گزارش از وضعیت شیوع کرونا در روستاهای استان‌های قرمز
تاخت و تاز کرونا در کمبود امکانات درمانی در روستاها
تهران (پانا) - موج سوم و چهارم کرونا در استان‌های جنوبی و جنوب شرقی به نسبت سایر استان‌ها با وضعیت حادتری در حال انتشار است؛
به‌گزارش ایران، در این میان در پیک اخیر به نظر می‌رسد معادله عوض شده و روستاها نیز سهم بزرگی در آلودگی با ویروس کرونا دارند. در برخی از روستاهای جنوب کشور خبر‌ها حکایت از این دارد که باوجود سه موج قبلی در موج چهارم روستاها هم بسیار بیشتر از گذشته آلوده شده‌اند و بخش بسیار زیادی از آمار مرگ‌و‌میر در برخی استان‌های قرمز مربوط به روستاییان است. با وجود این از وضعیت بهداشتی روستاهای هرمزگان، سیستان و بلوچستان، جنوب کرمان، بوشهر و... که این روزها به‌واسطه ورود ویروس جهش یافته هندی و آفریقای جنوبی در وضعیت قرمز کرونایی به سر می‌برند، اطلاع دقیقی در دست نیست و به درستی نمی دانیم شناسایی روستاییان مبتلا به کرونا، درمان و قرنطینه آنها چگونه صورت می‌گیرد؟
در این گزارش با تعدادی از روستاییان مناطقی که وضعیت قرمز کرونایی را تجربه کرده‌اند، مصاحبه کرده‌ایم؛ روستاییانی که از وضعیت بهداشت، تست‌های شناسایی کووید ۱۹، دسترسی به اقلام دارویی و نقاط قوت و ضعف خانه‌های بهداشت خود می‌گویند.
افزایش ابتلا به دلیل سفر شهری‌ها به روستا و روستاییان به شهر
ابراهیم شعبانی ۵۵ ساله اهل روستای پاکوسیاه منطقه بشاگرد است. او مهر سال گذشته به کرونا مبتلا شد و بعد هم پسر ۲۵ ساله‌اش کرونا گرفت. ابراهیم و پسرش در میناب کار می‌کنند. شنبه تا چهارشنبه به میناب می‌روند و پنجشنبه و جمعه را به روستای محروم‌شان باز می‌گردند. شعبانی درباره ابتلا به کرونا و مشکلاتش می‌گوید: «منطقه بشاگرد همه فقیر هستند. برای سیر کردن شکم زن و بچه هر جایی که کار باشد، می‌روند. من سال پیش وقتی به خانه برگشتم یک روز بعد تب شدیدی کردم. حالم خیلی بد بود. پسرم مرا سوار موتور کرد و برد بخش گوهران. دکتر معاینه‌ام کرد و گفت احتمالاً کرونا گرفته‌ام. برای تست مرا فرستاد به میناب. با موتور با هزار بدبختی که بود رفتیم شهر. چند ساعتی معطل ماندم تا تست گرفتند. گفتند کرونا داری. یک‌سری دارو نوشتند و گفتند برو خانه. چند روز بعد پسرم هم کرونا گرفت.»
سعدالله لشکری ۴۸ ساله اهل روستای درکاه بشاگرد هم از تجربه دوران کرونایی می‌گوید: «متأسفانه فاصله روستاهای بشاگرد که کوهستانی است با شهر دور است. آبی هم نیست که بهداشت باشد. اگر کسی مریض بشود و خانه بهداشت کاری از دستش برنیاید تا به بیمارستان میناب برسد از دست می رود.
من تا حالا دوبار کرونا گرفته‌ام. یک‌بار وقتی توی بندرعباس کار می‌کردم، یک‌بار هم در روستا. بار دوم حالم خیلی بد شد و توی خانه‌ام ماندم و خدا رحم کرد که زنده ماندم. بهورز خانه بهداشت هر روز زنگ می‌زد و حالم رو می‌پرسید و البته کاری غیر از این هم از دستش ساخته نبود. توصیه می‌کرد غذای مقوی بخور ولی آهی نبود که بشود با آن سودا کرد.»
گفتنی است شهرها و روستاهای هرمزگان از اواسط فروردین امسال و بر خلاف سایر استان‌های کشور که درگیر موج چهارم هستند همچنان با موج سوم گرفتارند. به گفته سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان؛ یکی از مهمترین دلایل شیوع کرونا و افزایش مبتلایان در روستاهای این استان، تردد افراد بومی و غیربومی و سفر از شهر به روستا و بالعکس است.
فاطمه نوروزیان درباره این چالش می‌گوید: باتوجه به وجود کارخانه‌های بیشمار در مناطق مختلف هرمزگان شاهد این هستیم که اتباع غیر ایرانی، افراد غیربومی و بومی تردد بسیاری را در داخل استان دارند. به عنوان مثال برخی از اهالی شهر پارسیان در عسلویه کار می‌کنند، عده‌ای از اهالی بشاگرد در جزیره کیش و شهرهای دیگر کار می‌کنند و در این ترددها منطقه زندگی خود را با آلودگی روبه‌رو می‌کنند.
برخی از شهرنشینان که در روستا خانه یا قوم و خویشی دارند آخر هفته به روستا می‌روند و از آن طرف هم روستاییان برای کار به شهر می‌روند و بدین ترتیب ویروس کرونا مدام در حال گردش است.
او می‌افزاید: شروع فصل گرماست که بر افزایش ابتلا در اماکن سربسته می‌افزاید. ما برای کاهش آمار ابتلا با کمک بهورزها و مراقبین سلامت به روستاییان آموزش داده‌ایم که چطور از ابتلا پیشگیری کنند و اگر علایمی داشتند به مراکز غربالگری کووید مراجعه کنند اما یکی از چالش‌های اساسی ما مخصوصاً عدم پذیرش بیماری توسط بیمار و خانواده است.
بارها اعلام کرده‌ایم که در این بحران اگر کسی علایم سرماخوردگی یا آلرژی داشت مبنا را ابتلا به کرونا قراردهد ولی شاهد هستیم که برخی از این افراد در برابر پذیرش ابتلا مقاومت می‌کنند و در نتیجه به پزشک با تأخیر مراجعه می‌کنند و قرنطینه را رعایت نمی‌کنند و باعث انتشار بیشتر بیماری می‌شوند
کرونا پابه‌پای فقر امکانات درمانی و باورهای سنتی مردم
با قرمز شدن شهرستان چابهار در استان سیستان و بلوچستان رنگ و بوی روستاهای جنوب این استان هم تغییر کرده است. این روزها ویروس کرونا جای پای تازه‌ای بین مردمان جنوب کشور باز کرده و نفس‌های روستانشینان را تنگ‌تر کرده است. محمد بلوچ زهی بخشدار نیک شهر وضعیت شیوع کرونا در منطقه‌شان را این‌گونه به «ایران» روایت می‌کند: مبنای تغییر رنگ شهرها تعداد بیماران بستری و اشغال تخت‌ها است در حالیکه بسیاری از بیماران در منطقه ما به مراکز بهداشتی مراجعه نمی‌کنند و از طرفی محدودیت تست کرونا هم وجود دارد. با توجه به اینکه روز یکشنبه گذشته دو مورد ویروس کرونای هندی در چابهار شناسایی شد چنانچه سختگیری‌ها اعمال نشود به دلیل ترددهای مرزی و مراودات دریایی، زمینی و هوایی با هند و پاکستان وضعیت در جنوب استان سیستان و بلوچستان خطرناک‌تر از پیک‌های قبلی خواهد شد.»
بلوچ‌زهی در ادامه می‌افزاید: «بسیاری از مرزهای ما با پاکستان مشترک است و رفت و آمدهای فامیلی و قومی و طایفه‌ای بین ساکنان استان و پاکستانی‌ها ما را نگران شیوع کرونای هندی در روستاهای مرزی کرده است. اگرچه در دولت یازدهم توجه ویژه‌ای به زیرساخت‌های بهداشتی این استان شد اما همچنان با توجه به ضعف امکانات با این اوضاع فاجعه رخ می‌دهد.
او می‌گوید: کرونا برای مردم اینجا عادی شده و مردم حتی هنگام ابتلا به بیماری به خانه‌های بهداشت مراجعه نمی‌کنند. با وجود آن‌که تست‌های کرونا به تعداد بسیار محدود در اختیار خانه‌های بهداشت قرار داده شده اما چالش اصلی این است مردم مراجعه نمی‌کنند همان‌طور که هم اینک واکسن سالمندان روی دست بهورزها مانده و با وجود فراخوان از طریق ائمه جمعه و شوراها کسی برای واکسن زدن مراجعه نمی‌کند.»
بخشدار نیک‌شهر با اشاره به اینکه برخی باورهای غلط و بدبینی‌ها باعث شده منطقه جنوب استان سیستان و بلوچستان با بحران مواجه شود، درباره دسترسی به اقلام دارویی بیماران کرونایی عنوان می‌کند: « اقلام دارویی بسیار محدودی در اختیار خانه‌ها و مراکز بهداشتی قرار دارد. در مقایسه با جمعیت منطقه قطره آب در دریاست. با توجه به اینکه جمعیت روستایی جمعیت غالب است و ۷۰ درصد مردم شهرستان نیک‌شهر را روستاییان تشکیل می‌دهند و تنها ۲۰ درصد ساکن شهر هستند بنابراین تمرکز اصلی بر خانه‌های بهداشت است درحالی که ما با بحران کمبود پزشک مواجه هستیم. هر چند وزارت بهداشت ابزارهای تشویقی برای به‌کار‌گیری پزشکان در مناطق محروم در نظر گرفته علی‌رغم اینها با کمبود شدید پزشک مواجه هستیم اگر در روستاها و مراکز درمانی پزشک مستقر نباشد، مردم روستا به دلیل وضعیت اقتصادی ضعیف‌شان نمی‌توانند کرونا را با هزینه شخصی‌شان درمان کنند.»
وی با تأکید بر اینکه باید داروی متناسب با جمعیت روستایی به خانه‌های بهداشت تزریق شود تا بتوان اوضاع بیماران کرونایی را مدیریت کرد درباره تغییر رنگ روستاها از آبی به قرمز نیز بیان می‌کند: «مردم منطقه ما در این مدت ملاحظه کردند و به مناطق قرمز یا حتی پاکستان نرفتند اما اصلی‌ترین دلیل صعود کرونا باورهای مردم است ما همچنان تجمعات مذهبی و اجتماعی داریم در ماه رمضان نماز خاصی را برپا می‌کنیم هر چند دولت در برگزاری جلسات سختگیری می‌کند اما در روستاها عروسی و عزا به قوتش باقی است. مردم با ساز و دهل عروسی می‌گیرند و جمعیت انبوهی هم شرکت می‌کنند. از طرفی در حالیکه دو ماه از نوروز گذشته مجدداً وضعیت اینجا قرمز شد یکی از دلایل آن مسافرت‌های خارج استانی است اینها بجز گردشگران به منطقه است یعنی مردم منطقه ما به دلیل فقر درمانی و نیاز درمانی به استان‌های همجوار یزد، کرمان و خراسان رفت‌و‌آمد می‌کنند.»
بخشدار نیک‌شهر می‌گوید: «نباید دلخوش به رنگ زرد باشیم چرا که بخش زیادی از مردم منطقه ما به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند یعنی همان دلیلی که برای تغییر رنگ شهرها در نظر گرفته می‌شود. آنها خوددرمانی می‌کنند برای همین کرونا در روستاهای نیک‌شهر آتش زیر خاکستر است و هر آن شعله ور می‌شود و روستاها شرایط ناگواری را خواهند داشت. دسترسی به پزشک غم چندین ساله استان ما است از طرفی باید تست‌ها افزایش پیدا کند و تمرکز بر توزیع داروی رایگان بین روستاییان باشد. بهورزها در پایین‌ترین سطوح به مردم خدمات بهداشتی ارائه می‌دهند.»
وی با اشاره به اینکه ارتباطات اجتماعی در نیک‌شهر و چابهار بسیار پررنگ است عنوان می‌کند: استان سیستان و بلوچستان که همیشه کمترین تعداد مسافر را داشته هم اینک در ردیف دوم بالاترین استان‌های مسافرپذیر قرار دارد این در حالی است که چابهار فقط یک بیمارستان دارد که آن هم با فقر شدید امکانات مواجه است. هر چند که چابهار مرکز فعالیت‌های گردشگری است اما شرایط مطلوبی ندارد برای همین هم مردم ما به پاکستان مراجعه می‌کنند تا امکانات درمانی دریافت کنند.»
افزایش مبتلایان سرپایی با آغاز فصل برداشت محصولات کشاورزی در جنوب کرمان
شهرستان قلعه گنج در جنوب استان کرمان را به واسطه محرومیت‌ها و نبود جاده‌های روستایی باید یکی از بکرترین و البته محروم‌ترین مناطق این استان دانست اما با وجود این بکر بودن کرونا تا مناطق دوردست آن نفوذ کرده است. آقای محمودی ۴۵ ساله ساکن روستای انارک در شهرستان قلعه‌گنج است. او از دسترسی به پزشک و خدمات دارویی در مراکز جامع سلامت گلایه می‌کند و می‌گوید: «حدود چند هفته پیش همسرم از برادرش کرونا گرفت. محسن برادر همسرم بندرعباس روی لنج باری کار می‌کند. خانواده خانمم همه‌شان گرفتار بیماری شدند. می‌گفتیم سرماخوردگی است همه‌شان هم چند روز بعد خوب شدند اما خانم من روز به روز علائمش بدتر می‌شد. اینجا هم که بخواهی شهر بروی باید با موتور بروی. با موتور مرضیه را تا قلعه گنج بردم. شب رسیدیم پرستار برایش سرم زد. پول همان سرم را هم نداشتم. امسال چند بار رفتم جیرفت جالیز کار کنم اما کار نبود که نبود. همان شب خانمم از تب می‌سوخت بیمارستان ماند و فردا آوردمش روستا. از خانه بهداشت روستا چندتا دارو به ما دادند. خیلی ترسیده بودیم خودمم کرونا گرفتم اما بهورز گفت خفیف است فقط توصیه کرد نزدیک اقوام نشویم و با همسایه‌ها ارتباط
نداشته باشیم.»
پالش مدیر شبکه بهداشت قلعه گنج؛ قرمز شدن شهرستان و روستاهای آن را نتیجه مسافرخیز بودن و تردد بالای اهالی منطقه به استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان عنوان می‌کند و می‌گوید: «الان فصل برداشت محصولات کشاورزی است به دلیل تردد کارگران فصلی و کامیون‌های حمل بار به استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان ارتباط جمعیتی بین روستائیان و این استان‌ها زیاد است در یک هفته اخیر بعد از آن‌که شهرستان قلعه گنج قرمز شد موارد مثبت سرپایی زیادی را شناسایی و قرنطینه‌شان کردیم و از هفته‌های آینده منطقه ما به زرد تغییر رنگ خواهد داد.»
پالش درباره وضعیت دسترسی به خدمات بهداشت و درمانی در این منطقه هم می‌گوید: ما ۱۱ مرکز خدمات جامع سلامت داریم که همه شان پزشک و اقلام دارویی دارند. در بیمارستان قلعه گنج ۱۷ پزشک فعال داریم. مبتلایان بر اساس تست پی‌سی‌آر و رپید تست شناسایی می‌شود در واقع نمونه‌گیری در بیمارستان قلعه گنج انجام و نمونه‌ها به آزمایشگاه مرکزی در جیرفت ارسال می‌شوند. در روستاها نیز بهورزها بعد از بررسی علایم بیماران حاد را به پزشک مرکز در قلعه‌گنج ارجاع می‌دهند.
وی با بیان اینکه مراجعات سرپایی نسبت به موارد بستری در این منطقه شیب صعودی دارد، می‌افزاید: ما در روستاها جلوی برگزاری مراسم عروسی را گرفته‌ایم البته برخی جاها هم همکاری نمی‌کنند در روستاهای دور دست سطح پروتکل‌های بهداشتی ضعیف است در کل به دلیل رفت و آمد کارگران فصلی به بندرعباس اهالی روستاها آلوده می‌شوند.»
برش
گردش کرونا در روستاهای بوشهر
مرتضی و خانواده‌اش کرونا را از همسایه‌شان گرفته‌اند. آقای لطفی همسایه او کارمند اداره آب و فاضلاب در شهرستان کنگان است و تا یک هفته پیش در بیمارستان بوشهر بستری بود او می‌گوید شهرستان ما به بندرعباس خیلی نزدیک است ترددها هم زیاد. بوشهری‌ها هر بلایی سرش می‌آید به‌خاطر استان‌های همجوار این استان است یک روز خوزستان اوضاع بوشهر را قرمز کرد حالا هم بندرعباس این وضعیت را به‌وجود آورده. این روزها هم بهورزهای خانه بهداشت مدام می‌گویند کرونای هندی و آفریقایی بزودی به روستاها هم می‌رسد مراقبت کنید اما نمی‌گویند چطور؟ اغلب کارگر‌ها مجبور می‌شوند برای کار به بندرعباس بروند یا برای پزشک و دارو روانه شهرهای همجوار می‌شویم. بیماری که فقط کرونا نیست من خودم دیابت هم دارم مجبورم با مینی بوس روستا تا شهر بروم.
سید مجید حسینی مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی بوشهردرباره چرایی درگیری روستاهای استان بوشهر به ویروس کرونا به «ایران» می‌گوید: «با وجود اطلاع رسانی‌های مکرر شبکه بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، در روستاها مردم همچنان دورهمی‌های خانوادگی‌شان را می‌روند و شب‌نشینی‌ها و مراسم عروسی و عزا هم سرجایش باقی است. برای همین در موج چهارم، ویروس کرونا بیشتر در روستاها شیوع داشته تا شهرها. چرا که به دلیل وجود روحیه صمیمی در بافت روستایی امکان اینکه بتوان روستائیان را از بیماری کرونا مصون نگه داشت، نیست. هرچند برخی تصمیمات در ستاد مقابله با کرونای استان مبنی بر تعطیلی آرامستان‌ها گرفته شد و اطلاع رسانی‌ها در سطح روستاها بسیار فراگیر است.»
او درباره چگونگی ورود بیماری کرونا به روستاها هم می‌افزاید: «مردم روستاها برای امور روزانه‌شان به شهر مراجعه می‌کنند؛ بسیاری از روستائیان کارمند هستند و در ادارات سطح شهر حضور پیدا می‌کنند، بسیاری از ساکنان شهر برای خرید ماهی و محصولات صیادی و نخل و خرما به روستاها تردد می‌کنند همه اینها در گردش ویروس نقش دارند البته در برخی از روستاهای گردشگر پذیر و بومگردی گردشگران نیز به افزایش شیوع ویروس دامن می‌زنند. وی با بیان اینکه بهورزها و ائمه جمعه مدام در مساجد با مردم روستا صحبت می‌کنند، می‌گوید: روستائیان ما سواد سلامت‌شان کمتر از مردم شهر نیست آنها می‌توانند برای بررسی علائم بیماری با سامانه ۴۰۳۰ تماس بگیرند همچنین مراکز خدمات جامع سلامت در روستاهای قمر وجود دارد که می‌توانند مراجعه کنند اما پاشنه آشیل مشکلات روستائیان روابط خانوادگی است ما نگران پیک بعدی بیماری هستیم با توجه به اینکه ۸ مورد مثبت ویروس جهش یافته هندی در بوشهر شناسایی شده و به دلیل همسایگی عسلویه و کنگان با شهرستان پارسیان استان هرمزگان موج پنجم کرونا خبر از یک زنگ خطر جدی برای مردم استان دارد.
ارسال دیدگاه