تبلیغات انتخابات و حکایت نقد امروز بهتر از نسیه فردا

تمام نامزدهای انتخاباتی هر آنچه در توان دارند را این روزها بر در و دیوار و خیابان و پیاده روها به نمایش گذاشته اند، و در اندک زمان تعیین شده برای تبلیغات هر کس به طریقی سعی در جلب شمار بیشتری از هوادارن دارد و البته پای ثابت این شیوه های تبلیغاتی برپایی سفره های شام و ناهار است که البته پرهزینه هم می تواند باشد ولی در جلب هواداران بی تاثیر نبوده است.

شام و ناهار البته سابقه دیرینه در شیوه های تبلیغاتی در لرستان داشته است ، از دیگر شیوه های تبلیغاتی از نوع تغذیه ای شامل تامین کالای مورد نیاز خانوارها اعم از روغن ، برنج، و سایر موارد به منظور جلب رای مردم است که اتقافا چندان هم بی تاثیر نبوده است و بسیاری از افراد شاید ترجیح را بر این می دهند آنها که در هر حال به شرکت در انتخابات باور دارند پس چه بهتر که در ازای این کار ، آنچه که نقد است را بگیرد .

البته نکته قابل تامل دیگر این است که در شیوه های تبلیغات همچنان بر آن تاکید می شود این است که نامزد مورد نظر بر این مدعا پافشاری دارد که او بهترین است و دیگران تا کنون راه را اشتباه رفته اند و اینک او تنها مرد میدان است و او با صدایی رسا آمده است تا داد ، ستانی برای توده مردم باشد.

فضای مجازی، آئینه ای از تبلیغات هیجانی این روزها

استفاده از فضای مجازی که حالا دیگر پایه ای اصلی از زندگی مردم شده است را بدرستی در جهت اهداف خود که ایجاد هیجان هایی زودگذر است را در اختیار گرفته اند؛ فضایی همراه با ساز و آواز، آزادی در گفتن حرف هایی که مردم عادی آرزوی شنیده شدن آنها را از زبان مسوولان دارند را این روزها از زبان و صدای رسای نامزدها که قرار است از بین آنها تعدادی بعنوان نمایندگان مردم از نردبان قدرت بالا بروند.

بعبارتی فضای مجازی این روزها بازتاب دهنده روشن تری از واقعیت ها را دارد، کلیپ هایی از حضور پرشور مردم همراه با ساز و ضرب و موسیقی که در روزهای عادی کمتر در خیابان ها شندیده می شود این روزها در عالم واقع و فضای مجازی بیشتر دیده می شود که در حمایت از نامزد ها به راه انداخته شده است.

نگاهی به باورهایی مبتنی بر برپایی سفره های شام و ناهار که ابزار غالب تبلیغات انتخابات تبدیل شده است نشان می دهد ، گویا مردم نیز به توانایی های یک نماینده مجلس واقف شده اند و خوب می دانند بسیاری از وعده های آنها همانند طبل توخالی است که پرهیاهو است اما آنها عملا می گویند این نقد بگیر و دست از آن نسیه بردار که آواز دهل شنیدن از دور خوش است.!

کاندیداها و حضور فعال در سوگواری های مردم

اما شیوه غالب دیگری که در استان لرستان بسیار کاربرد دارد، شرکت در مراسم ترحیم، یادبود و تشییع و تدفین ها است و البته در این خصوص ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که در استان لرستان برگزاری مراسم تشییع و تدفین از اهمیت بسزایی برخوردار است تا آنجا که برای مراسم عزا نیز مقام موسیقایی تعریف شده ای وجود دارد همانگونه که در برخی عزاداری های جوانان ناکام و یا در دهه محرم از این نوع موسیقی استفاده می شود.

در منطقه لرستان انسان دارای مقامی والا و ارجمند است و بزرگداشت افراد با توصیف دلاوری و سخاوت و قناعت و زحمتکشی به همراه موسیقی انجام می شود؛ همسرایی زنان که عناوینی مانند مویه، چمری و شیونی دارد نیز یکی دیگر از ویژگی های عزاداری ها در لرستان است.

یادآوری این نکته در راستای اهمیت مراسم عزا در لرستان بود و این اهمیت را در فرهنگ لرستان می توان به وضوح و آشکار مشاهده کرد؛ بنابراین از این زمینه فرهنگی در ایام تبلیغات بهره گرفته می شود و تمامی نامزدها بدون استثنا شرکت در مراسم های عزاداری را حائز اهمیت می دانند و حاضر به از دست دادن این فرصت نیستند.

البته گاه بخصوص در این روزها که تبلیغات انتخابات آغاز شده است فضای مجازی به این شیوه تبلیغات توجه نشان می دهد و البته گاه گریزی به طنز هم داده می شود به اینصورت که در شبکه های اجتماعی مطالبی بر این مبنی که تعدادی از نامزدها در یک مراسم تدفین، خود را به داخل قبر انداخته اند دست به دست می شد که حتی اگر واقعیت هم نداشته باشد نشان دهنده، حضور فعال نامزدها در اینگونه مراسم ها است.

هیجان مقطعی، مشارکت بالا؛ مطلوبی مشترک

در شهرستان بروجرد نیز یکی از نامزدها به فلانی مرغی شهرت یافته است و بخصوص در مناطق روستایی بیشتر از این عنوان، استفاده میشود ک کنایه ای از شام های پی در پی است که نامزد مورد نظر بر پا می کند.

اما در خصوص شیوه های تبلیغاتی از این دست می توان نگاه موشکافانه تری داشت؛ از طرفی همین رفتارها میزان مشارکت را می تواند بالا ببرد ؛ مشارکت همان مطلوب دوطرفه نامزدها و حاکمیت است ولی مطلوب مردم چیست؟! در چنین شرایطی که می توان گفت نمایندگان افرادی هستند با مسوولیت هایی تعریف شده و محدود و توان پاسخگویی به تمام مشکلات مردم را ندارند بقول آن شهروند مصر به شرکت در انتخابات خیر آنها همین شام وناهار نقدشان است و لاغیر!

نگاهی جامعه شناختی به شیوه های مهیج تبلیغاتی

رییس انجمن جامعه شناسی لرستان می گوید: به دلایل مختلف جناح بندی های اصلاح طلب و اصولگرا نیز نمی تواند جذب کننده بسیاری از مردم باشند بنابراین مردم در نبود فضای مناسب و نبود رقابت مناسب بین کاندیداها ، مجبورند برای انتخاب خود به علایق ونفع شخصی،یا تعلقات طایفه ای و گاه نیز گرایش های پوپولیسم رجوع کنند که هیچ یک مسیری برای انتخاب درست نیست.

مجتبی ترکارانی افزود: از طرف دیگر نبود حوزه عمومی مناسب همانند رسانه حرفه ای و مستقل و یا فضاهای مدنی و فرهنگی و علمی مناسب در این مناطق که بتواند همه دیدگاهها را گرد هم آورد و نوعی گفتگوی بین صاحبان اندیشه و افکار و کاندیداها ایجاد کند در کنار نبود تکثرمطلوب در بین کاندیداها بخاطر سخت گیری بیش از حد نهادهای نظارتی باعث شده که آنها برای طرح اندیشه ها و افکارخویش به جلسات شبانه درکنج منازل مردم و محافل رجوع کنند.

این جامعه شناس یادآور شد: بخاطر نامناسب بودن این فضاها نه فقط حوزه عمومی و جامعه مدنی و مشارکت سیاسی تضعیف شده بلکه مردم نیز در کسب اگاهیهای درست سرگردان میشوند و جامعه در نبود ابزارهای مناسب برای انتخاب درست اسیر پوپولیسم آشکار و گاه نقابداری میشود که به بازتولید توسعه نیافتگی و تکرار مشکلات گذشته خواهد انجامید.

انتخابات مبتنی بر هیجان نقطه مقابل انتخابات مبتنی بر نهادهای مدنی

فردین کریمی پژوهشگر و جامعه شناس نیز در این خصوص می گوید: به همان نسبت که محرک جامعه مدنی، تعقل و خردورزی شهروندان است در جامعه توده وار نیز عواطف و احساسات عامل تقویت کننده است که در شرایط کنونی و بخصوص در تبلیغات انتخابات تهییج و به خدمت گرفته می شود.

وی با بیان اینکه توده ها بر مبنای احساسات دارای قدرتی بالا اما مقطعی و بی دوام هستند گفت: توده ؛ جمعی است که افراد با همدیگر ارتباط ندارند و به راحتی می توانند به هر سمتی هدایت و سوق داده شوند.

این جامعه شناس با بیان اینکه در شرایط تبلیغات انتخاباتی بخصوص در لرستان شرایط جامعه توده وار بیشتر مشهود است گفت: وقتی نخبگان و قشر روشنفکر جامعه نیز به ناامیدی برسند ، آنها نیز جمعی از توده می شوند ؛ دقیقا در لرستان اینگونه شده است و نخبگان نیز همانند توده ها عمل می کنند.

کریمی با تاکید بر اینکه انتخابات باید مبتنی بر نهادهای مدنی و سیاسی باشد گفت: آنچه که در مورد انتخابات در جامعه ما صدق می کند مبتنی بودن آن بر مبنای هیجانات است و مبتنی بر همین شور و هیجان ،جریان هایی ایجاد می شود و بعد فروکش می کند.

مدت تبلیغات اندک لازمه انتخابات هیجانی

این تحلیل گر یادآور شد: همین مدت زمان مشخص شده در جامعه ای که انتخابات آن بر مبنای هیجانات است و بر مبنای نهادهای مدنی و سیاسی نیست کفایت می کند زیرا نمی توان بیشتر از آن جامعه ای را در حالت هیجان قرار داشت زیرا می تواند به خشونت منتهی شود و مدیریت آن برای نهادهای مرتبط سخت تر می شود.

وی افزود: از طرفی خود نامزدها هم برنامه ای ندارند و مروری بر گفته های آنها هم همین را تایید می کند آنها در مورد هیچ موضوع خاصی برنامه ای ندارند که در مورد آن صحبت کنند و عمده حرف های آنها بکارگیری کلماتی برای تهییج مردم است که می تواند بر مبنای علایق مشترک همچون مدح خصوصیاتی طایفه ای و قومی جمع مورد نظر باشد.

این جامعه شناس یادآور شد: برای رهایی از چنین وضعیتی دست کم می توان در حوزه های مختلف شاخص هایی تعریف کرد و مناظره هایی را داشت تا بتوان فرصت بهتری برای نشخیص غلط از درست فراهم کرد.

کریمی با اشاره به اینکه فرصت مجازی چگونه می تواند در این شرایط اثر گذار باشد گفت: هم اکنون متاسفانه فضای مجازی بسیار شبیه به واقعیت جامعه شده است و همان رفتارها و هیجان هایی که در خیابان ها و عالم واقعیت می بینیم در فضای مجازی نیز همان بازتاب داده می شود.

مروری بر این شیوه های تبلیغاتی نشان می دهد ، دیگر کسی انتظار اینکه نماینده ای بتواند گره ای از مشکلات انبوه آنها بردارد ندارد، و از سوی دیگر در اندک زمان در نظر گرفته برای تبلیغات چنانچه فرد اصلحی هم برای انتخاب جود داشته باشد در این هیاهوی تبلیغاتی از نوع شام ، ناهار و ساز و دهل و موارد مشابه گم می شود و مجالی برای اینکه در مدت زمانی محدود شناختی جامع به مردم داد از اساس وجود ندارد .

در چنین شرایطی ، گرایش به شیوه های تبلیغاتی مرسوم اتفاقا بیشتر برای مردم جلب توجه می کند و هر شخص که بیشتر بتواند فضای مهیج و شادی آفرین هر چند گذرایی برای مردم ایجاد کند امید مورد توجه واقع شدن بیشتری را دارد این شیوه جلب توجه تبلیغاتی می تواند شلوار پلنگی یک نامزد باشد؛ سوار بر دوش مردم شدن و گردش خیابانی باشد و یا حرکت های سبک سرانه ای همچون سوار بر الاغ شدن در اعتراض به گرانی بنزین باشد! جمله ای که یکی از نامزدها در محافل خصوصی تبلیغاتی خود عنوان کرده است که در تدارک خرید این وسیله برآمده است!