علی اکبری*
اگر هاشمی زنده بود
درحالی که سومین سالگرد درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را پشت سرگذاشته‌ایم، باید اعتراف کنیم که جای خالی آیت‌الله امروز بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. هاشمی با رویکرد و نحوه خاص سیاست‌ورزی دوراندیشی که داشت و نیز با رویکرد اصولی خود که همواره بر مصلحت‌سنجی و منفعت‌یابی برای کشور مبتنی بود...
سه سال است که از دی ماه ۹۵ و درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی می‌گذرد؛ در طول این سه سال کشور شاهد اتفاق‌های فراوانی، چه در زمینه داخلی و چه در زمینه بین‌المللی بوده است؛ به‌نظر شما در میان مشکلاتی که امروز شاهد آن هستیم، چقدر فقدان ایشان احساس می‌شود و به‌عبارت دیگر اگر ایشان در قید حیات بودند، چقدر می‌توانستند در حل و فصل امور گره‌‌گشا باشند؟
پاسخ دادن به این پرسش بسیار مشکل است اما هر بار با مردم و برخی مسوولان روبه‌رو می‌شویم هم به‌لحاظ شرایط مشکلات داخلی و هم به‌دلیل شرایط اقتصادی و بین‌المللی می‌گویند جای آیت‌الله هاشمی خالی است و اگر ایشان بودند، می‌توانستند این شرایط را مدیریت کنند و شاید این مشکلات به اینجا نمی‌رسید. البته ایشان یک ویژگی مهمی که داشتند این بود که بسیار آینده‌نگر بودند و می‌توانستند چندین گام بعد را به‌خوبی پیش‌بینی کرده و براساس آن تصمیمات درستی را اتخاذ کنند و با تحلیلی که نسبت آینده داشتند، پیش از آنکه بحرانی به‌وقوع بپیوندد، قادر بودند با تدبیری که پیش می‌گیرند آن بحران را به فرصت تبدیل کنند.
احیانا می‌توانید به برخی موارد در دوران حیات آیت‌الله هاشمی یا زمانی که مسوولیت داشتند، اشاره کنید؟
نمونه بسیاری از این موارد را در دوران مدیریت ایشان می‌توان نام برد و مصادق بسیاری را برشمرد که در نتیجه مدیریت ایشان از تهدید به فرصت تغییر مسیر داده است. همچنین می‌توان گفت اگر در این سه سال نیز ایشان حضور داشتند، می‌توانستند مشکلات و تهدیداتی که با آنها دست به گریبان بوده‌ایم را از پیش‌رو بردارند و باز شاهد آن باشیم که تهدیدها به فرصت‌هایی برای کشور تبدیل شده است. اصولا بحثی که در هر کشوری مطرح است و کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نیست، بحث تعریف منافع ملی است؛ معمولا هر کشور منافع ملی خود را براساس نیازها، خط قرمزها و اولویت‌هایش تعریف کرده و متناسب با همان تعریف خط‌مشی‌هایش را مشخص می‌کند و در این مدار گام بر می‌دارد تا به اهداف ملی دست پیدا کند. در زمان آقای هاشمی اهداف ملی که تعریف کرده بودند، عمدتا بر مدار مردم و تامین منافع آنها حرکت می‌کرد. در حقیقت نگاه ایشان چه به بحث انتخابات و چه در مسائل اقتصادی نگاهی بود که بتواند رضایت مردم را به‌دنبال داشته باشد. در این راستا نگاه‌شان به مناسبات بین‌المللی و منطقه‌ای
در راستای تعامل سازنده با کشورهای همسایه، کشورهای منطقه‌ای و دیگر کشورهای جهان بود، بنابراین امروز وقتی به شرایط پیچیده‌ای که در آن قرار داریم، نگاه می‌کنیم بیش از پیش می‌توانیم به‌‌جای خالی آیت‌الله هاشمی پی ببریم.
یکی از مباحثی که این روزها بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد بحث روابط خارجی است. باتوجه به صحبت‌های شما که به نقش تنش‌زدایی آقای هاشمی‌رفسنجانی در دوران مدیریت‌شان اشاره کردید، به‌نظرتان چقدر هاشمی‌رفسنجانی می‌توانست در مسیر تنش‌زدایی موثر باشد و نیز فکر می‌کنید استفاده از این ظرفیت تا چه میزان می‌توانست کارساز باشد؟
آیت‌الله هاشمی زمانی‌که ردای ریاست‌جمهوری به تن داشتند، در این زمینه بسیار موفق بودند و بهویژه در راستای تنش‌زدایی با کشورهایی مانند عربستان و امارات بسیار توانستند موفق باشند و همان‌طور که پیش از این اشاره کردم از آنجا که ایشان نگاهی پیش‌رو داشتند و به‌خوبی می‌توانستند آینده را پیش‌بینی و طبق آن هدف‌گذاری کنند، در آن مقطع به‌خوبی عمل کردند، به‌همین دلیل وقتی نگاهی به گذشته می‌اندازیم، می‌بینیم در زمان ایشان ایران رابطه خوبی با کشورهای همجوار و کشورهای منطقه داشت. منتها در برهه‌ای خاص، بهویژه در اواخر حیات ایشان، روابط برخی کشورها مانند عربستان‌سعودی با ایران، به‌دلیل بعضی رفتارهایی که در داخل کشور صورت گرفت مانند آتش زدن سفارت و کنسولگری‌اش، تیره شد و به‌صورت دیگری رقم خورد که مبنا و منشا آن داخل بود. هر چند اگر بخواهیم اکنون به ابعاد مختلف آن ماجرا بپردازیم، بحث طولانی خواهد شد که از حوصله این گفت‌وگو خارج است.
مساله دیگری که به‌نظر می‌رسد پس از درگذشت هاشمی‌رفسنجانی تغییر مشی بسیاری در آن صورت گرفت، بحث مجمع تشخیص مصلحت نظام است. به‌نظر شما مدیریت مجمع تشخیص از زمان آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی تا امروز چه تغییراتی داشته است؟
تفاوت‌ها کم نیست؛ در زمان حیات آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی وقتی موضوعی به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع می‌شد، ایشان تلاش می‌کردند و امور را به‌گونه‌ای مدیریت می‌کردند که پاسخی برای آن داشته باشند و در حقیقت آنچه را که به مصلحت نظام است، هرطور شده به تصویب و به تایید رهبری برسد، بنابراین این‌گونه نبود که یک موضوع را به مدت طولانی در مجمع نگه دارند. در حقیقت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی همواره تمامی تلاش خود را به کار می‌بست تا پاسخی برای آنچه در مجمع مطرح شده است، پیدا کند و در کوتاه‌ترین زمان ممکن، مصلحت کشور را در رابطه با موضوعاتی که در مجمع مطرح می‌شد، تامین کند. مجمع جای آن نیست که مسائل در آن بایگانی شود اما متاسفانه امروز می‌بینیم در مجمع تشخیص مصلحت نظام، اساسا درباره برخی موضوعات تصمیم‌گیری نمی‌شود و این موضوعی است که در زمان ریاست آقای هاشمی‌رفسنجانی بر مجمع تشخیص مصلحت نظام اساسا اتفاق نمی‌افتاد.
*نماینده مجلس
منبع: اعتماد
ارسال دیدگاه