محمدرضا نوروزپور*
فناوری ۵G و آخرین شانس ایران
روز دوشنبه ۱۸ اسفند در مراسم بهرهبرداری از نخستین سایت نسل پنجم ارتباطات ۵G شرکت مبین نت، حضور داشتم. این مراسم با حضور محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در ایوان شمس برگزار شد. شرکت مبین نت، که به تازگی موفق شده است به فناوری سطح بالای اینترنت نسل پنجم دست یابد، در مرحله ابتدایی، این خدمات بسیار ارزشمند را در اختیار خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) و سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران قرار داده است.
پیش از مبین نت، همراه اول و ایرانسل نیز به باشگاه ارائه دهندگان این فناوری برتر در جهان پیوسته بودند.دستیابی به فناوریهای برتر و سطح بالا از جهات گوناگونی مهم و راهبردی است و در این خصوص مطالب فنی و مرتبط بسیار گفته شده است. در اینجا صرفاً قصد دارم اشارهای کلی و گذرا به نقش حیاتی فناوریهای سطح بالا در گذار کشور از شرایط عقبماندگی از زنجیره ارزش جهانی و حرکت شتابان به سمت پیشرفت بیان کنم و تأکید کنم با استفاده از این فرصت میتوان اقتصاد سنتی و تجارت محور کشور را به اقتصاد دیجیتال محور و متصل به زنجیره ارزش جهانی ارتقا داد.
فناوری ۵G سه ویژگی ارزش افزوده جدید به فناوری ارتباطات کشور اضافه میکند که استمرار گامهای قبلی در ۲G، ۳G و ۴G نیست، بلکه یک مجموعه فناوری کاملاً متفاوت و جهش یافته است که در سختترین شرایط تحریمی در کشور عملیاتی شده است.
با این فناوری اولاً کاربران موبایل میتوانند حجم زیادی از اطلاعات را به سرعت در دسترس داشته باشند.ثانیاً اینترنت اشیا در حجم انبوه قابلیت بهرهبرداری دارد و نهایتاً خودکارسازی و خودرانسازی چیزهایی که نیاز به ارتباطات بسیار قابل اعتماد و بدون تأخیر دارند امکانپذیر میشود.به نظر میآید که حجم زیادی از سرمایه گذاری باید برای نوسازی زیرساختهای ارتباطی متناسب با این فناوری انجام شود لذا ضروری است در مراکز استانهایی که این فناوری در آنها عملیاتی شده است با استفاده از ساختارهای موجود برای بهرهبرداری از این فناوری در عرصه اقتصاد کلان، قطبهای ایدهسازی و نمونهسازی ایجاد شود و فرصت داریم تا قطب کارآفرینی در نمونه کاربردهای آن باشیم. در صورت عملیاتیسازی این فناوری ایران میتواند بخشی از زنجیره تأمین نرمافزارهای این فناوری در اقتصاد جهان باشد.
دلیل فرصت پیشتازی ایران در نمونه موفق ساختن و یا تبدیل شدن به زنجیره تأمین کاربردی سازی آن است که بهرهبرداری از این فناوری در حال حاضر در امریکا و اروپا از ما عقبتر است و آنها نومیدانه دنبال ساختن فناوری ضعیفتری با نامگذاری فریبکارانه هستند.آنها در تأمین فرکانس ۱ «هافمن، ۲۰۲۰» ، یا استانداردسازی برای تجهیزات یا توسعه انبوه پنج فناوری زیربنایی ۵G از چین عقب افتادهاند.۲ «لجت، ۲۰۱۹» از طرف دیگر اشراف امنیتی آنها در این فناوری قطع شده است.۳ «هانکوک، ۲۰۱۹»زمانی، این فرصت وجود داشت (از اوایل دهه ۵۰) تا ایران نقش محوری در زنجیره ارزش منطقهای و جهانی ایفا کند اما به هر دلیلی این فرصت از دست رفت. ورود بهنگام اینترنت در ایران و فراگیر شدن آن در نیمه دوم دهه ۷۰ مجدداً فرصتی را فراهم کرد که در اثر جهش پدید آمده در حوزه فناوریهای ارتباطاتی و اطلاعاتی، عقبافتادگیهای کشور در این حوزه جبران شود. در برخی قسمتها پیشرفتهای بسیار خوبی رخ داد و میرفت تا برخی جا ماندگیها از قطار پیشرفت و توسعه جهانی جبران شود، اما آماده نبودن زیرساختها و نبود آگاهی جمعی در میان کارگزاران و مدیران و افکار عمومی، نبود دغدغههای لازم ملی در برخی سطوح، دلبستگیها و چسبندگیهای اقتصاد ایران به مدلهای سنتی ناکارآمد و... سبب شد تا این فرصت هم براحتی از دست برود.در دهه ۸۰ میتوانستیم به واسطه درآمدهای سرشار و شاید بی تکرار نفتی و روی کار آمدن نسل جوانی که دیجیتالی شدن اقتصاد و دیجیتالی شدن تفکر جهانی را حس کرده بود و میتوانست در میانه راه خود را به این روند تحمیل کند، بازهم فرصت سوزی کردیم و مجدداً حسرت و آه و افسوس نصیب ما شد.اکنون جوانان متخصص و باانگیزه ما با وجود همه مشکلات و موانعی که در مسیر این کشور برای دستیابی به فناوریهای سطح بالا پدید آمده است توانستهاند با اتکا به داشتههای خود یک بار دیگر برای کشور و آینده آن فرصتسازی کنند.
دستیابی به فناوری سطح بالای ۵G به این معنی است که مسیر گذشته باید اصلاح شود. ایران باید بتواند از این احتمالاً آخرین فرصت پیش آمده استفاده کند و اگر نتوانسته نقش رهبری اقتصادی منطقه را در ۵۰ سال گذشته به دست آورد، دستکم به نقش پیرامونی اقتصاد نیز رضایت نداده و نقش مکمل را برعهده بگیرد.
در چنین شرایطی اگر دانشگاهها و استارتاپها و شرکتهای مخابراتی و دولت دست به دست هم بدهند میتوان ایران را تبدیل به کارگاه عملیاتیسازی این فناوری کرد و سرمایه سنگین عملیاتیسازی آن در مقیاس ملی را از محل درآمد صادرات خدمات تأمین نمود. با تحقق این آرمان چنین موفقیتی را نمیتوان ارزشگذاری کرد و نسلهای آینده باید سپاسگزار نسل کنونی باشند.
اما اگر از این فرصت در این مسیر استفاده نشود و صرفاً از این فناوری برای توسعه مصرف خانگی استفاده شود و اقتصاد کلان کشور از آن محروم باقی بماند، متأسفانه باید گفت چیزی جز حرمانی بر حرمانهای گذشته به همراه نخواهد داشت زیرا وزن منفی فناوری مانند سرمایه و تأثیرات فرهنگی و کمبود محتوای دیجیتال ما را دچار عقبافتادگی میکند.
کاربردهای این فناوری بیشمار هستند و ایران میتواند کارگاه و نمایشگاه بینالمللی کاربردی کردن آن باشد. از حذف قاچاق و رونق ترانزیت تا جراحی رباتیک، از عملیاتیسازی ارزان صنعت ۴ (Industry ۴.۰) تا ارائه خدمات سایبری بر این فناوری، از ساختن برخی قطعات گوشی تا تولید نرمافزارهای مختلف بر آن، ... آنقدر میتوان برای این فناوری کاربرد بر شمرد که زوج چین/ ایران، بتوانند مانند زوج امریکا/ هند در فناوری و نرمافزار دنیا را احاطه کنند.
تصور کنید ایران قطب جهانی تولید میکروچیپ امنیتی گوشیهای این فناوری شود. فقط همین جایگاه ایران را از تمامی سلاحهای متعارف و غیرمتعارف بی نیاز میکند. ما در مسیر توسعه و پیشرفت شگفت انگیز و هولناک اقتصادهای نوظهور و رقابتهای سیاسی ـ اقتصادی شرق و غرب قرار گرفتهایم. این بار نباید غفلت و کوتاهی کنیم و نباید اجازه دهیم مدلهای قدیمی تجارت و بازرگانی و دلالی جایگزین روندهای توسعه حقیقی ایران مبتنی و در مسیر زنجیره ارزش جهانی و پیوستن ایران به بازار اقتصادی دیجیتالی شود.
در صورت عدم بهرهبرداری از این فرصت تاریخی و عدم ایجاد کاربردهای اقتصادی و صادرات محور کردن خدمات جهت تأمین مالی نوسازی زیرساخت کشور آنگاه نهایتاً و در بهترین حالت نقش پیرامونی در اقتصاد منطقه که مشتمل بر دور ریزهای صنایع ماقبل فناوری سطح بالاست نصیب ما خواهد شد.
بر همه دلسوزان و فعالان حوزه دانش و فناوری و اقتصاد مبتنی بر روندها و فرایندهای نوین واجب است تا با ظهور نسل پنج اینترنت در کشور دیگر به ظهور فناوری کمتر از آن رضایت ندهند و اجازه ندهند ایران به موضوعی سوای از وصل شدن به جریان اقتصاد مبتنی بر فناوریهای سطح بالا بپیوندد.تنها در این صورت است که میتوانیم امیدوار باشیم بخش عمدهای از این عقب ماندگی چند دههای را جبران کنیم و بیش از این شرمنده نسلهای آینده کشور نباشیم.
*مدیر عامل ایرنا
منبع: ایران
ارسال دیدگاه