آرمان آموزش توسعه یافته، جامعه توسعه یافته است

امید علی حسین زاده در گفت و گو با پانا به مناسبت روز جهانی آموزش گفت: در جامعه ای که آموزش توسعه یافته باشد آن جامعه توسعه پیدا می‌کند.

وی در مورد نقش آموزش در جامعه گفت: آموزش نقش اساسی در توسعه پایدار جامعه دارد و اهداف هزاره سوم هم مبتنی بر آن است که در آن محور توسعه را انسان در نظر گرفته اند. برای اینکه ما انسان توسعه یافته داشته باشیم، نیازمند آموزش حرفه ای و توسعه آموزشی هستیم، به همین دلیل آموزش نقش اساسی در رشد حرفه‌ای افراد جامعه و در کل در رشد و توسعه پایدار جامعه بازی می‌کند و در قوانین اساسی اکثر کشورها وجود دارد. یونسکو و سازمان علمی، فرهنگی سازمان ملل، آموزش را اجباری، رایگان و همگانی برای مقطع ابتدایی و سنین کودکی تمام انسان‌ها توصیه کرده و در نظر گرفته است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در جامعه ای که آموزش توسعه یافته داشته باشیم، انسان‌ها حرفه ای می شوند و وقتی انسان ها حرفه‌ای شوند، فقر به نوعی از جامعه رخت بر می بندد و توسعه فرهنگی، اقتصادی و سیاسی در جامعه شکل می گیرد.
حسین زاده افزود: آموزش باعث می شود افراد در جامعه تخصص پیدا کنند و جامعه از لحاظ علمی و تکنولوژیکی ارتقا پیدا کند و جامعه مدرن به وجود آید.

آموزش می‌تواند صلح را در جان انسانها نهادینه کند

حسین زاده با بیان اینکه آموزش با کیفیت، آموزشی است که بتواند اطلاعات و نگرش‌های یادگیرنده را تقویت کند، اظهار کرد: آموزش با کیفیت و حرفه‌ای باید افراد را در تصمیم گیری‌ها و قوه قضاوت صحیح یاری کند و برای اینکه از آموزش حرفه ای برخوردار شویم، لازم است نیازسنجی آموزشی را در دستور کار قرار دهیم و فنون و تکنیکهای اصیل و مهم نیازسنجی آموزشی را در حوزه سیاستگذاری ها و برنامه ریزی های آموزشی به کار بگیریم.
وی ادامه داد: متاسفانه در ایران آموزش ها از کیفیت لازم و کافی برخوردار نیستند و در جامعه ای که آموزش‌های خوب و حرفه‌ای کمیاب یا نایاب باشد، معمولا در آن جامعه شایعه زود گسترش پیدا می‌کند و افراد به ظاهر تحصیل‌کرده و آموزش دیده می‌شوند.
وی در مورد چالشهای موجود در نظام آموزشی بیان کرد: نظام آموزشی مرغوب در جامعه ما گرفتار انواع چالش ها و مشکلات است. یکی از مهمترین و اساسی ترین چالش ها برای شکل‌گیری آموزش حرفه‌ای، سیاست‌زدگی نظام های آموزشی رسمی است؛ زیرا آموزش و پرورش و دانشگاه‌های ما به جای حرفه‌ای‌گرایی، گرفتار سیاست‌زدگی و سلیقه گرایی هستند. نبود سرمایه گذاری های مناسب برای آموزش و از طرفی نگاهی مصرفی به مقوله آموزش یکی دیگر از اساسی ترین آسیب‌ها و چالش‌ها در حوزه آموزش رسمی و دانشگاهی محسوب می شود. در جامعه ما برای آموزش از طرف دولت سرمایه‌گذاری‌ های کمی صورت می‌گیرد. در حالی‌کهنگاه کشورهای توسعه یافته به آموزش نگاهی سرمایه‌گذارانه است، ولی نگاه ما به آموزش نگاهی مصرف گرایانه است.

بحران نیروی انسانی با سواد و حرفه‌ای درحوزه آموزش حرفه‌ای

حسین زاده ادامه داد: کمیت گرایی در حوزه آموزش در جامعه ما خیلی بیشتر است تا کیفیت گرایی. یعنی از لحاظ کمیت تعداد دانشگاه هایی که در ایران وجود دارد با توجه به جمعیت نه چندان زیاد مردم ایران بسیار بالا است. بیش از ۲۶۰۰ دانشگاه داریم در حالی که تعداد دانشگاه های چین که پرجمعیت ترین کشور جهان است، نسبت به ایران کمتر است.
حسین زاده خاطر نشان کرد: در حوزه مدارس هم همین‌طور است. به خاطر اینکه در جامعه به نهاد آموزش خیلی توجه خاص و حرفه‌ای نمی شود، ارزش و اعتبار متناسبی از طرف جامعه و سیاستگذاران پیدا نمی‌کند و بهای لازم به یک معلم داده نمی شود. نیروهای با کیفیت فارغ التحصیل دانشگاه های برتر هم علاقه ای به شغل آموزش نشان نمی‌دهند و به سراغ شغل های تجاری، طبی، مهندسی و .... می‌روند.

وی درباره راه حل های موجود گفت: یکی از راه حل ها، تقویت مبانی قانونی آموزش و معلمی در جامعه است. قانون اساسی آموزش را برای جامعه طبق دیگر قوانین بین المللی مخصوصاً در مقطع آموزش های رسمی آموزش و پرورش مقاطع ابتدایی و متوسطه اول و دوم رایگان اعلام کرده است و این کار خیلی درست و صحیح است؛ اما آموزش برای آموزش‌گیرنده باید رایگان باید باشد، نه اینکه آموزش‌دهنده رایگان کار کند.

توجه به تقویت مبانی اقتصادی شغل معلمی

حسین زاده خاطرنشان کرد: یکی از راه حل ها، تقویت مبانی قانونی است. به عنوان مثال طرح هایی می‌توان تصویب کرد که مبانی قانونی شغل معلمی را در جامعه تقویت کند. مورد بعدی تقویت مبانی اقتصادی است و آموزش در جامعه ما کم اهمیت شمرده می شود و دِین آن ادا نمی شود. بنابراین سطح اجتماعی شغل تغییر پیدا می‌کند و این کار، کم اهمیت انگاشته می‌شود و به این دلیل افراد ضعیف تری وارد شغل می شوند و ضعف خود را به این شغل می آورند. به همین جهت تقویت مبانی اقتصادی شغل معلمی در جامعه از اهمیت خاصی برخوردار است.
او تاکید کرد: استخدام نیروهای حرفه‌ای هم از دیگر راهکارها می‌تواند باشد. راه حل دیگر اصلاح ساختارهای حوزه آموزش است. در جامعه ما معلم از اختیارات کمتری برخوردار است، در حالی که معلم شغلش تخصصی است و باید تصمیم‌گیر نهایی در شغلش باشد. معلمان آن چنان از لحاظ اختیار و اقتدار ساختارها محدود شده اند که نمی‌توانند خلاقیت نشان دهند و آن طور که خودشان می‌خواهند کار کنند و در چنین شرایطی خلاقیت معلمی چه در مقاطع دانشگاهی و چه در مقاطع آموزش و پرورش از بین می‌رود.
این پژوهشگر و استاد یار مدیریت آموزش دانشگاه آزاد اسلامی استان گفت: یکی از دلایل مهم و اساسی که می‌تواند دانش آموزان را از تحصیل محروم کند، فرهنگ نه چندان قوی خانواده‌ها و محروم کردن از تحصیل در مناطق روستایی، عشایری و حاشیه شهری است. خانواده های بحران‌زده و دارای سطح فرهنگ و سواد کم، بیشتر دچار مشکل هستند. بنابراین یکی از راه‌حل‌ها، رجوع به این خانواده ها و توانمندسازی آنها از لحاظ فکری و فرهنگی است. خانواده هایی که از لحاظ فکری تقویت نشوند، ممکن است دچار فقر فرهنگی شوند و این فقر فکری و فرهنگی می‌تواند باعث فقر اقتصادی هم شود. یکی دیگر از راه حل‌ها، گسترش امکانات است که طبق قانون، دولت موظف است امکانات را تا سرحد مناطق مرزی کشور نیز پیش ببرد.

جدی گرفتن قانون مبارزه با بی‌سوادی

حسین زاده افزود: جدی گرفتن قانون مبارزه با بی‌سوادی می تواند نمونه ای دیگر از راه حل ها باشد. خانواده‌ای که از ورود دانش آموز به سیستم آموزشی و دریافت خدمات آموزشی عمداً یا سهواً جلوگیری کند، به نوعی خلاف قانون عمل کرده است و قانون باید علیه آن خانواده اقدام کند. گسترش زیرساخت های فنی، تکنولوژیکی و رسانه‌ای هم می‌تواند از دیگر راهکارها برای تقویت این امر محسوب شود.

حسین زاده به نابرابری جنسیتی و چرخه فقر که میلیون ها دانش آموز را وادار به رها‌کردن آموزش می کند، اشاره کرد و افزود: سیاستمداران، مدیران سیاسی و کلان باید پاسخگوی جامعه در مورد آموزش باشند. آموزش برای صلح ضروری است و یکی از کارکردهایی که آموزش و پرورش می تواند داشته باشد، جامعه پذیری و سازگاری افراد و گسترش صلح از طریق این آموزش ها است.
وی افزود: آموزش و پرورش همچنین می تواند منافع مفید و مشترکی برای سایر کشورها محسوب شود و از طریق گسترش آموزش‌های استاندارد، حرفه ای و باکیفیت سبب به ارمغان آوردن صلح بین المللی شود.
این پژوهشگر و استاد‌یار مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی استان ادامه داد: یکی از مکانیسم های رسیدن به امر صلح بین المللی، گسترش دیپلماسی آموزش بین کشورها است. در این جهت کشور‌ها باید به سیاست تنش زدایی، ایجاد ارتباط، پرهیز از جنگ و کمک به یکدیگر و نیز کمک به آموزش بین ملل اقدام کنند تا صلح گسترش پیدا کند.
وی در پایان گفت: یکی از مهمترین مقوله‌ها برای توسعه انسانی، آموزش است که از نعمت‌های اکتسابی هم به شمار می رود. خداوند متعال این نعمت را برای انسانها قرار داده که می توانند از طریق آن هویت‌های جدیدی کسب کنند.