گرامیداشت روز حافظ

خواجه شمس‌ُالدّینْ محمّدِ بن بهاءُالدّینْ محمّدْ حافظِ شیرازی ( زاده ۷۲۷ هجری قمری - درگذشته ۷۹۲ هجری قمری در شیراز ) مشهور به لِسان‌ُالْغِیْب، تَرجُمانُ الْاَسرار، لِسان‌ُالْعُرَفا و ناظِم‌ُالاُولیاء، شاعر فارسی‌زبانِ سده هشتم ه‍.ق ایران است.

به گزارش اداره اطلاع رسانی و روابط عمومی آموزش و پرورش استان زنجان، ۲۰ مهرماه مصادف با روز ملی حافظ است. حافظ شیرازی از محبوب‌ترین شعرای ایران زمین است که با گذشت قرن‌ها، آثارش نه تنها در ایران بلکه در سراسر نقاط جهان به شهرت رسیده است. تاکنون زندگی نامه و اشعار حافظ مورد بررسی و پژوهش بسیاری از بزرگان ادبیات ایران و جهان قرار گرفته است. موضوع اشعار حافظ بسیار متنوع بوده و بیشتر درباره معشوق، فراق، عرفان الهی و آشکار ساختن دورویی است.

از اشعار حافظ به صورت مکرر در موسیقی سنتی ایرانی، هنرهای تجسمی و خوشنویسی استفاده شده است. ایرانیان در مراسم مختلف سنتی و ملی به ویژه عید نوروز و شب یلدا به خواندن غزلیات حافظ پرداخته و تفال به دیوان حافظ سنتی دیرینه محسوب می‌شود.

دیوان حافظ که مهمترین اثر خواجه شیراز است،​ مشتمل بر حدود ۵۰۰ غزل، چند قصیده، دو مثنوی، چندین قطعه و تعدادی رباعی است، که تاکنون بیش از چهارصد بار به اشکال و شیوه‌های گوناگون، به زبان فارسی و دیگر زبان‌های جهان به‌ چاپ رسیده‌است. شاید تعداد نسخه‌های خطّی ساده یا تذهیب‌شده آن در کتابخانه‌های ایران، افغانستان، هند، پاکستان، ترکیه و حتی کشورهای غربی از هر دیوان فارسی دیگری بیشتر باشد. بیش‌تر شعرهای حافظ غزل هستند که به‌ غزلیات حافظ شهرت دارند. او از مهم‌ترین تأثیرگذاران بر شاعران پس از خود شناخته می‌شود.

تاثیر قرآن بر غزلیات حافظ
بی تردید حافظ شیفته شیوایی زبان قرآن بوده و از صنایع و بدایع آن در شعر خود بهره برده است. بیشتر صنایع بدیع قرآن را که نزدیک به یکصد گونه دانسته اند، در دیوان حافظ می توان یافت. از پر شمارترین این صنایع می توان ایجاز، استعاره، ایهام، انسجام، ارسال المثل، ترصیع، تلمیح، تمثیل، تشبیه، تقابل، تکرار، توزیع، تناسب، جناس، تسمیط، کنایه، مقارنه و تقسیم را نام برد. حافظ خواندن قرآن با چارده (چهارده) روایت را مایه افتخار خود می دانسته و گمان می رود به همین خاطر حافظ تخلص می کرده. در سراسر دیوان حافظ به ابیاتی برمی خوریم که به صراحت به تاثیر قرآن در زندگی او اذعان داشته است:
صبح خیزی و سلامت طلبی چون حافظ هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم

انقلابِ حافظ در غزل، که همانا سرودنِ ابیاتِ معناً مستقل باشد، تحتِ تأثیرِ سبکِ قرآن بوده است. در عین حال، حافظ فرهنگ باستانی و فرهنگ اسلامی ایران را با دین، کلام، فلسفه و عرفان پیوند داد و در شعرش متبلور ساخت. او عناصر جهان‌بینی رندانه‌اش را وامدارِفردوسی، خیام، سنایی، عراقی، عطار و مولانا است.

بدون اغراق می‌توان تاکید کرد خانه‌ای در ایران نیست که دیوان او را بر طاقچه نداشته باشد و می‌توان گفت ایرانی سال تازه‌اش را بدون او آغاز نمی‌کند. انس ایرانیان با حافظ روز به روز فزونی می‌یابد و غزل روان او بیشتر در لایه‌های زیرین زندگی‌شان رسوخ می‌کند. این همه دلایلی اندک هستند برای تقلا بر شناخت روز افزون او.