سرمدی: ستادهای نامزدهای انتخاباتی‌ تفاوت فیلم داستانی و مستند را نمی‌دانند

«سیاوش سرمدی» کارگردان و مستندساز با اشاره به اینکه این روزها مستندهای تلویزیونی مورد اقبال مردم قرار نمی‌گیرد، عنوان کرد: «به نظر من مستندهای تلویزیونی کارکردش را ازدست‌داده و مردم نمی‌بینند. در دوره‌های قدیم‌تر شاید مردم چنین مستندهایی را تماشا می‌کردند اما واقعاً اکنون مخاطب تلویزیونی نمی‌نشیند این مستندها را ببیند و البته مخاطب مستند هم عموماً تلویزیون تماشا نمی‌کند.»
جای خالی تولید محتوای مخصوص فضای مجازی در انتخابات
سرمدی افزود: «بهتر بود کاندیداها برای فضای مجازی محتواهایی مخصوص آن جنس از مخاطب تولید می‌کردند نه اینکه به روال همیشه مستندسازی‌های اینچنینی داشتند که اثرگذاری هم ندارد. فضای مجازی مخاطب سی‌دقیقه‌ای ها نیست و باید محتوای یک‌دقیقه‌ای برای این فضا تولید می‌کردند. مردم دیگر نمی‌نشینند سی دقیقه مثلاً یک مستند را حتی در تلویزیون ببینند.»

فیلم‌های تبلیغاتی کاندیداها قطعاً ژانر مستند هستند
«سرمدی» کارگردان فیلم سینمایی منصور درباره اینکه فیلم‌های تبلیغاتی کاندیداها را می‌توان عنوان مستند نام‌گذاری کرد یا خیر، گفت: «مستند می‌تواند تبلیغاتی باشد و سفارشی ساخته شود. پس فیلم‌های تبلیغاتی کاندیداها حتماً در ژانر مستند تعریف می‌شود. مضمون مستند، هر چیزی می‌تواند باشد حالا تبلیغاتی یا هرچیزی اما مهم این است که این ساختار می‌تواند مضمون را منتقل کند یا نه. من به‌طورکلی می‌خواهم بگویم مستندهای کاندیداها به لحاظ تبلیغاتی برای مخاطب جدید کارکردی ندارد و دیگر چنین مستندی را تماشا نمی‌کنند. مخصوصاً اینکه ساعت پخش نامناسبی هم داشته باشد.»
اشکالی ندارد چهره‌های شناخته‌شده مستند تبلیغاتی بسازند
سیاوش سرمدی درباره حضور فیلم‌سازهای داستانی سرشناس در ساخت مستندهای تبلیغاتی اظهار کرد: «ازنظر من اشکالی ندارد که فیلم‌سازی بیاید و مستند بسازد. به‌هرحال مهم مسئله فیلم‌سازی است و ترجیح ستادها این بوده که روی افرادی سرمایه‌گذاری کنند که اثر خوبی ساخته باشند. البته دیده‌ایم که فیلم‌ساز در مستندهایی برای کاراکتر، دیالوگ ساخته و بازی گرفته و قاعدتاً مستندساز هیچ‌گاه چنین کاری نمی‌کند. درواقع این تصمیم ستاد است و ترجیحش اسم و شهرت است زیرا می‌تواند نتیجه کار را تضمین کند. مسئله این است که چون زمان کم است خیلی فرصت تغییر وجود ندارد.»
ستادها تفاوت فیلم داستانی و مستند را نمی‌دانند
کارگردان مستند «تهران تقاطع سئول» گفت: «مستندسازها عموماً چنین عقل معاش‌اندیش ندارند و خیلی نمی‌توانند مسئول ستادها را قانع کنند که چنین مسئولیت‌های سنگینی به آن‌ها سپرده شود مگر اینکه کاندیداهای رده دوم و سوم باشند که کف مالی قوی نداشته باشند یا جذابیتی برای فیلم‌ساز سلبریتی نداشته باشند زیرا می‌دانند رای نمی‌آورند. مگر اینکه آن‌ها به مستندسازی پیشنهاد بدهند زیرا ستادها چندان تفاوت فیلم داستانی و مستند را نمی‌فهمند و البته خیلی از داستانی سازها مستندهای خوبی ساخته‌اند.»
وی افزود: «ازآنجایی‌که زمان تولید مستند برای مستندهای تبلیغاتی نهایت یک ماه زمان است و این تایم برای ساخت مستند یا هر فیلمی کار ساده‌ای نیست. چون واقعاً زمان کم است و امکان اصلاح فیلم هم وجود ندارد پس ترجیح می‌دهند روی افرادی سرمایه‌گذاری کنند که جواب پس داده باشند. سیاستمدارها خیلی تفاوت مستند و داستانی را نمی‌فهمند. ستادها هم خیلی نمی‌خواهند ریسک کنند.»
فرهیختگی مستندسازها مانع از قبول ساخت مستند تبلیغاتی می‌شود
سرمدی اظهار کرد: «یک فرهیختگی در مستندسازها هست که عموماً مانع از این می‌شود که چنین فیلم‌هایی بسازند مثلاً بگویند فلان کاندیدا را می‌خواهیم معرفی کنیم. ازآنجایی‌که باید کار حرفه‌ای انجام شود و در بهترین شکل آن فیلم را بسازد، حالا فارغ از گرایش سیاسی کاندیدا کار را ارایه کند درنتیجه مستندسازها کمتر در این چارچوب قرار می‌گیرند. برایشان مهم است که مثلاً چه می‌سازند و برای چه کسی با چه گرایشی می‌سازند.»
وی افزود: «به من پیشنهاد کار شد اما فکر کردم تأثیری نخواهد داشت و ممکن است در این فشار یک ماه فیلمی ساخته شود که مخاطب قبول نکند و ازاین‌رو قبول نکردم.»
پلتفرم‌ها از مستندها استقبال نکردند چون مخاطب عام ندارد
سیاوش سرمدی درباره فرصت اکران آنلاین برای دیده شدن حرفه مستندسازی گفت: «اکران آنلاین‌ها می‌شد به مستندها فرصتی برای دیده شدن بدهد اما این اتفاق نیافتاد چون پلتفرم‌ها استقبال نکردند. به‌جز پلتفرم هاشور که البته این پلتفرم هم به لحاظ فنی کار را سخت می‌کند. «هاشور» نرم‌افزار اندروید تی وی ندارد. البته مستند هم مخاطب خاص دارد و ازاین‌رو برای پلتفرم‌ها جذاب نیست و حاضرند میلیاردها صرف سلبریتی کنند که دیده شود اما ده ها میلیون برای مستندی خرج نمی‌کنند.»
وی افزود: «مستندساز حرفه‌ای زیاد داریم اما اینکه فیلمی بسازد که مخاطب در خانه که قدرت انتخاب چندین فیلم دیگر را دارد آن را انتخاب کند و ببیند کار سختی است و به این سادگی رخ نمی‌دهد. برای مثال سال گذشته فیلمی بچه‌های اردبیل ساخته بودند به نام «خانه» که فیلم بسیار خوبی بود اما در پلتفرم‌ها ندیدند چون سلبریتی ندارند. در یک فضای سلبریتی زده امروز مستندساز مخاطبی ندارد.»
در فضای بین‌الملل مستندسازی حرفه‌ای نگاه می‌شود

سیاوش سرمدی، مستندساز و کارگردان سینمای ایران با اشاره به حضور موفق بین‌المللی مستندهای ایرانی گفت: «در فضای بین‌المللی واقعاً به کار مستند حرفه‌ای نگاه می‌کنند. در ایران ما در ساخت تا این حد حرفه‌ای نیستیم چون اگر بخواهیم بین‌المللی فیلم بسازیم از زمان سوژه باید فکر مخاطب خارجی باشیم. با همه این اوصاف اکنون بسیاری از مستندسازان ما درآمد عمده‌شان از همین فاندهای خارجی است که می گیرند و با خارجی‌ها کار می‌کنند. با این وضعیت حمایت ارشاد از مستندسازها واقعاً کارشان نمی‌چرخد و این است که اکنون بین‌المللی کار می‌سازند.»