اردوان مجیدی: نظام تعلیم و تربیت باید بتواند پاسخگوی نیازمندی‌های روز جامعه باشد
تهران (پانا) – نویسنده کتاب «گذار در بحران» یکی از مهم‌ترین علت‌های ایجاد بحران در نظام‌های آموزشی را عقب‌ماندن این نظام‌ها از تحولات عنوان می‌کند و می‌گوید نظام تعلیم و تربیت باید بتواند پاسخگوی نیازمندی‌های روز جامعه باشد.
رسیدن به جامعه ایده‌آل آرزوی کمال‌گرایانه است، همه جوامع می‌کوشند تا خود را به آن نزدیک کنند و در طی این مسیر، نظام تعلیم و تربیتِ هرجامعه رسالت سنگینِ هدایتگری را بر دوش دارد. در واقع انسانی که در نظام تعلیم و تربیت امروز به رشد و شکوفایی می‌رسد، نیروی انسانی جامعه فردا را تشکیل می‌دهد؛ بنابراین همه جوامعی که به نوعی با بحران‌های فقر، جهل و آسیب‌های فرهنگی اجتماعی اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند خود به وجود بحرانی در نظام تعلیم و تربیت خود اذعان دارند؛ کشور ما نیز از جمله آنهاست.
«نظام تعلیم و تربیت سال‌هاست که درگیر یک بحران در ایفای ماموریت خود، در تربیت فرزندان‌مان، برای پاسخگویی به نیازهای جامعه امروز و آینده است و این بحران تا این نظام به نظامی برتر تحول نیابد، که بتواند این ماموریت را به نحو مطلوب ایفا کند، ادامه خواهد داشت. اما در میانه راه، بحران دیگری نیز گریبانگیر این نظام و جامعه شد؛ بحران کرونا!» اردوان مجیدی، محقق و نویسنده حوزه تعلیم و تربیت، با این جملات وارد مقدمه تازه‌ترین اثر خود به نام «گذار در بحران» شده است. کتابی که با عنوان فرعی «تعلیم و تربیت در گذار به سمت نظام برتر» اخیرا به بازار نشر عرضه شده است.
نویسنده در این کتاب به توصیف دورانی می‌پردازد که نظام تعلیم و تربیت صنعتی را به سمت نظام تعلیم و تربیت برتر هدایت می‌کند.
اردوان مجیدی، نویسنده کتاب «گذار در بحران» و موسس مدرسه «حکمت» در گفت‌وگو با پانا درباره بحران موجود در نظام تعلیم و تربیت فعلی کشور گفت: «در این کتاب از دو دیدگاه به بحرانِ ناکارآمدیِ نظام تعلیم و تربیت پرداخته شده است. در واقع ما درگیر دو بحران هستیم؛ یکی از آنها بحران مقطعی است که این روزها با آن مواجهیم که بحران کروناست، اما بحران اصلی و عمیق‌ترِ موجود عدم تطابق نظام تعلیم و تربیت با نیازمندی‌های جامعه و ماموریتی است که برای آن در نظر گرفته شده است؛ یعنی نظام تعلیم و تربیت ما از پاسخگویی به نیازهای امروز و همچنین نیازهای فردای جامعه ناتوان است و قادر نیست این نیازها را به شکل مناسب و موثری پاسخ دهد.»
وی در تشریح نظام آموزشی صنعتی اظهار کرد: «نظام آموزشی ما که مبتنی بر نظام صنعتی کشور است که از سالیان گذشته شکل گرفته است و بر همان اساس در جامعه عمل می‌کند. به این ترتیب نظام تعلیم و تربیت صنعتیِ حاکم بر جامعه ما نظامی است که تولید انبوه می‌کند و نیز مدل همسان یادگیری را برای همه اجرا می‌کند، در حالی که در سال‌های گذشته جامعه دستخوش تحول شده است و این تحول هر روز در حال عمیق‌تر شدن است؛ اما نظام تعلیم و تربیت ما هنوز نتوانسته خود را با این تحول تطبیق دهد.»
این محقق حوزه تعلیم و تربیت در ادامه با اشاره به نیازهای جامعه امروز گفت: «بر اساس این تحول، جامعه ما نیازمندی‌های متفاوتی در شرایط مختلف پیدا می‌کند. با توجه به اینکه افراد مختلف نیازهای متفاوتی را دنبال می‌کنند، ارائه الگویی همسان برای پاسخگویی به این نیازها کارایی ندارد. یعنی نظام تعلیم و تربیت ما نمی‌تواند به تنوع و تفاوت‌های میان افراد را درک کند و در تغییراتِ سریعِ شرایط و تحولِ نیازمندی‌ها، نمی‌تواند پاسخگوی پیچیدگی‌های موجود باشد.»
در مدارس با محیطی مواجه می‌شویم که متعلق به نیازهای دوران قبل است
موسس مدرسه «حکمت» افزود: «در حالی که از نظام تعلیم و تربیت انتظار می‌رود بچه‌ها را برای حضور در جامعه و ساختن آینده جامعه آماده کند؛ بنابراین اگر نظام تعلیم و تربیت ما نتواند پیشرفته تر از جامعه فعلی و پاسخگوی نیازهای آینده ما باشد، حداقل باید مبتنی بر شرایط فعلی باشد؛ اما متاسفانه اتفاقی که می‌افتد این است که ما به محض ورود به مدارس با محیطی مواجه می‌شویم که متعلق به نیازهای دوران قبل است. به بیانی دیگر، بچه‌های ما در یک محیط سنتی آموزش می‌بینند، در حالی که جامعه آن دوران را پشت سر گذاشته است و امروز در شرایط متفاوتی به سر می‌برد. این مهم‌ترین بحرانی است که نظام تعلیم و تربیت ما با آن مواجه است.»
فرآیندهای کلان نظام تعلیم و تربیت مبتنی بر الگوهای سنتی و تاریخ‌گذشته
مجیدی پاسخگویی به نیازهای موجود جوامع را چالش بزرگ نظام‌های آموزشی عنوان کرد و گفت: «ما اعتقاد داریم اگر به بحران اصلی درست پاسخ داده شود، یعنی مدارس ما بتوانند با توجه به شرایطی امروز جامعه آماده پاسخگویی باشند، قطعاً مسئله کرونا هم در دل این شیوه حل خواهد شد و نیازهای آن در این شرایط پوشش داده خواهد شد. پاسخگویی به بحران کرونا در دل پاسخگویی به بحران اصلی جای می‌گیرد.»
نویسنده کتاب «گذار در بحران» درباره ریشه‌های ناکارآمدی نظام تعلیم و تربیت گفت: «وجوه مختلفی از نظام تعلیم و تربیت ما دچار ناکارآمدی است که یکی از آنها «برنامه درسی» و الگوهای برنامه درسی است؛ یعنی مدل برنامه درسی رسمی ما مبتنی بر نیازمندی‌های و شرایط امروز جامعه نیست. از طرف دیگر فرآیندهای کلان نظام تعلیم و تربیت در مسائلی مثل «مدرک‌های تحصیلی»، «حوزه اقتصاد» «مدل ارزشیابی»، «مدل اعتبارسنجی» و «مدل تربیت نیروی انسانی» مبتنی بر الگوهای سنتی و تاریخ‌گذشته قرار گرفته است و پاسخگوی نیازهای امروز جامعه نیست.»
ارسال دیدگاه