برای تسهیل و بهبود روند آموزش و پرورش قانونگذاری و سیاستگذاری می کند و اگر این قانونگذاری و سیاستگذاری با حضور و پشتبانی رئیس جمهور انجام شود از اتقان و اصالت بیشتری برخوردار خواهد بود.

رئیس جمهور محترم برای اینکه کار خود را در عرصه آموزش و پرورش متفاوت از دیگر روسای جمهور قبلی نشان دهد باید شورای عالی آموزش و پرورش را جدی بگیرد چون این شورا بهترین راه ارتباطی و تعامل با آموزش و پرورش از طریق تصویب قوانین و مقررات مناسب برای آن است، شورای عالی آموزش و پرورش تنها جایی است که به طور تخصصی و ویژه مسائل و معضلات آموزش و پرورش مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در نهایت درباره آنها تصمیم گیری و تصمیم سازی می شود.

دولت آقای دکتر رئیسی به عنوان یک دولت مردمی، باید مسئله آموزش و پرورش را جدی گرفته و آنرا در اولویت اصلی خود قرار دهد، جایی که رئیس جمهور محترم می تواند نقش ارزنده و تاثیرگذار خود را ایفا کند، شورای عالی آموزش و پرورش است. شاید رئیس جمهور محترم نتواند در همه جلسات شورای عالی شرکت کند ولی می تواند به صورت فصلی در جلسات این شورا شرکت کند.

این شورا بر اساس قانون تشکیل آن باید همه موضوعات، مسائل و مشکلات آموزش و پرورش را مورد بررسی قرار داده و درباره آنها اعلام نظر کند؛ مهم ترین کاری که رئیس جمهور محترم به عنوان رئیس شورای عالی آموزش و پرورش باید انجام دهد این است که از موازی کاری سایر دستگاهها در این زمینه جلوگیری نموده و کار آموزش و پرورش را به شورایی که با بیش از یک قرن سابقه و متخصص در این زمینه است، واگذار کند.

حضور رئیس جمهور و نظارت بر عملکرد شورای عالی آموزش و پرورش به عنوان رئیس این شورا، می تواند باعث رفع بسیاری از مسائل و مشکلات آموزش و پرورش و تصمیم گیری کارشناسی و تخصصی درباره آنها شود.

آیت الله رئیسی به عنوان چهارمین رئیس جمهوری است که از زمان بازنگری قانون تشکیل این شورا در سال ۱۳۸۱به عنوان رئیس شورای عالی آموزش و پرورش انتخاب می شود، امید است در زمان تصدی ایشان بر این شورا، گام های موثری برای تسهیل و بهبود روند آموزش و پرورش برداشته شود.

عالی آموزش و پرورش به عنوان اتاق فکر آموزش و پرورش، همواره باید از مشارکت مردم، فرهنگیان و صاحب نظران و اندیشمندان حوزه تعلیم و تربیت برای تسهیل و بهبود روند آموزش و پرورش استقبال کند.

*کارشناس آموزش و پرورش