علی‌اصغر مونسان*
سهم دست‌آفریده‌ها در تحقق اقتصاد مقاومتی
تصمیم شایسته تقدیرِ نمایندگانِ خانه ملت در تصویب معافیت صنایع‌دستی از پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده بار دیگر بر اجماع تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان کشور در حمایت از این بخش تولیدی و اقتصادیِ مزیت‌دار کشورمان صحه گذاشت. البته مرور سابقه رویکردها، برنامه‌ها، طرح‌ها و تصمیمات مجلس شورای اسلامی در خصوص صنایع‌دستی نشان می‌دهد که نهاد قانون‌گذار کشور همواره نگاهی سازنده و مثبت به این بخش داشته است.
بی‌تردید این نگرشِ نمایندگان برآیند کارکردهای بی‌بدیلی است که صنایع‌دستی کشورمان می‌تواند در رفع بیکاری و اشتغال‌زایی، رونق تولید و ایجاد ارزش‌افزوده، ارتقای صادرات و افزایش درآمد ملی داشته باشد. هرچند فواید و آورده‌های صنایع‌دستی را فقط نباید در محصولات و کالاهای این صنعت محدود کرد، چرا که بالندگی فرهنگ و هنر، غنای میراث‌فرهنگی و حتی توسعه‌گردشگری نیز تا حد قابل‌اعتنایی وابسته به رشد کمی و کیفی صنایع‌دستی و هنرهای سنتی و عرضه محصولات آن است.
هنرهای سنتی و صنایع‌دستی از یک‌سو تکاپوی خلاقانه و هنرمندانه انسان را برای تولید و آفرینشگری روایت می‌کند، به‌گونه‌ای که حتی موزه‌ها به‌عنوان راویان گذشته بشر بدون نمایش دست‌ساخته‌های انسان، کارکرد و هویت خود را از دست می‌دهند و از گردشگر خالی می‌شوند.
از سوی دیگر بخش اعظمی از آنچه به‌عنوان میراث‌فرهنگی می‌شناسیم همان دست‌ساخته‌های پیشینیان است و بر‌این سیاق صنایع‌دستی را می‌توان میراث دیروز و امروز و فردا دانست، زیرا تلاش انسان برای آفرینش محصولات این عرصه، همیشگی است. با توجه به اقبال روزافزون جهانی به محصولات صنایع‌دستی و علاقه مردم و به‌ویژه گردشگران به خرید و استفاده از این محصولات، جایگاه این "هنر- صنعت" بیش از گذشته اعتبار یافته و در صورت توجه لازم، می‌تواند سهمی مهم در اقتصاد، صادرات و اشتغال ایفا کند. در این میان ایران عزیز به‌عنوان سومین پهنه فعال در عرصه صنایع‌دستی جهان، طی سال‌های گذشته روندی رو به رشد و شتابی چشم‌گیر را در حوزه داخلی و بین‌المللی تجربه کرده و نیز نخستین جایگاه برخورداری از شهرها و روستاهای جهانی صنایع‌دستی را به خود اختصاص داده است.
حوزه‌ای که پیش از انقلاب از هیچ انسجامی برخوردار نبود و به‌صورت پراکنده و برنامه‌ریزی نشده فعالیت می‌کرد، امروز به یکی از صنایع منسجم و آتیه‌دار کشور تبدیل شده است.
امروز ایران ما در جایگاه سوم تنوع تولیدات صنایع‌دستی جهان است و این بخش با بیش از دو‌میلیون فعال و شاغل، تولید نزدیک به ۳۰۰ شاخه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی، صادرات سالانه رسمی و چمدانیِ ۶۰۰ میلیون دلاری و چشم‌انداز صادرات ۲ میلیارد دلاری، سهم ویژه‌ای در تولید، اشتغال و ارز آوری ایفا می‌کند.
خوشبختانه در پی رهنمودهای روشنگرانه مقام معظم رهبری در خصوص ضرورت احصاء و احیاء عوامل مؤثر در تحقق اقتصاد مقاومتی و تقویت تولید ملی و همچنین توجه خاص دولت تدبیر و امید به این مقوله، طی چند سال اخیر شاهد بهبود جایگاه و اعتبار صنایع‌دستی و هنرهای صنایع‌دستی و نیز سامان‌دهی و بهبود شرایط کار و فعالیت برای شاغلان این عرصه هستیم. نگاهی به آمارها و اقدامات انجام شده نشان‌دهنده روند مطلوب حوزه صنایع‌دستی و چشم‌انداز امیدوارانه این بخش و رویدادهای دو سال اخیر نیز تسهیل‌کننده توسعه اشتغال، افزایش فروش، صادرات و رشد کمی و کیفی شاخص‌های این حوزه بوده است.
از منظر جهانی با ثبت هشت شهر و دو روستا در جایگاه اول دنیا ایستاده‌ایم که گویای نتیجه‌بخش بودنِ اقدامات برای ارتقاء اعتبار بین‌المللی ایران در حوزه صنایع‌دستی است. از سویی برای سامان‌دهی بازار داخلی به نفع فعالان این بخش، ورود کالاهای صنایع‌دستی خارجی به کشور ممنوع شد که این موضوع کمکی بزرگ به شاغلان هنرهای سنتی و صنایع‌دستی محسوب می‌شود.
ثبت شهرها و روستاهای ملی صنایع‌دستی، ایجاد ده‌ها هزار شغل در حوزه صنایع‌دستی، تصویب و ابلاغ قانون حمایت از هنرمندان و استادکاران و فعالان صنایع‌دستی کشور، برنامه ایجاد بازارچه‌های دائمی صنایع‌دستی در تمام استان‌ها، برگزاری شاخه فجر صنایع‌دستی به‌عنوان جوان‌ترین رویداد در خانواده رویدادهای فجر کشور، اجرای طرح تجاری‌سازی صنایع‌دستی، ازسرگیری بیمه صنعتگران و هنرمندان، اعطای تسهیلات ویژه به هنرمندان و صنعتگران صنایع‌دستی، رشد ۱۸ درصدی فروش داخلی صنایع‌دستی، برگزاری ۳۱ نمایشگاه داخلی، ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی در سال ۹۷ و رشد چشم‌گیر آموزش‌های عمومی و تخصصی صنایع‌دستی، از دیگر اتفاقاتی است که نشان می‌دهد حوزه صنایع‌دستی پابه‌پای دو حوزه میراث‌فرهنگی و گردشگری نقش پیشران خود را در تحقق اهداف توسعه‌ای کشور ایفا می‌کند.
بی‌تردید در شرایطی که در حال عبور از تحریم‌های ظالمانه هستیم، دست‌آفریده‌های تلاشگران، شاغلان و هنرمندان صنایع‌دستی می‌تواند بخشی از دشواری‌های این مسیر را آسان کند و ما را به سرمنزل مقصود که همان اقتصاد درون‌زا و متکی به خود است برساند.
بالندگی روزافزون صنایع‌دستی ازجمله اهداف جدی و راهبردی دولت و نظام است و امید می‌رود با تغییر ساختار سازمان میراث‌فرهنگی به وزارتخانه و به‌ویژه در سایه تعامل و همکاری اثربخش مجلس و دستگاه‌های اجرایی با وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، شاهد آینده‌ای روشن‌تر برای این صنعتِ آمیخته با هنر باشیم.
* وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
منبع : پایگاه اطلاع رسانی دولت
ارسال دیدگاه