سال سخت گرد و غبار در ایران؛ پراکندگی ریزگردها در ۲۲ استان

علی‌محمد طهماسبی بیرگانی در گفت‌وگو با پانا با اشاره به هشدارهای کارشناسان محیط زیست درباره افزایش گرد و غبار در سال جاری اظهار کرد: «نوسانات گرد و غبار در کل مناطق بیابانی جهان، تابع شرایط آب و هوایی به ویژه طوبت و جریانات جوی است. در واقع شرایط آب و هوایی هم عامل ممانعت کننده و هم عامل تشدید کننده است. امسال هم به دلیل میزان بارشی که کمتر از سه سال گذشته بوده است و گرمای زودهنگام، جریان اعتدال بین تبدیل تغییر کرده و مقداری بروز و ظهور آن زیادتر است.»

دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار ادامه داد: «همواره در کشور برای اعتدال تبدیل فصل‌ها، جریان جوی به صورت محلی زیاد است یعنی ما انتظار داریم گرمای تابستان از خردادماه آغاز شود اما اکنون از اردیبهشت ماه آغاز شده است. از طرفی طی سه سال گذشته وضع بارشی در کشور از نظر شدت و تعداد رخداد از نرمال هم بهتر بوده است.»

وی با تاکید بر اینکه امسال از نظر انتشار گرد و غبار سال سخت‌تری خواهد بود، گفت: «امسال زودتر از سال‌های گذشته گرد و غبار شروع شده است و یک علت آن می‌تواند تفاوت بارش طی دو سال گذشته با امسال باشد اما امسال سال سخت‌تری خواهد بود.»

طهماسبی در پاسخ به این سوال که وسعت کانون‌های داخلی گرد و غبار چقدر است، گفت: «طبق آخرین اقدامی که در سال ۹۸ برای منشایابی گرد و غبار داخلی انجام شد، حدود ۳۴.۶ میلیون هکتار سطح کانون‌های داخلی است که با شدت‌های خیلی کم تا خیلی شدید در ۲۲ استان پراکندگی دارند.»

وی همچنین در پاسخ به این سوال که سهم کانون‌های داخلی بیشتر است یا کانون‌های خارجی گفت: «درباره رخدادهایی همچون گرد و غبار خیلی سخت است که به این سوال پاسخ داده شود زیرا به تعداد رخداد نمی‌توان این موضوع را تفکیک کرد. ممکن است رخداد خارجی به اندازه ۱۰ رخداد داخلی آسیب بزند ضمن اینکه هیچ‌گونه مطالعه مفصل با طول دوره آماری قابل قبول یا زیاد که ۲۰ سال این موضوع را رصد کرده باشد، نداریم و نمی‌توان گفت که کدام یکی سهم بیشتری دارد و خیلی قابل مقایسه نیستند.»

دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار تاکید کرد: «همواره گرد و غبار با شدت و ضعف وجود داشته است و الگوی خاورمیانه چه در داخل کشور و چه جریاناتی که از شرق و غرب و جنوب و کشورهای عربی حاشیه ایران، یکنواخت است. اگر اکنون گرد و غبار داخلی داریم، در فروردین ماه نیز شاهد گرد و غبار در کشور عراق بودیم به طوری که استان‌های خوزستان و لرستان را درگیر کرد. بنابراین الگوها تقریبا مشابه اما تاثیرها متفاوت است.»

طهماسبی گفت: «ابعاد گرد و غبار خارجی، منطقه‌ای و با غلظت بالا است، ریزدانه است و ماندگاری بیشتری دارد و برعکس گرد و غبار داخلی ممکن است شدت آن زیاد باشد اما ماندگاری کمی داشته باشد و اثر آن نیز کمتر باشد.»

وی با اشاره به اقدامات ستاد ملی گرد و غبار در سال جاری گفت: «یکی از تدابیری که امسال در دستور کار قرار گرفته است، به همه استان‌ها اعلام شد که شرایط هشدار را جدی بگیرند و بحث‌های مربوط به پیشگیرانه بودن را در اولیویت قرار بدهند. از طرفی تمام اقداماتی که باید به صورت روتین توسط دستگاه‌های مختلف انجام شود، در حال پیگیری است. همچنین برنامه‌های مدیریت و مهار گرد و غبار در سال ۱۴۰۰ در دست انجام است اما اقدامات اجرایی همیشه زمان‌بر است و الزاما شاید در سطح گسترده نتوان اقدامات مقابله‌ای انجام داد و باید بر مدیریت پدیده و سازگاری توجه کرد.»

دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار خاطرنشان کرد: «کارهای روتین در حوزه عملیات با توجه به اعتباراتی که در اختیار ستاد قرار داده می‌شود در حوزه‌های مدیریت نهال کاری و رساندن آب به تالاب‌ها عمل می‌شود اما حجم این گرد و غبار گسترده‌تر از اقدامات است.»