نجات توریسم از ویروس سیاسی

به‌گزارش دنیای‌اقتصاد، تنش‌هایی که رئیس‌جمهور آمریکا طی دو سال اخیر در سطح جهان و با کشورهای متعدد، به بهانه‌های مختلف ایجاد کرد، از یک‌سو «ورود گردشگر» به این کشور به‌عنوان یکی از مقاصد برتر توریسم دنیا را به شدت کاهش داد و از سوی دیگر غالب کشورها را از درآمد گردشگری حاصل از سفر آمریکایی‌ها به‌عنوان دومین کشور بیشترین گردشگر‌فرست- بعد از چین- محروم کرد.

اما اکنون پیش‌بینی می‌شود، ورود بایدن به کاخ سفید چون که باعث کاهش تنش‌ها و احیای روابط بین‌الملل گذشته آمریکا خواهد شد، اثر دوبعدی در بازار جهانی گردشگری به همراه داشته باشد. به این ترتیب، «ویروس سیاسی» در بازار گردشگری به پایان کار خود رسیده هر چند «ویروس کووید-۱۹» همچنان این بازار را زمین‌گیر کرده است. کرونا طی ماه‌های اخیر، میزان سفرهای بین‌کشوری در کل جهان را بیش از ۸۰ درصد کاهش داد و در برخی کشورها، کل بازار گردشگری را تعطیل کرده است. اما پیش‌بینی می‌شود نجات توریسم از ویروس ترامپی در ماه‌های آینده تا حدودی هر چند خفیف بتواند به «سفرهای کاملا بهداشتی و ایمن به لحاظ رعایت پروتکل‌های ضدکرونا» منجر شود.

اینکه رئیس‌جمهور آمریکا برآمده از کدام جناح سیاسی باشد نیز بر روند سیاست‌گذاری در جهان تاثیرگذار خواهد بود. پیروزی ترامپ از حزب جمهوری‌خواه در سال ۲۰۱۶ و اقدامات وی تاثیرات گسترده‌ای را بر نظام گردشگری جهان وارد کرد. اقدامات ترامپ در حوزه داخلی و سیاست خارجی همچون اقدامات نژادپرستانه، جنگ اقتصادی و تجاری با چین، تنش‌های سیاسی با کوبا و مکزیک، اقدامات ضدملت‌ها و مهاجران و اخراج میلیون‌ها مهاجر غیرقانونی، ایجاد تحولات در نظم منطقه‌ای خاورمیانه و تغییر بازیگران و فشارهای حداکثری و تحریم‌های سخت بر برخی کشورها از جمله ایران با خروج از توافق برجام بر اقتصاد و میزان گردشگرپذیری و حتی گردشگرفرستی کشورها تاثیرات مخرب گسترده‌ای وارد کرده است.

بسیاری از کشورها همچون کانادا، استرالیا و... تحت‌تاثیر دلار آمریکا و کاهش قیمت نفت با کاهش درآمد در بخش گردشگری مواجه شده‌اند. دلار قدرتمند همچنین گردشگران آمریکایی را در سال ۲۰۱۹ به ولخرج‌ترین گردشگران جهان تبدیل کرد و این در حالی است که در سال ۲۰۱۸ بیشترین میزان هزینه در مقاصد گردشگری به گردشگران چینی تعلق داشت. علت این امر را می‌‌توان در آغاز جنگ تجاری پکن-واشنگتن دانست که تاثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد شهروندان چینی داشته و قدرت خرید آنان را کاهش داده است.

گردشگری بین‌المللی اگرچه در جهان رشد ۴درصدی داشته است، اما بازار گردشگری آمریکا در دوره ۴ ساله ترامپ دچار افت شده است و تعداد ورود گردشگران خارجی به این کشور با کاهش مواجه شده است. آمریکا در سال ۲۰۱۵ با ۹ درصد رشد و پذیرش ۷۴ میلیارد گردشگر بیشترین میزان رشد را داشته است. پس از روی کار آمدن ترامپ و اقدامات ضدملیتی و نژادپرستی و قوانین سختگیرانه برای ارائه ویزا منجر به کاهش ورود گردشگران از برخی کشورها همچون مکزیک، کوبا، برخی کشورهای خاورمیانه و برخی از کشورهای آفریقا شده است. اگرچه طی ۴ سال این کشور با رشد درآمدی و ورود گردشگران خارجی همراه بوده اما این رشد بین ۲ تا ۴ درصد بوده که نسبت به دوره ریاست‌جمهوری اوباما در سال ۲۰۱۵ کاسته شده است. سهم آمریکا از گردشگری در تولید ناخالص ملی این کشور حدود ۱۱ درصد است. در سال ۲۰۱۵ میزان درآمد حاصل از گردشگری ۱۹۷ میلیارد دلار بوده است و این امر به‌دلیل اهمیت اقتصادی گردشگری دولت اوباما بوده است که قانون «رونق سفر» برای تقویت این صنعت تصویب کرده است.

افزایش نرخ دلار نوسانات گسترده‌ای را در بازار گردشگری جهان ‌به‌وجود آورده و منجر به تعویق انداختن سفر در برخی افراد می‌شود. این امر در برخی کشورها همچون ترکیه که به کاهش ارزش پول ملی منجر شده تاثیر مثبتی بر روند گردشگرپذیری این کشور داشته است.کاهش ارزش پول ملی ترکیه منجر به ارزان‌تر شدن هزینه سفر برای بسیاری از کشورها به ویژه مسافران اروپایی و آمریکایی شده است. ترکیه در سال ۲۰۱۹ پذیرای ۴۶ میلیون گردشگر خارجی بوده و ۳۰ میلیارد دلار از محل گردشگری کسب درآمد است و ترکیه را به ۱۰ مقصد برتر جهان تبدیل کرده است.

اقدامات ترامپ درعرصه سیاست خارجی و حتی حوزه داخلی بیشترین تاثیر را بر بازار گردشگری خود داشته است. سیاست‌های آمریکا مبنی بر تنش‌های تجاری و اقتصادی بر چین اگرچه از میزان قدرت خرید و هزینه کرد چینی‌ها کاسته اما میزان گردشگرفرست بودن این کشور با تغییر مقاصد از آمریکا به کشورهای دیگر همچنان ادامه داشته است. در سال ۲۰۱۹ میزان ورود گردشگران چینی به آمریکا ۸ درصد کاهش داشته است. اقدامات سختگیرانه ترامپ بر مهاجران منجر به محروم شدن ورود ۲۸۵ هزار مهاجر در سال ۲۰۱۸ به آمریکا شده است. از جمله دلایل بی‌اعتمادی مسافران بین‌المللی برای سفر به آمریکا تنش‌های مداوم تجاری و عدم اطمینان به دولت ترامپ بوده است.

اکنون نتیجه انتخابات در آمریکا بر نحوه انتخاب مقاصد بسیار تاثیرگذار است. براساس آمارهای آژانس‌های مسافرتی ویرتوسو میزان فروش و ارائه خدمات مسافرتی برای سفر به آمریکا تا پیش از انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا رشد ۳۶ درصدی داشته، اما در سال انتخابات با کاهش ۱۸ درصدی همراه بوده است که این امر ناشی از عدم اطمینان از انتخابات آینده و تردید مصرف‌کنندگان به‌ویژه افراد با سهام بالا برای سفر به آمریکا است.

ترامپ مرزهای خود را به روی ۷ کشور مسلمان بسته و در حال‌حاضر ۱۳ کشور تحت محدودیت‌های شدید سفر به آمریکا قرار دارند. یکی از اثرات منفی اقدامات ترامپ بر بازار گردشگری افزایش تنش‌ها با ایران بوده است. از دیگر اقدامات ترامپ که می‌تواند بازار گردشگری را تحت‌تاثیر قرار دهد خروج از توافق‌نامه پاریس درباره تغییرات آب و هوایی در سال ۲۰۱۷ است که به جای توسعه فناوری سبز و سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه این امر به محدودسازی در این زمینه اقدام کرده است. این درحالی است که بایدن در برنامه‌های خود به حمایت از فناوری سبز در صنعت هواپیمایی با سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری در انرژی‌های پاک پرداخته است. بایدن سیاست خود را در صنعت هوایی و گردشگری بر سفرهای سبز و محافظت از محیط زیست قرار داده است.

در انتخابات اخیر آمریکا با انتخاب بایدن به ریاست جمهوری این کشور به احتمال زیاد به گشایش و بهبود روابط بین‌الملل منجر می‌شود و اصلاحاتی را در پذیرش مهاجران، ارائه ویزا، کاهش تنش‌های سیاسی و اقتصادی با کشورهای چین، مکزیک، کوبا، ایران و... ایجاد کند. اگرچه ویروس کرونا درحال‌حاضر ضربه سهمگینی بر بازار گردشگری جهان وارد کرده است، اما پس از عبور از بحران کرونا اینکه رئیس‌جمهور آمریکا چه کسی است و در حوزه سیاست خارجی چه اقداماتی انجام می‌دهد بر نحوه بهبودی و بازیابی این بازار اثرگذار خواهد بود.