در مسیر خودکفایی گندم؛افزایش تولید و کاهش واردات

گندم کالایی استراتژیک برای کشور است و در صورت نابرابری عرضه و تقاضا همواره از مکانیسم واردات برای تعادل‌بخشی به گندم موجود در بازار استفاده می‌شود.براساس آمارها واردات گندم در سال جاری با کاهش قابل توجهی همراه شده است.یکی از اصلی‏‌ترین دلایل کاهش این واردات به لحاظ وزنی، به دلیل حمایت‏‌های فراوان دولت و وزارت جهاد کشاورزی از خودکفایی در تولیدگندم از طریق‌های مختلف حمایتی است.

از جمله این حمایت‌ها، حمایت‏های قیمتی مانند افزایش نرخ‌ خرید تضمینی یا حمایت غیرقیمتی مثل کشت قرادادی است. به طوری که با تعیین نرخ 15 هزار تومانی خرید تضمینی گندم در سال زراعی جاری و تولید بیش از 13 میلیون تنی این محصول، کشاورزان از این امر استقبال کردند و تاکنون بیش از 10 میلیون و 300 هزار تن گندم به شرکت بازرگانی دولتی فروخته‌‏ شده و همچنان نیز این روند ادامه دارد.

خریدتضمینی گندم درسال زراعی که گذشت به بیش از ۱۰ میلیون تن رسید که نشان می‌دهد دولت در سایه تحریم‌ها، برای خودکفایی در تولید این محصول استراتژیک، عملکرد مطلوبی داشته است. البته قیمت خرید گندم در دو سال گذشته بیش از ۲۰۰ درصد افزایش یافته که بیشتر از رشد تورم بوده است.

با توجه به خشکسالی‌های مستمر و محدودیت منابع آبی دولت با اقدامات موثر و در پیش گرفتن سیاست های مناسب توانست در سال زراعی که جاری میزان خرید تضمینی گندم را به بیش از ۱۰میلیون تن افزایش دهد که نسبت به سال‌های گذشته رقم قابل توجهی است.

این در حالی است که آمار خرید تضمینی گندم در سال ۱۴۰۰، حدود ۴.۵ میلیون تن و در سال ۱۴۰۱ نزدیک به ۷.۵ میلیون تن بوده است. بر این اساس خرید تضمینی گندم سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۱۶ درصد و نسبت به سال ۱۴۰۱ نزدیک‌ ۴۲ درصدی رشد داشته است.

رشد میزان خرید تضمینی گندم با افزایش قیمت خرید

عطااله‌هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران کشور در گفت‌وگو با پانا درباره دلایل افزایش میزان خرید تضمینی گندم، گفت: «علت رشد خرید تضمینی نسبت به دو سال گذشته واقعی‌نمودن قیمت گندم است که کشاورزان از این افزایش قیمت و واقعی‌شدن آن استفاده لازم را کردند.»

هاشمی ادامه داد: «کشاورزان از این افزایش قیمت برای تغذیه مناسب و مزرعه‌داری بهتر و مناسب‌تر که درآمد بیشتری داشته باشند، استفاده لازم را به عمل آوردند. به این دلیل میزان خرید ما از 4 میلیون و 700 تن در سال 1400 به 7میلیون و 450 هزار تن درسال 1401 رسیده است. امسال نیزخرید تضمینی گندم به 10 میلیون و 500 هزار تومان رسیده است. از دیگر دلایل این افزایش حمایت‌های گسترده و افزایش بهره‌وری است.»

رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران کشور گفت: « امسال خرید گندم 10 و نیم میلیون تن و میزان تولید نزدیک به 14 میلیون تن بوده است که بخشی از آن در قالب خرید تضمینی توسط دولت خریداری شده است.»

ذبیح‌الله اعظمی‌ساردوئی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس نیز در گفت‌وگو با پانا گفت: « امسال 10میلیون و 300 هزار تن گندم تولید شده است.میزان مصرف گندم کشور در حدود 12 میلیون تن است.بخشی از گندم تولیدی را نیز کشاورزان نفروخته‌اند بنابراین با احتساب دخایر استراتزیک به واردات گندم نیازی نیست.»

پیشنهاد نرخ خرید تضمینی 19 هزار و 500 تومانی گندم برای سال زراعی پیش‌رو

وی ادامه داد: « پیشنهاد نرخ خرید تضمینی گندم در سال 1402-1403، 19.5 تومان است که هنوز قطعی نشده است. با توجه به شرایط بازار و قیمت جهانی نهاده‌ها، شورای قیمت‌گذاری در سال آینده مجدا بحث قیمت خرید جدید تضمینی را تعیین می‌کند تا کشاورزان با توجه به این قیمت پیشنهادی برای تولید برنامه‌ریزی کنند.»

پیش‌بینی رسیدن به مرز خودکفایی گندم با بارندگی مطلوب

اعظمی‌ساردوئی گفت: «امیدواریم با توجه به برنامه‌های امسال و جلسه‌ای که با وزارت جهاد برگزار شده و با بارندگی مطلوب در کشوردر سال آینده تولید گندم از 11 میلیون تن عبور کند و ما به مرز خودکفایی کامل نزدیک شویم.»

کارشناسان معتقدند از‌آنجا که افزایش نرخ خرید تضمینی به عنوان یک سیاست تشویقی در کشور می‌تواند آمارهای تولید را افزایش داده و به بی‌نیازی از واردات یا کاهش آن منجر شود، خرید تضمینی گندم باید به گونه‌ای تعیین شود که کشاورزان انگیزه لازم را برای کشت گندم و افزایش تولید داشته باشند.

کشاورز باید علاوه بر تامین معاش خود بتواند عملیات مبارزه با علف‌های هرز، تکمیل دوره‌های آبیاری، تامین به موقع کودهای پایه و خرید بذر مناسب را در اولویت قرار دهد، در غیر این صورت انگیزه‌ای برای ورود به کشت گندم نخواهد داشت.

در صورتی که قیمت خرید تضمینی گندم از دیگر محصولات اساسی کشاورزی فاصله زیادی داشته باشد، به طور حتم کشت سایر محصولات کشاورزی تحت تاثیر قرار خواهد داد؛ بنابراین باید قیمت خرید تضمینی گندم با در نظر گرفتن کشت سایر محصولات تعیین و اعلام شود.