علیرضا رئیسیان: برای نوشتن فیلمنامه «مردی بدون سایه» 70 پرونده قتل ناموسی را بررسی کردم

«مردی بدون سایه» پس از «چهل سالگی» و «دوران عاشقی» سومین فیلم علیرضا رئیسیان در ژانر عاشقانه معمایی که در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد، این روزها پس از تاخیر مداوم سرانجام روی پرده سینماها رفت. لیلا حاتمی،علی مصفا، فرهاد اصلانی، امیر آقایی، گوهر خیراندیش، نادر فلاح و به‌آفرید غفاریان بازیگران این فیلم هستند که داستان فیلمسازی را به تصویر کشیده است که در جریان ساخت فیلم مستندی درباره خشونت‌های خانوادگی و قتلهای ناموسی خود اتللووار به دام ماجراهایی کشیده می‌شود و در مرز مه‌آلود میان واقعیت و وهم سرگردان می‌شود.

رئیسیان در گفت‌و‌گو با خبرنگار پانا درباره شکل‌گیری داستان فیلم و خلق سناریو گفت: داستان فیلم بر اساس حکایت «زن پارسا» ی عطار نیشابوری شکل گرفته و با طرحی که آقای سجاده‌چی ارائه کرد ترکیب شد. علاوه بر آن شخصا به بررسی پرونده قتل‌های ناموسی در قوه قضائیه پرداختم. حدود ۷۰ پرونده قتل را بررسی کردم که همگی این وقایع واقعا هولناک هستندو من این نیاز را احساس کردم که هشداری درباره این موضوع در کارهایم بدهم. نهایتا همه این چند عامل در کنارهم منجر به شکل‌گیری سناریوی «مردی بدون سایه» شد که کار نوشتن سناریوی نهایی را نیز خودم برعهده داشتم.

این فیلمساز درباره بهره‌گیری از ادبیات کلاسیک در آثار سینمایی روز دنیا می‌گوید: می‌شود مفاهیم کلاسیک ادبیات خودمان را با زبان روز و با استفاده از نشانه‌های امروزی مطرح کنیم. من سالهاست که در این زمینه کار می‌کنم و فیلم «چهل سالگی» نیز بر اساس حکایتی از دفتر اول مثنوی (مولوی) و کتاب خانم طباطبایی نوشت شده است.

وی افزود: ترکیب سه عنصر اقتباس، نشانه‌های امروزی و نوشتن گروهی را به عنوان یک روش در تولید آثارم تجربه می‌کنم.

رئیسیان درباره ترکیب بازیگران فیلم و حضور لیلا حاتمی به عنوان بازیگر ثابت فیلم‌های خود می‌گوید: فیلم چهار بازیگر اصلی و چهار بازیگر فرعی دارد و مانند فیلم‌های قبلی نقش اول زن را به لیلا حاتمی اختصاص دادم. در اوایل همکاری ام با خانم حاتمی در فیلم‌های قبلی اندکی با مشکل مواجه بودیم اما رفته‌رفته کار کردن با یکدیگر را آموختیم و حالا بدون مشکل همکاری می‌کنیم.

وی درباره پارامترهایی که در انتخاب چهره اصلی فیلم مدنظر داشته است گفت: برای انتخاب نقش اصلی بازیگر زن به شخصی فکر می‌کردم که هم قابلیت پلان‌های قدیس‌وار را داشته باشد و هم رنگ بی‌تفاوتی در آن حس شود. من دیدگاهی که در زیبایی‌شناسی تصویری و پرسونای یک بازیگر دارم را در شخصیت و چهره لیلا حاتمی دیدم.

کارگردان «مردی بدون سایه» ادامه داد: کمتر بازیگری وجود دارد که بدون بازی تصنعی و تظاهر بتواند شکنندگی و ظرافت یک شخصیت را که عین سردی و بی‌تفاوتی، آن هم با یک قدرت درونی، به تصویر بکشد.

رئیسیان درباره مشکلات زبان مکالمه در انتخاب بازیگر گفت: بسیاری از لوکیشن‌های فیلم در اسپانیا گرفته شده است و من می‌دانستم که خانم حاتمی زبان انگلیسی، فرانسوی و آلمانی را می‌داند ولی به اسپانیایی مسلط نیست؛ بنابراین می‌خواستم از یک بازیگر خارجی بازی بگیرم اما او مخالفت کرد و در ناباوری ظرف چند روز زبان اسپانیایی یاد گرفت.

گفتنی است لیلا حاتمی که در سه فیلم پیشین رئیسیان به نام‌های «دوران عاشقی»، «چهل سالگی» و «ایستگاه متروک» نقش‌آفرینی کرده است در زمان اکران فیلم در جشنواره فیلم فجر در گفت‌وگو با پانا درباره چهارمین همکاری خود با رئیسیان می‌گوید: زمانی که بازیگر در فیلمی از یک کارگردان کار می‌کند، بی‌شک پروژه مشترک بعدی به دلیل مفاهمه‌ای که ایجاد می‌شود کمی راحت‌تر خواهد شد؛ چون تجربه نخست همیشه با سخت‌گیری‌هایی توام است.

وی می‌افزاید: همکاری با آقای رئیسیان در ادامه پروژه‌های مشترکمان بود و به دلیل همان سابقه همکاری نقش را پذیرفتم؛ البته داستان فیلم «مردی بدون سایه» هم برایم جذابیت داشت.