ویزیت آنلاین بیماران با نصف قیمت!

به گزارش ایران، نیاز به خدمات پزشکی از راه دور هم‌اکنون و با شیوع بیماری کووید۱۹ مورد توجه وزیر بهداشت نیز قرار گرفته و او حالا با تأکید بر لزوم تقویت خدمات تله مدیسین می‌گوید: «دلیلی ندارد مریض مبتلا به دیابت یا فشار خون لازم باشد برای هربار دریافت دارو مراجعه حضوری به پزشک داشته باشد. ما می‌توانیم با اتکا به پرونده الکترونیک سلامت، خدمات از راه دور پزشکی را تقویت کنیم.» در کنار تأکیدات وزیر بهداشت و معاونین او، مسئولان سازمان نظام پزشکی کشور نیز معتقد به استفاده از خدمات پزشکی از راه دور بویژه جهت انجام معاینات دوره‌ای بیماران مزمن در شرایط همه‌گیری کرونا و عدم مراجعه این بیماران به مطب‌ها و مراکز درمانی هستند و البته شاید در شرایط اپیدمی کرونا چاره‌ای جز آن نمی‌بینند. «فروگذاری پیگیری بیماری‌های مزمن از سوی بیماران یکی از نگرانی‌های اصلی متولیان نظام سلامت است. گسترش تله مدیسین از اولویت‌های جدی سازمان نظام پزشکی کشور است تا بیمار مزمن فشار خون یا مبتلا به دیابت به شکل مداوم مجبور به مراجعه حضوری به پزشک نباشد.» این را محمد جهانگیری معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی کشور می‌گوید. اگرچه تا پیش از این، تله مدیسین مورد استقبال مردم و حتی پزشکان نبود، اما از چند ماه گذشته گروهی از پزشکان در کنار نوبت دهی‌های اینترنتی به بیماران، از طریق فضای مجازی اقدام به نسخه پیچی آنلاین هم می‌کنند. البته حساب این گروه از پزشکان با پزشکانی که از طریق عضویت در برخی اپلیکیشن های «مشاوره پزشکی آنلاین» که این روزها تبلیغات‌شان را کنار اتوبان‌های پایتخت می‌بینیم، جداست.

«کلی پزشک هستند که میتونی آنلاین باهاشون گفت‌و‌گو کنی. سؤالتو بپرس و در کمترین زمان منتظر پاسخ پزشک باش. ما با بهترین متخصص‌ها به شما خدمات پزشکی آنلاین ارائه می‌دهیم. پرداخت کمترین هزینه. پزشکان تأیید شده با ضمانت بازگشت پول. مشاوره اختصاصی با پزشک متخصص.» این‌ها بخشی از تبلیغات اپلیکیشن‌های مشاوره پزشکی آنلاین هستند که در قالب استانداردهای تله مدیسین جای نمی‌گیرند. به‌طوری که به گفته معاون نظارت و برنامه سازمان نظام پزشکی تکنولوژی تله مدیسین قواعد خاص خودش را دارد و هیچ یک از این اپلیکیشن‌های ویزیت آنلاین مجوزهای لازم را از سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت دریافت نکرده‌اند.
محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق است که همزمان با اپیدمی کرونا به‌شکل آنلاین بیمارانش را ویزیت می‌کند. او معتقد است؛ برای برخی بیماران قلب و عروق می‌توان بدون معاینه جسمی و به‌شکل ویزیت از راه دور نسخه پیچید. این متخصص قلب و عروق می‌گوید: «قبل از کرونا کمتر به ویزیت آنلاین بها داده می‌شد. از چند ماه گذشته بسیاری از بیماران از مراجعه حضوری به مطب‌ها ترس دارند، بالاخره بخش عمده‌ای از این بیماران کارشان با ویزیت آنلاین راه می‌افتد اما ماهیت پزشکی طوری است که گاهی اوقات نیاز است مریض معاینه جسمی شود و پزشک تماس فیزیکی نزدیک با بیمار داشته باشد اما مواردی از قبیل کنترل فشار خون بیمار را می‌توان با ویزیت آنلاین راه انداخت.»خانم احمدی ۷۵ ساله و بیمار مبتلا به فشار خون نیز در تأیید حرف‌های دکتر نجفی می‌گوید: «بیماران فشار خون بیشتر در معرض ابتلا به کرونا هستند. مدام تلویزیون اعلام می‌کند افراد مسن بیرون از منزل نروند برای همین هم با پزشک متخصص‌ام از طریق واتس‌اپ ارتباط برقرار می‌کنم. قبل از تماس با دکترم فشار خونم را با دستگاه فشار خون دیجیتال اندازه می‌گیرم و به دکترم اعلام می‌کنم و پزشک نیز بر حسب اندازه فشار خونم داروهایم را کم یا زیاد می‌کند.»

خانم جعفرخانی هم که مبتلا به دیابت است با رضایت از خدمات ویزیت آنلاین می‌گوید: «من مرتب قند خونم را در منزل اندازه می‌گیرم و به پزشکم اعلام می‌کنم و پزشک با مطالعه جدول اندازه‌گیری قند خون نسخه جدیدی برایم تجویز می‌کند. دیابت جزو بیماری‌هایی است که باید پیگیری شود. من چند وقت پیش زخم پای دیابتی داشتم که عمل جراحی انجام دادم حالا هر سری از زخم پایم عکس می‌گیرم و برای پزشکم می‌فرستم.»
تکنولوژی تله‌مدیسین اغلب برای معاینه وضعیت سلامت بیمار، مدیریت بیماری‌های مزمن، مدیریت دارو، مشاوره تخصصی و تعدادی از خدمات بالینی دیگر که می‌تواند از راه دور ارائه شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. دکتر افشین عطائیان روانپزشک نیز به این نکته اشاره می‌کند که در چند ماه اخیر تعداد مراجعین حضوری به مطب‌ها به نصف تا یک سوم کاهش پیدا کرده و مراجعه آنلاین بیشتر شده است. دکتر عطائیان که در شهر یزد طبابت می‌کند، راه‌اندازی پرونده الکترونیک سلامت را در این استان گام مثبتی برای خدمات پزشکی از راه دور می‌داند و به «ایران» می‌گوید:برخی بیماران که امکان مراجعه حضوری به مطب‌ها ندارند یا بیماران شهرستانی که رفت و آمد در این دوران برای‌شان سخت است از طریق آنلاین آخرین علائم مربوط به بیماری و نسخه دارویی‌شان را به پزشک‌شان اعلام می‌کنند و پزشک بر اساس آن برای‌شان نسخه تجویز می‌کند. «دکتر عطائیان در همین زمینه به فراهم شدن بستر نسخه‌نویسی و نسخه پیچی الکترونیکی اشاره می‌کند اینکه پرونده الکترونیک سلامت این امکان را به پزشکان داده تا به شکل آنلاین داروهای بیماران را نسخه کنند.» ما از طریق واتس‌اپ یا اسکایپ با بیماران‌مان ارتباط برقرار می‌کنیم بیمار علائم‌اش را می‌گوید و بسته به علائم بیماری نسخه دارویی را تجویز می‌کنیم. بیمارانی که دفترچه تأمین اجتماعی و خدمات درمانی دارند می‌توانند با مراجعه به داروخانه و ارائه کد ملی داروهای‌شان را دریافت کنند. البته اولویت ویزیت آنلاین با بیمارانی است که از قبل به پزشک مراجعه کرده‌اند و پرونده پزشکی دارند.

این روانپزشک با اشاره به اینکه در ویزیت آنلاین برخی علائم تخصصی بیماری از منظر پزشک مخفی می‌ماند، می‌افزاید: «زمان ویزیت آنلاین بیمار معمولاً از ذکر جزئیات خودداری می‌کند و به‌دلیل محدودیت ویزیت آنلاین گاهی دقت لازم به عمل نمی‌آید اما چون در بیماری‌های مربوط به اعصاب و روان درمان طولانی مدت است و نباید بیمار به هر دلیلی و بدون هماهنگی با پزشکش داروهایش را به طور ناگهانی قطع یا کم و زیاد کند، بنابراین ویزیت آنلاین این امکان را به بیمار می‌دهد که درباره علائم بیماری و مقدار مصرف داروهایش با پزشک مشورت کند.»
به باور پزشکان، در ویزیت حضوری تجویز نسخه دارویی و مشاوره‌ای دقیق‌تر است و میزان خطای پزشکی هم کمتر است. آنها می‌گویند؛ تنها زمانی که دسترسی به پزشک متخصص فراهم نیست، یا شرایط قرنطینه به‌وجود می‌آید یا بیمار و پزشک هر دو مسافرت هستند و به هر دلیلی امکان مراجعه حضوری به پزشک وجود ندارد بیمار باید به شکل آنلاین ویزیت شود.

عمید شمس‌الله روانپزشک تقویت تله مدیسین را ضروری می‌داند. به اعتقاد او، نمی‌توان امکان ویزیت آنلاین را از مراجعین گرفت. به گفته این متخصص، در رشته‌های روانپزشکی که بر پایه گرفتن شرح حال از بیمار است ارزش ویزیت آنلاین کمتر از ویزیت حضوری نیست.
محسن عدالت خواه متخصص گوش و حلق و بینی در شهر یزد است. این پزشک قبل از شیوع کرونا از بندرعباس و کرمان مراجعه‌کننده داشت و حالا بیمارانش از طریق آنلاین معاینه می‌شوند. وی با اشاره به اینکه مراجعه بیمارانش به مطب‌ها کمتر شده است، درباره جزئیات معاینه غیرحضوری بیمار از طریق فضای مجازی توضیح می‌دهد: «پزشک شرح حال بیمار را بر اساس علائمی همچون خارش گوش، سوزش، کاهش شنوایی و ترشح گوش از بیمار می‌گیرد و در ۹۰ درصد موارد به تشخیص قطعی می‌رسد و بر اساس آن دارو تجویز می‌کند. اگر هم مریض نیاز به خدمات پاراکلینیکی داشته باشد نسخه پاراکلینیکی نوار گوش می‌نویسیم.»آن طور که پزشکان متخصص می‌گویند؛ هنوز تعرفه خاصی برای ویزیت آنلاین در نظر گرفته نشده است. اما پزشکان معمولاً نصف مبلغ ویزیت حضوری را از بیمار دریافت می‌کنند برای مثال اگر ویزیت یک پزشک فوق تخصص ۶۲ هزار تومان باشد برای ویزیت آنلاین ۳۰ هزار تومان دریافت می‌کنند.

علی فرجی متخصص کودکان نیز از کاهش مراجعه کودکان به مطب‌های پزشکان متخصص خبر می‌دهد و می‌گوید: «از چند ماه گذشته خیلی از والدین شماره‌های ما را پیدا می‌کردند و تماس می‌گرفتند. اوضاع سخت بود. ۹۰ درصد کار پزشک بر اساس گرفتن شرح حال و معاینه فیزیکی است اما در ویزیت آنلاین این مورد حذف می‌شود اما گاهی موارد وضعیت بیمار حاد نیست و مریض نیاز به مراجعه حضوری هم ندارد. ویزیت آنلاین نگرانی خانواده‌ها را از بین برده با این حال چون بستر نسخه‌نویسی الکترونیک در کشور ما به‌طور کامل فراهم نیست مشکلاتی در تجویز نسخه‌های دارویی و پاراکلینیکی به وجود می‌آید.» این متخصص کودک نیز با اشاره به اینکه از تعداد ۲۰۰ نفر مراجعه‌کننده به کلینیک کودک هم اینک تنها ۴۰ کودک برای ویزیت به پزشک مراجعه می‌کنند و تعداد مراجعین ۴۰ درصد کاهش پیدا کرده، می‌افزاید: در هر حال پزشک ریسک نمی‌کند ما معمولاً داروهایی را برای کودکان در ویزیت آنلاین نسخه می‌کنیم که اولاً جدید نباشد و دوم جزو داروهای otc باشند همچنین چون ممکن است والدین آگاه نباشند حتماً داروها را به‌صورت کتبی می‌نویسیم.

برش
اپلیکیشن‌های پزشکی از راه دور مجوز ندارند
معاون نظارت و ارزیابی سازمان نظام پزشکی کشور نیز با بیان اینکه خدمات از راه دور پزشکی یا دورا پزشکی یا تله مدیسین بعد از شیوع ویروس کرونا مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته، عنوان می‌کند: در مبحث تله مدیسین به دو نکته باید توجه داشت اولاً، باید تجهیزات لازم برای معاینه از راه دور فراهم باشد که همان بستر نسخه‌نویسی الکترونیک است، دوم بیمار حتماً از قبل توسط پزشک متخصص معاینه شده و پرونده داشته باشد و ارتباط مؤثر با پزشک ثبت شود.به‌گفته دکتر محمد جهانگیری؛ دستورالعمل‌های استاندارد برای راه‌اندازی سامانه ویزیت آنلاین در نظر گرفته شده است. مردم باید توجه کنند، اپلیکیشن ‌های مشاوره پزشکی آنلاین هیچ کدام مجوز تبلیغات و فعالیت را از سوی سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت دریافت نکرده‌اند و همه این سامانه‌هایی که در فضای مجازی تبلیغ می‌شوند غیر مجازند و مورد وثوق ما نیستند. او درباره شرط صدور مجوز برای سامانه‌های پزشکی از راه دور توضیح می‌دهد: اولین شرطی که مجوز صادر می‌کنیم داشتن پروانه و گذراندن مبانی لازم برای اخذ مجوز از سوی مراجعین ذی صلاح است. در حال حاضر ۴ سامانه بخش خصوصی توانسته‌اند مجوزهای استاندارد را از وزارت بهداشت دریافت کنند و پزشکانی که خدمات ویزیت آنلاین ارائه می‌دهند می‌توانند از طریق ارتباط با این سامانه‌ها نسخه‌ها را به شکل الکترونیکی و با امضای الکترونیکی به داروخانه‌ها ارسال کنند. دکتر جهانگیری با اشاره به اینکه با گسترش فضای مجازی تعداد شکایات بیماران مبنی بر درز اطلاعات بیماری‌شان به فضای مجازی بیشتر شده است، می‌گوید: علاوه بر این ما می‌بینیم برخی پزشک نماها با درج اسامی پزشکان و اعلام شماره نظام پزشکی در فضای مجازی اقدام به کلاهبرداری می‌کنند که از طریق پلیس فتا پیگیر این تخلفات هستیم اما مردم باید خودشان حواس‌شان جمع باشد برای همین ما سیستمی را طراحی کرده‌ایم که پزشک از طریق سامانه سازمان نظام پزشکی وارد سیستم شده و کد پزشک به‌گوشی تلفن همراه او پیامک می‌شود و بعد از تأیید پزشک وارد سیستم شده و می‌تواند به شکل آنلاین برای بیمار نسخه الکترونیکی تجویز کند.