آذرتاش: شاد بودن باعث افزایش قدرت بهره‌وری مغز می‌شود

شادمانی و نشاط به عنوان یکی از مهمترین نیازهای روانی بشر، به دلیل تأثیرات عمـده‌ای که بر شکل‌گیری شخصیت آدمی و در یک کلام مجموعه زندگـی انسـان دارد، همیشـه ذهـن انسان را به خود مشغول کرده است. از مــهمترین نکـاتی کـه در ایـن زمینـه مطـرح اسـت، چگونگی حصول شادمانی، تقویت آن و عوامل تأثیرگذار بر دستیابی به ایــن نیـاز حیـاتی است. شخصیت، عزت نفس، اعتقادات مذهبی، سرمایه اجتماعی، فعالیتهای اوقات فراغـت و ... از جمله عواملی هستند که پژوهشها نشان می‌دهد بر این پدیده تأثیر بسزایی دارند.
فاطمه آذرتاش مشاوره خانواده و مدرس دانشگاه بر این باور است که حس شادمانی، تجربه لذت، رضایت و بهزیستی همراه با این حس، باعث زندگی خوب، پرمعنا و ارزشمند می‌شود و همچنین ۳۳ درصد در سلامت جسم ما تاثیر می گذارد، چون موجب تقویت سیستم ایمنی ما می‌شود.
او در گفت و گو با پانا با اشاره به تحقیقات صورت گرفته پیرامون شادمانی می گوید: تحقیقات نشان می دهد که شادمانی برگرفته از سه عامل است. ۱۰ درصد شرایط شامل این است که در کجای دنیا زندگی می کنیم، سالم یا بیماریم، زیبا یا زشت هستیم، متاهل یا مجرد هستیم و ۵۰ درصد دیگر از عوامل تغییر ناپذیری مثل عوامل ژنتیکی است و اینکه هورمون ها و انتقال دهنده های عصبی چقدر در بدن ما ترشح می شوند و عامل بعدی که ۴۰ درصد در شادمانی ما تاثیر دارد، فعالیت افرادی هستند که ما می توانیم آنها را در طی روز انجام دهیم و از این طریق میزان شادی خودمان را افزایش دهیم که این ۴۰ درصد باقیمانده در روحیه ما بسیار تاثیرگذار است.
این روانشناس و مشاوره خانواده در خصوص راهکارهای شاد بودن توضیح می دهد: با آموزش دادن به خودمان و فرزندانمان و اینکه چطور فکر و رفتار کنیم می توانیم میزان شادی را در خودمان افزایش دهیم.
او شادمانی را یکی از مولفه های بهزیستی می‌داند که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود و سلامت جسم و روان ما را تامین می‌کند و بر این باور است که ما می‌توانیم با انتخاب فعالیت های ارادی و تقویت طرز تفکر خود این شادمانی را در خودمان ایجاد کنیم.
او می افزاید: اولین کار هم این است که شما بیایید منبع غم و اندوه و ناراحتی خودتان را کشف کنید. مثلاً کسی از اینکه خیلی تنهاست ناراحت است و دوستی ندارد یا اینکه خجالتی است می‌تواند با یادگیری مهارت‌های اجتماعی این مسئله را در خودش حل کند و جرات مند شود تا بتواند با دیگران ارتباط بگیرد. کسی که از تاریکی، ارتفاع و حیوانات می ترسد، می‌تواند به یک روانشناس مراجعه کند و این مسئله را درمان کند. کسی که در بدنش احساس درد می کند می‌تواند به یک پزشک مراجعه و درد خود را درمان کند تا منبع غم و اندوه رفع شود تا بتواند در خودش شادی و شادمانی را ایجاد کند.
این مشاور خانواده در پاسخ به این پرسش که آیا شاد بودن باعث افزایش قدرت بهره‌وری مغز می‌شود و قدرت خلاقیت و نوآوری را بالا می‌برد می‌گوید: «شاد بودن باعث می شود که افراد منعطف تری بشویم و بهتر بتوانیم مسائل و مشکلات روزمره را حل کنیم و بدین ترتیب تاب‌آوری ما در زندگی افزایش پیدا می‌کند». چه خوب است که این ویژگی را در خودمان و فرزندانمان ایجاد و تقویت کنیم و با انجام فعالیت‌های روزمره شادمانی را افزایش دهیم.
او در ادامه با اشاره به قدردانی بعنوان یکی از راهکارهای زندگی شادمانه می‌گوید: «یکی دیگر از راهکارها تمرین قدردانی است و چه زیباست که اکنون از خداوند به خاطر نعمت هایی که در اختیار ما قرار داده تشکر کنیم. چه حس خوبی است که همین الان به دوستمان زنگ بزنیم و به خاطر احساسات خوب راهنمایی هایی که به ما ارزانی داشته تشکر کنیم و چقدر قشنگ است که نامه ای بنویسیم به معلمی که موجب رشد ما شده و ما را راهنمایی کرده و به این ترتیب قدردانی را در خودمان تقویت کنیم».
او یادآور می‌شود: قدردانی پادزهری است که احساسات منفی چون حسادت، حرص، طمع،دشمنی، نگرانی و خشم را در ما از بین می‌برد و میزان شادمانی ما را افزایش می دهد.
این زوج درمانگر، گذشت را یکی از مولفه‌های شادی می داند و عنوان می‌کند: ارزشمندی که بسیاری از افراد در جریان رشد و تکامل خودشان یاد می‌گیرند، پی بردن به ارزش گذشت است.
وقتی که انسان کسی را که به او بی‌حرمتی کرده می بخشد او را در کاری که مرتکب شده تبرئه نمی‌کند. گذشت به معنای از یاد بردن خطای آن فرد نیست، بلکه وقتی که خطای کسی را نادیده می گیرد و می بخشد، در واقع خودش را از بار سنگین خشم رها می‌کند و به امور روزمره خودش می پردازد. گذشت باعث می شود که در کشمکش ها برگ برنده همیشه در دست شما باشد، چون از موضع قدرت و با اعتماد به نفس از خطای دیگران چشم پوشی می‌کنید و به این ترتیب به فرزندانتان یاد می‌دهید که انسان قوی و قدرتمند کسی است که می داند چه وقت مقابله به مثل نکند و چشم‌پوشی کند.
آذرتاش با اشاره به روشهایی که باعث لذت از زندگی می شوند می‌گوید: یکی از روشهایی که می‌توانیم به دیگران و حتی فرزندان خودمان کمک کنیم کار کردن روی افکار آنهاست. به آنها آموزش دهیم که بدون قضاوت و سرزنش خودشان را بپذیرند و افکارشان را ببینند. خیلی از ما افکار ناخودآگاه نا کارآمد داریم. دوست داریم همیشه همه چیز را کامل انجام دهیم. اگر دیگران ما را دوست داشته باشند، ما شاد هستیم. اگر به ما اهمیت ندهند ناراحت می شویم و احساس می کنیم دوست داشتنی نیستیم. اگر کارها را خوب انجام بدهیم، احساس خودکارآمدی و شایستگی در ما بالاتر می‌رود در نتیجه نسبت به خودمان حس بهتری پیدا می‌کنیم. این عوامل باعث می شود خودمان را به صورت مشروط بپذیریم که نتیجه آن کاهش عزت نفس و لذت نبردن از لحظات زندگی است. پس نوع تفکر ما موجب می‌شود احساس بهتری نسبت به خودمان پیدا کنیم و رفتارهای کارآمدتری داشته باشیم. روش دیگر این است که از ذهن آگاهی استفاده کنیم.
او در پایان این گفت و گو و اهمیت زندگی در لحظه بعنوان یکی از مولفه‌های شادمانی می‌گوید: اگر فرد تمرین زندگی در لحظه را همواره در طی روز داشته باشد، در لحظه زندگی کردن را یاد می گیرد. کسی که در لحظه زندگی می کند، بیشترین لذت را می برد. کتابخوانی، گوش دادن به موسیقی، پیاده روی و انجام کارهای منزل همه از این نمونه‌ها هستند. تحقیقات نشان می‌دهد، وقتی فرد تمرکز خود را روی کاری بخصوص می گذارد، بیشترین لذت را از آن می برد. درصد شادی کسی که فکرش درگیر گذشته و آینده است کاهش پیدا می‌کند.

گفت و گو : لیلا فراهانی - مهدی بهزادی