توافق بر سر بودجه در یک چارچوب تفاهمی

بنابراین هم حق رئیس جمهوری برای اجرای این مسئولیت محفوظ است و هم مجلس باید در یک فرآیند بودجه را تصویب کند و چنین حقی برای مجلس هم محفوظ است، البته بودجه در قالب برنامه یک ساله حاکمیت و برنامه‌های توسعه‌ای در قالب برنامه‌های ۵ ساله تنظیم می‌شوند که بودجه سنواتی نیز باید یک سال از برنامه را نمایندگی کند؛ از این فرآیند چنین برمی‌آید که مجلس امکان و اجازه تغییرات اساسی را در بودجه ندارد و سنوات گذشته و تجربه ۴۰ ساله انقلاب هم مؤید همین موضوع است که تغییرات بودجه سنواتی در حد چند درصد بوده است. حال در صورتی که مجلس بخواهد تغییر و تحول اساسی در بودجه ایجاد کند، با ممانعت دولت تغییرات از سوی قوه مجریه می‌تواند مورد قبول قرار نگیرد.

متاسفانه مواجهه مجلس فعلی با بودجه پوپولیستی، عوامفریبانه و سیاسی است، چرا که برخی از تغییرات مد نظر مجلس فاقد معنای واضح است و حتی به زیان مردم تمام می‌شود، به عنوان مثال ارز ۴۲۰۰ تومانی با توجیه منفعت مردم حذف شد در حالی که چندنرخی بودن ارز خود مشکل عمده‌ای در اقتصاد محسوب می‌شود که با این کار مجلس به آن دامن می‌زند. در حالی که انتظار می‌رفت تغییرات به سمت تک نرخی کردن ارز باشد تا از بروز رانت، فساد و سوء استفاده‌های مختلف دلالان پرهیز شود تغییرات مجلس بیشتر جنبه صوری دارد و با اعتراض رئیس جمهوری هم همراه بود و حتی می‌توان گفت در جهت منافع مردم هم نیست؛ تصمیماتی که نه تنها تورم‌زاست بلکه منجر به افزایش تقدینگی می‌شود؛ در این شرایط ضرورت دارد تا مجلس و دولت برسر تغییرات ساختاری به یک تفاهم کلی برسند و در یک چارچوب تفاهمی تغییرات را پیش ببرند تا بودجه بموقع تصویب و به تأیید شورای نگهبان برسد و با مشکلات بودجه دو دوازدهم و سه دوازدهم مواجه نباشد و دولت هم با طیب خاطر برنامه‌های ۱۴۰۰ را دنبال کند.

در توصیف بودجه خوب انتظار می‌رود که اشتغال‌زا باشد، تورم را کنترل کند و منجر به افزایش تولید شود و برای رفاه عمومی شهروندان برنامه مشخص و مدون داشته باشد؛ در حالی که افزایش یارانه‌های نقدی به عنوان یکی از تغییرات جدی در بودجه هیچ نفعی برای کشور ندارد. حال در جمع‌بندی نهایی می‌توان گفت اگر بودجه با تغییرات جدی مواجه شود و در زمان مقرر تصویب نشود، تبعاتی دارد که از مهم ترین آنها می‌توان به تأخیر در اجرای امور کشور، ایجاد نگرانی در جامعه به جهت عدم ثبات و پایداری در برنامه‌های توسعه، ایجاد تورم و تقاضاهای غیر مولد و نوسانات قیمت اشاره کرد.

*استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

منبع: ایران