اجرای کار به صاحبان حقیقی سپرده شود

به‌گزارش ایران، سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر این دوره به شکل آنلاین و رایگان برگزار می‌شود تا هم حال جسم و هم روح مردم در سلامت به سر برد. با محمد الهیاری مدیرکل دفتر موسیقی در مورد این دوره و سیاستگذاری آن حرف زده‌ایم. که در ادامه می‌خوانید:

با توجه به شرایط متفاوت برگزاری سی‌وششمین جشنواره موسیقی فجر و پخش اجراها در بستر فضای مجازی، استقبال هنرمندان به چه صورت بود؟
تصمیم‌هایی که برای این دوره از جشنواره اتخاذ شد، متناسب با شرایط بهداشتی کشور و با هماهنگی ستاد ملی مقابله با کرونا انجام گرفت و براین اساس پیش‌بینی اولیه و خوشبینانه ما این بود تا زمان برگزاری جشنواره موسیقی، کرونا رخت بربسته باشد و این جشنواره به‌صورت حضوری برگزار شود. اما این مهم محقق نشد و در این راستا سناریوهای دیگری مطرح گردید و تصمیم براین بود بخشی از جشنواره به‌صورت حضوری و بخشی دیگر بر بستر پخش در فضای مجازی برگزار شود. سناریوی بعدی که متناسب با تداوم شیوع کرونا بود، برگزاری کامل جشنواره در فضای مجازی بود. در روزهای ابتدایی انتشار فراخوان جشنواره با وجود شرایط برگزاری متفاوت، آثار بسیاری به دبیرخانه ارسال شد و استقبال خوبی از سوی هنرمندان صورت گرفت و در این دوره ۴۲ گروه در قالب ۵۷ اجرا در بخش اجراهای صحنه‌ای حضور دارند که اجراهایشان در بستر فضای مجازی پخش خواهد شد.

اجرای کنسرت یا برگزاری یک جشنواره موسیقی بسیار متفاوت از دیگر برنامه‌های هنری در بخش‌هایی چون تئاتر یا سینما است. چرا جشنواره موسیقی فجر مانند جشنواره‌های فیلم و تئاتر به‌صورت حضوری برگزار نشد؟
طبق آنچه ابتدا ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرده بود، فعالیت‌های فرهنگی هنری با ظرفیت ۳۰ درصد از سالن می‌توانست برگزار شود اما چون سالن‌های اجرای موسیقی بزرگ تر از سالن‌های سینما و تئاتر است و بعضی از سالن‌ها ظرفیتی بیش از ۲۰۰۰ نفردارد عملاً ۳۰ درصد آن هم یک عدد بزرگ محاسبه می‌شود و براین اساس می‌بایست بین ۷۰۰ تا ۱۵۰۰ نفر در سالن‌ها گردهم می‌آمدند و قطعاً تجمع دراین شرایط به جهت دستورالعمل‌های بهداشتی ممکن بود خطر آفرین باشد اما محاسبه ۳۰ درصد در یک سالن سینما و تئاتر بین ۵۰ تا ۱۰۰ نفر می‌شود. لذا تصمیم بر این شد بخش اجراهای صحنه‌ای بر بستر فضای مجازی انجام شود. لازم به ذکر است ما برای برگزاری جشنواره موسیقی فجر به ‌طور خاص مکاتباتی با ستاد ملی مقابله با کرونا داشتیم و مجوزی که صادر شد حداکثر حضور ۱۰۰ نفر در سالن‌ها بود و طبیعتاً این تعداد افراد برای بخش موسیقی پاپ جشنواره که با حضور گسترده مردم مواجه است، چندان قابل توجه نبود. نکته دیگر اینکه بی‌تردید با حضوراین تعداد اندک افراد، هیجان لازم برای گروه هنری و ارتباط با مردم فراهم نمی‌شود.اما درخصوص اجرای گونه‌های دیگر جشنواره، طبق آنچه هر سال شاهد بوده‌ایم، این بخش‌ها از جشنواره عمدتاً با حضور متخصصان آن حوزه‌ها برگزار شده و کمتر عموم افراد شرکت داشته‌اند و استقبال مردم بیشتر از سالن‌های بزرگ با جمعیت فراوان بوده است به همین دلیل طبق نظر جمعی تصمیم بر این شد در این دوره از جشنواره تمامی اجراها به‌صورت پخش در فضای مجازی صورت بگیرد.

اما موسیقی پاپ پیش از جشنواره و طی سال، تجربه اجرای کنسرت آنلاین داشته است آیا عدم حضور این گروه‌ها در جدول جشنواره به‌دلیل استقبال نشدن از سوی هنرمندان بوده است؟
چنانکه گفته شد قرار بود تعدادی از اجراهای موسیقی پاپ، دستگاهی و کلاسیک در جشنواره با حضور مخاطبان باشد و گروه‌هایی نیز در بخش پاپ تعیین شده بود اما وقتی با ستاد ملی مقابله با کرونا مکاتبه و مذاکره شد و امکان حداکثر ۱۰۰ نفر مخاطب در سالن داده شد، ستاد جشنواره تصمیم گرفت اجراهای بخش پاپ برگزار نشود.

نکته دیگر اینکه فروش بلیت‌های بخش پاپ کمک و سودآوری بسیاری به بخش اقتصادی جشنواره بود که با رایگان برگزار شدن و حذف بخش پاپ از این سود چشم‌پوشی شده است. برای جبران این بخش چه کارهایی قرار است انجام بگیرد، آیا بودجه‌ای دریافت کرده‌اید؟
جشنواره موسیقی فجر با اتکا بر بودجه حمایت از موسیقی برگزار می‌شود و امسال که جشنواره درآمدی از فروش بلیت ندارد، همه هزینه‌ها از بودجه دولتی تأمین می‌شود.

با توجه به شرایط کرونا و آنلاین برگزار شدن جشنواره موسیقی فجر، آیا برای گروه‌هایی که در جدول جشنواره قرار دارند امتیاز خاصی قائل خواهید شد؟
بخشی از گروه‌های حاضر در جدول جشنواره از طریق فراخوان انتخاب شده‌اند. در واقع ۱۰۰ گروه متقاضی اجرای برنامه بودند که از بین آنها گروه‌هایی که به‌ لحاظ کیفیت، اجرای بهتری داشتند توسط هیأت داوران معرفی شدند و بخش دیگری از گروه‌ها نیز توسط هیأت داوران برای اجرا در جشنواره دعوت شده‌اند. اما به‌طور کلی گروه‌ها از کیفیت خوبی برخوردار هستند چرا که هر دو گروه با نظر و انتخاب هیأت داوران در جدول جشنواره قرار گرفته‌اند. البته گروه‌های دیگری هم مایل به حضور در جشنواره بودند اما محدودیت تعداد روزها و جدول جشنواره مانع از این شد که بتوانیم در خدمت همه گروه‌ها باشیم. درباره حمایت از گروه‌هایی که در جشنواره حضور دارند با توجه به امکان و توان جشنواره حمایت‌هایی از گروه‌هایی که در جشنواره حضور دارند انجام می‌شود. اما در خصوص امتیازات خاص اجراهای موسیقی خارج از جشنواره هم باید بگویم دفترموسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هماهنگی و همکاری‌های لازم را با بنیاد رودکی دارد و براین اساس حمایت از گروه‌های موسیقی انجام خواهد گرفت. مانند تخفیف در اجاره بهای سالن کنسرت که دراین رابطه همکاری‌هایی شده است. گروه‌های متقاضی اجرای کنسرت منوط به اجازه ستاد ملی مقابله با کرونا می‌توانند اجراهای صحنه‌ای خود را برگزار کنند.

آیا در سی‌وششمین جشنواره موسیقی فجر شعب انجمن‌های موسیقی هم همکاری خواهند داشت؟
خیر. همان طور که اشاره شد تمامی اجراهای جشنواره از طریق فضای مجازی پخش می‌شود و براین اساس هر نقطه از کشور می‌توانند از طریق اینترنت شاهد اجراهای جشنواره باشند بنابراین عملاً جشنواره شاخه‌های استانی نخواهد داشت و به‌صورت ملی پخش خواهد شد چون جشنواره در استان‌ها اجرا ندارد، ضرورتی به استفاده از انجمن‌های موسیقی استان‌ها در این دوره نبود. اما در دوره‌های قبل از توان و همکاری انجمن‌های موسیقی استان‌ها استفاده شده است.

دلیل حذف بخش موسیقی کودک چه بود؟
طبق طراحی‌ای که هیأت انتخاب سی‌وششمین جشنواره موسیقی فجر ارائه کرد، بخش خاصی از کودکی تا بزرگسالی در گروه‌های انتخابی در جدول جشنواره دید شده بود. بخشی با عنوان یا تم از هنرستان تا دانشگاه که دراین بخش شاهد حضور گروه‌های موسیقی از هنرستان‌های موسیقی پسران و دختران و دانشگاه‌های مختلف در رشته موسیقی هستیم و حدود ۷ گروه است که البته بخش ابتدایی این مسیر حضور گروه‌های کودک و نوجوان بود و دراین راستا دو گروه از سوی هیأت انتخاب برگزیده شده بودند. صحبت‌هایی هم با گروه‌ها انجام گرفت اما مشکل دلنگرانی خانواده‌ها بود که نسبت به تمرین فرزندانشان در گروه‌ها حساسیت داشتند بنابراین گروه‌های کودک و نوجوان نتوانستند در تمرین گروه‌ها حضور داشته باشند.

نکته دیگر ارزیابی آلبوم‌های موسیقی پاپ است و طبق اعلام هیأت داوران طی دوسال گذشته ۱۴۸ آلبوم ارسال و دربخش رقابتی شرکت داده شده و بیشتر فعالیت‌های هنرمندان این حوزه در بخش تک آهنگ بوده است. با این حساب آیا در سال‌های بعد بخش تک آهنگ به بخش رقابتی جشنواره افزوده خواهد شد؟
پرداختن به آلبوم‌های موسیقی در قالب جایزه باربد به این جهت بود تا توجه خود را به تولید آلبوم نشان بدهیم و این نگاه بیانگر ماندگاری بیشتر آلبوم موسیقی در مقایسه با سایر قالب‌های تولید موسیقی است. چرا که معمولاً تک آهنگ‌ها تاریخ مصرف محدودی دارند و بعد از دو یا سه ماه از سوی مخاطبان خود فراموش می‌شوند. نکته دیگر اینکه به نسبت سایر بخش‌ها و با وجود تعداد معدود آلبوم در بخش موسیقی پاپ داورها از کیفیت آلبوم‌ها رضایت کامل داشتند اما با این حساب پیشنهاد شده تا موضوع تک آهنگ‌ها به بخش داوری جایزه باربد اضافه شود و این موضوع و راهکار ارزیابی ۴ هزار تک آهنگ سال آینده در شورای سیاستگذاری بررسی می‌شود.

سال گذشته هم ریاست جشنواره موسیقی فجر را برعهده داشتید اما در این دوره تصمیم گرفتید جایزه باربد را به جشنواره اضافه کنید، این ایده برچه اساسی شکل گرفت؟
شورای ارزیابی جشنواره موسیقی فجر سال گذشته و بعد از اتمام جشنواره اصلاحاتی در آیین نامه جشنواره لحاظ کرد و براین اساس شورای انتخاب دبیر حذف شد چرا که آن شورا بعد از انتخاب دبیر دیگر مسئولیتی نداشت اما یکی از مصوباتی که شورای سیاستگذاری پیشنهاد کرد افزوده شدن بخش رقابتی به جشنواره بود و من شخصاً فکر می‌کنم اگر بخش رقابتی تداوم پیدا کند می‌تواند آن جایگاهی که سیمرغ در سینما دارد، باربد در موسیقی پیدا کند، البته رسیدن به این جایگاه منوط به تداوم ۶-۵ سال این بخش و اعتماد بیشتر هنرمندان به داوری‌ها و جشنواره است و این امر کمک می‌کند هنرمندان با رغبت بیشتری آثار خود را به جشنواره ارسال کنند. البته این موضوع در آیین نامه جشنواره موسیقی فجر قرار گرفته و با تغییر مدیریت‌ها قطعاً توقف یا حذفی نخواهد داشت مگراینکه اصلاحاتی درآیین نامه انجام بگیرد و این امیدواری وجود دارد این تصمیم همچنان تداوم داشته باشد. لازم به ذکر است این تصمیم به جهت هویت بخشی بیشتر به جشنواره اتخاذ شده تا همان‌طور که اشاره کردم فضای اعتماد بین هنرمندان و جشنواره افزایش پیدا کند تا هم جشنواره موسیقی فجر به یک موقعیت ممتازتری دست یابد وهم هنرمندان مانند سایر حوزه‌ها اعتماد و رغبت بیشتری به جشنواره بدهند.

برخی از اهالی موسیقی بر این نظر هستند که جشنواره موسیقی فجر به بخش خصوصی واگذار شود. به‌عنوان مدیرکل دفتر موسیقی نظر شما در این باره چیست؟
به‌صورت کلی آینده عمومی کشور در توسعه و واگذاری فعالیت‌ها به بخش خصوصی همراه خواهد بود و باید به این سمت حرکت کرد و صنف‌ها و تشکل‌ها در حوزه‌های مختلف تقویت شوند و اداره امور در حوزه‌های مختلف موسیقی به خود مردم واگذار شود و امیدوار هستم این بلوغ و این آمادگی در بخش خصوصی و تشکل‌های صنفی حوزه موسیقی فراهم شود تا بخش دولتی سیاستگذار و ناظر باشد و به‌صورت حامی عمل کند و اجرای کار به خود صاحبان حقیقی کار سپرده شود.