قدرت بازار از آن «برند»ها است

به‌گزارش ایران، ۳۰ سال بعد هم هنری فورد - بنیانگذار خودروسازی فورد - اولین بنگاه تولید انبوه خود را پی‌ریزی کرد. هرچند که این دو نمی‌دانستند که با این کار یک اتفاق دیگری را رقم می‌زنند و آن به وجود آوردن «برند» یا «اسم شرکتی» است که می‌تواند در کنار تولید ناخالص داخلی کشور، اهمیت زیادی را برای توسعه سیاسی و اقتصادی کسب کند.

در واقع با شروع قرن بیستم و ارتقای اقتصاد جهانی به مرحله سرمایه‌داری تکامل یافته یا به قول لنین امپریالیسم -که البته بعدها هانا آرنت در کتاب منشأ توتالیتریانیسم از آن برای بسط توتالیتر هم عاریت گرفت - آنچه اقتصاد کشورها را قدرت می‌دهد، تنها تولید ناخالص داخلی نیست بلکه شرکت‌ها یا همان مالک برندها هستند که در کنار ابزارهای قدرتی حاکمیت می‌توانند ایده حاکمیت را نافذ کنند و بسط دهند. همین موضوع را تقریباً تمامی کشورها فهمیده‌اند، از کره جنوبی گرفته تا ژاپن و نیز چینی‌ها به‌طوری که این کشور طی ۲۰ سال گذشته جدا از توسعه اقتصادی و افزایش تولید ناخالص داخلی به‌دنبال قدرت‌دهی به برندها و اسم شرکت‌های خود هستند. در حال حاضر به کرات نام‌های چینی هوآوی، شیائومی، تیک‌توک و.. می‌شنویم که در کنار تولید ناخالص داخلی چین، به عنوان ابزار قدرتی آن کشور هم عمل می‌کنند و این قدرت تقریباً به لبه تیغ رسیده است به‌طوری که در دوره ترامپ، رئیس جمهوری وقت ایالات متحده امریکا، به‌دنبال تحریم هواووی و نیز تیک‌توک بود.

هرچند که اگر به آمارها استناد کنیم و آن‌طور که آمارها اعلام کرده‌اند، درآمد هوآوی در سال گذشته بالغ بر ۱۲۵ میلیارد دلار بود و بنابر گزارش فوربس در سال ۲۰۲۰ رتبه برند این شرکت که حدود ۲۰ درصد بازار جهانی گوشی‌های هوشمند را در اختیار دارد، ۹۳ بوده است که به نظر می‌رسد برای رسیدن به رتبه‌های بالاتر باید تلاش بیشتری بکند و سالیان بیشتری را انتظار بکشد. اما این را هم می‌دانیم که سرعت پیشرفت چین آنقدر است که شاید تا کمتر از ۵ سال دیگر شاهد یکی از برندهای مهم و بازاری جهان باشیم که تنه به تولید ناخالص داخلی کشورها بزند.

اما برای اینکه ارزش و قدرت برندها را متوجه شویم، بهتر است نگاهی به ارزش دلاری آنها و مقایسه آن با تولید ناخالص داخلی کشورها بیندازیم.
«اپل» را همه می‌شناسند. تولید‌کننده گوشی‌های هوشمند آیفون و نت‌بوک و لپ‌تاپ است. بر‌اساس آخرین آمار ارزش بازار اپل بیش از ۲.۱ هزار میلیارد دلار است. مقایسه ارزش بازاری این برند با تولید ناخالص داخلی ایتالیا و دیگر کشورهای جهان بویژه کشورهای نوظهور جالب است. ارزش تولید ناخالص داخلی ایتالیا ۲ هزار میلیارد دلار، برزیل ۱.۸ هزار میلیارد دلار، کانادا و روسیه ۱.۷ هزار میلیارد دلار، کره جنوبی ۱.۶ هزار میلیارد دلار، استرالیا ۱.۴ هزار میلیارد دلار است.

«مایکروسافت»، شرکت دیگری است که ارزش بازاری آن معادل ۱.۹ هزار میلیارد دلار است. ارزش بازاری این شرکت از کشورهایی که در بالا نام برده شد بیشتر است، حال به این کشورها، کشورهای مکزیک با تولید ناخالص داخلی ۱.۵ هزار میلیارد دلار، اسپانیا ۱.۴ هزار میلیارد دلار و هلند با ۹۰۰ میلیارد دلار، اضافه کنید.
«فیس‌بوک» در سال ۲۰۰۴ تأسیس شد. اکنون ارزش بازاری این بنگاه اقتصادی ۹۴۰ میلیارد دلار است. حال نگاهی بیندازیم به تولید ناخالص داخلی کشورها. براساس آخرین آمار ارزش تولید ناخالص داخلی هلند ۹۰۰ میلیارد دلار، عربستان سعودی ۷۹۰ میلیارد دلار، ترکیه ۷۶۰ میلیارد دلار، شیلی ۷۰۰ میلیارد دلار، لهستان ۶۰۰ میلیارد دلار، بلژیک ۵۳۰ میلیارد دلار، سوئد ۵۳۰ میلیارد دلار و نیجریه ۴۴۸ میلیارد دلار.
به عبارت دیگر ارزش بازاری اپل تقریباً معادل تولید ناخالص داخلی چهار کشور لهستان، بلژیک، سوئد و نیجریه است.

حال نگاهی بیندازیم به شرکت آمازون، شرکتی که هفته پیش مدیر آن جف بزوس راهی فضا شد و برگشت. ارزش بازاری این شرکت ۱.۷ هزار میلیارد دلار است. در حالی که تولید ناخالص داخلی کره جنوبی ۱.۶ هزار میلیارد دلار است و این را می‌توان با تولید ناخالص داخلی کشورهایی که در بالا ذکر آن آمده مقایسه کرد. البته در جهان کشورهایی هم هستند که تولید ناخالص داخلی آنها زیر ۳۰۰ میلیارد دلار است که از آوردن نام آنها خودداری می‌کنیم.

برای همین هم هست که اکنون کشورها بدنبال تثبیت برندها هستند و خواهان آن هستند که سهمی از بازار آنها را بدست آورند که در این میان کشور چین در رقابت شدیدی با امریکا افتاده است.
در واقع برندسازی مهارت می‌طلبد. لازمه برندسازی که اکنون به عنوان ابزار توسعه اقتصادی و سیاسی در جهان عمل می‌کند ایجاد یک فضای باز اقتصادی است تا بتوان با ثبت آن در جهان سبب تمایز تولیدات یک کشور و یا سازمان با کالاهای مشابه آن در بازار شد. در واقع یک برند، ذهنیتی مثبت را در مشتری به وجود آورده و او را ترغیب به خرید آن کالا می‌کند.