*رقیه عیدی خطیبی

نشخوار فکری

هنگامی که ما با مشکلی مواجه می شویم، غمگین هستیم و ناراحتی هایی داریم، اقدام به مرور افکار و در واقع«نشخوار فکری»نکنیم.

کد مطلب: ۱۱۵۰۰۱۲
لینک کوتاه کپی شد
نشخوار فکری

حتما دقت کرده اید در مواقعی که ناراحت هستید، اتفاق بدی برایتان افتاده است، یا یاد خاطره بدی افتاده اید، یاد ظلمی که در حقتان شده است یا یاد چیز مهمی که از دست داده اید. شروع می کنید به مرور و فکر کردن مکرر در مورد آن موضوع.

این مرور مکرر می تواند در هر شرایطی و هر جایی برایتان اتفاق بیفتد، کار و فعالیت های شما را مختل کند و نظم فکری تان را به هم بریزد. مثلا ممکن است کارتان را درست انجام ندهید، خوابتان نبرد، تمرکزتان روی کاری که انجام می دهید وجود نداشته نباشد و مواردی از این قبیل.

به این نوع موارد اصطلاحا نشخوارهای فکری گفته می شود و روشی است که افراد هنگام ناراحتی و برای اینکه مشکلات خود را حل و فصل کنند از آن استفاده می کنند. در حالی که خود همین کار شدت ناراحتی را در آنها بیشتر می کند. دقیقا مثل کسی که داخل گودالی افتاده است و برای اینکه از آن خارج بشود شروع به کندن گودال می کند، ولی با این کار بیشتر در گودال فرو می رود.

بنابراین بهتر است هنگامی که ما با مشکلی مواجه می شویم، غمگین هستیم و ناراحتی هایی داریم اقدام به مرور افکار و در واقع نشخوار فکری نکنیم. چون با این کار بیشتر و بیشتر ناراحت می شویم و مشکلات هم حل نشده باقی می مانند.

معمولا افرادی که گرفتار نشخوار فکری هستند معتقدند که کنار گذاشتن این کار برایشان سخت و دشوار است و البته فکر درستی نیست چرا که نشخوارهای فکری قابل کنترل هستند. ولی باید توجه داشته باشید که کنار گذاشتن آنها به معنی حذف کامل آنها از ذهنتان نیست، چون این کار عملا ممکن نخواهد بود. بلکه یک راهکار خیلی خوب آگاهی از حضور این افکار و ناظر بودن ارادی بر آن ها است.

توجه انتخابی روی آنها داشته باشید. یعنی از افکار و احساسات خودتان آگاه بمانید و خودتان انتخاب گر باشید که به کدام یک، چه مقدار و در چه زمانی توجه کنید. بدانید که این افکار وجود دارند، ولی شما اختیار دارید که آنها را به زمان دیگری موکول کرده و زمانی را تعیین کنید تا در آن زمان صرفا به موضوعی بپردازید که موجب نشخوار فکری در شما شده است. به این طریق شما تقلا نمی کنید که فکری را از ذهنتان خارج کنید، ولی آن را به تاخیر می اندازید و در مواردی هم پیش می آید که در آن زمان مشخص دیگر شما نیازی به انجام نشخوار پیدا نمی کنید، چون گذشت زمان بار هیجانی را برایتان کم کرده است و یا توانسته اید با کنترل هیجانات و به روش حل مساله موضوع مورد نظر را حل و فصل کنید.

برای اینکه در این کار موفق تر باشید بهتر است در طول روز هم تمرین کنید و به افکار و احساساتتان توجه کنید و آنها را تماشا کنید. مثل کسی که پشت پنجره ایستاده و به مسیر خیابان شلوغی نگاه می کند که ماشین های زیادی در حال رفت و آمد هستند و این ماشین ها نماد افکار شما هستند و حتی می توانید تصور کنید که روی هر ماشین افکار شما نوشته شده است. یا به عنوان یک تکنیک دیگر می توانید افکار خودتان را با صدای بلند بیان کنید و ضبط کنید و دوباره به آنها گوش دهید. یا به عنوان روشی دیگر از جایگزینی استفاده کنید مثلا به جای اینکه تلاش کنید افکار ناخوشایند را از ذهنتان بیرون کنید کاری به کار آنها نداشته باشید ولی به دنبال افکار، خاطرات و اتفاقات خوشایند باشید و آنها را در ذهنتان مرور و برجسته کنید.

این تکنیک به معنی این نیست که شما تلاش کنید به جای ناراحتی، خودتان را به زور خوشحال کنید. نیازی به این کار نیست. شما فقط در گذشته خود دنبال خاطرات مهم و خوشایند بگردید و آنها را پیدا کرده و مرور کنید. خواهید دید که کم کم ذهن شما به جای افتادن در دور باطل افکار معیوب خواهد توانست به صورت انتخابی افکار مثبت را جانشین کند. یادتان باشد برای این کار تقلا نکنید و خودتان را تحت فشار قرار ندهید. می توانید به تناوب این کار را انجام بدهید. مثلا یک روز به خودتان اجازه بدهید ذهنتان دنبال افکار ناخوشایند برود، ذهنتان را آزاد بگذارید و مانعی برایش ایجاد نکنید و خودتان فقط تماشاگر باشید که چه افکاری می آیند و می روند و حضور دارند ولی یک روز دیگر بر عکس روز قبل متمرکز باشید روی افکار و خاطرات مثبت و هربار که ذهنتان به سمت نشخوار افکار منفی متمایل شد به خودتان یادآوری کنید که امروز روز افکار و خاطرات خوب است و در نهایت نتایج این دو روز را باهم مقایسه کنید. استفاده از چنین روش هایی به شما کمک خواهد کرد از نشخوار فکری دور شوید و به جای آن با فراغ بال به حل مشکل پیش آمده بپردازید. چون نشخوار فکری مرتبا هیجانات منفی شما را تحریک می کند و اجازه نمی دهد به روش منطقی وارد فرایند حل مساله بشوید.

*رئیس مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی دانش آموزان آذربایجان شرقی

ارسال دیدگاه

پربازدیدترین ها
آخرین اخبار