کمدیا دل‌افکار/ روایت کوچه از عاشقانه رومئو و ژولیت
تهران (پانا) - شهروز دل افکار برای اهالی تئاتر نامی آشناست و بی‌تردید یکی از پرکارترین بازیگران تئاتری است. در کنار همه نقش آفرینی‌های متعددش، گه گاه از او اثری را نیز در مقام کارگردانی تئاتر می‌بینیم.
این هنرمند فعال در هنرهای نمایشی، این روزها پس از یک دوره اجرای موفق در تالار قشقایی تئاتر شهر نمایش رومئو و ژولیت را در تماشاخانه نوفل لوشاتو به همراه دو همراه همیشگی خود سحر عبدالمالکی و رضا جهانگیری و گروهی از هنرجویان خود به روی صحنه آورده است.
علاقه ویژه دل افکار به نوشته‌ها و نمایشنامه‌های باقر سروش چیزی است که خود وی به آن اذعان دارد و هر دو اثری که در سال های اخیر کارگردانی کرده است، روی متنی از باقر سروش بوده است. خود او در توصیف اینکه در چه شرایطی به سمت کارگردانی روی می‌آورد؛ گفت: «در این چند ساله در کنار بازیگری، گاهی هم کارگردانی کرده‌ام. ماجرا هم از اینجا آغاز شد که روزی دوستی به من گفت تو که این همه بازی می‌کنی، باید خمس و زکات بازی‌های خودت را بدهی، به این معنا که زمینه‌ای برای معرفی بچه‌های جوان و مستعد تئاتر ایجاد کنی. بعد از آن ماجرا، حدود ۷ سال پیش اولین نمایشم را با عنوان «شهرت» در خانه نمایش مهرگان روی صحنه آوردم که با استقبال تماشاگران رو به رو شد. در آن نمایش بچه‌های جوان و آماتور بازی می‌کردند و با اجرای آن، برکتی به زندگی‌ام آمد که تصمیم گرفتم این راه را ادامه بدهم.»
تراژدی عاشقانه «رومئو و ژولیت» اثر ویلیام شکسپیر تا کنون به انحا و شیوههای متعددی به روی صحنه رفته است.
اجراهای گوناگونی به شیوههای متفاوت از جنس کلاسیک تا مدرن، شهروز دل‌افکار اما رومئو و ژولیت را در قالبی از تئاتر پیشروِ پارودی(«پارودی» یا «پَرودی» یا نقیضه(فرانسوی: parodie) تقلید طنز گونه از یک کار هنریِ دیگر است. نقیضه در مواردی به قصد استهزاء و نقد اثر ساخته می‌شود و در مواقعی تنها هدف خنداندن است. این سبک یکی از فنون عمده طنز محسوب می‌شود) به اجرا درآورده است.
«رومئو و ژولیت» نوشته‌ی باقر سروش، این اثر شکسپیر را که با دیالوگ‌های امروزی و کاملا محاوره و با فاصله از زبان شاعرانه و پرتکلف شکسپیر به اجرا رسانده و از این اثر عاشقانه نویسنده شهیر انگلیسی نمایشی طنز و خنده‌دار به مخاطب خود ارائه می‌کند.
شهروز دل افکار در کارگردانی این اثر سعی داشته نمایشنامه را بگونه‌ای نقیضه‌وار برای اجرا آماده کند که همین امر سبب شده تا «رومئو و ژولیت» به روایت دل افکار، اجرایی نزدیک به کمدیا دل‌آرته(کمدی مهارت یا کمدیا دلارته (به ایتالیایی: Commedia dell'arte) نوعی از نمایش‌های مبتنی بر تئاتر بداهه‌سازی است که در سده ۱۶ در ایتالیا شکل گرفت. نام کامل این نمایش به ایتالیایی «commedia dell’arte all’improvviso» است به معنی «کمدی مهارت بداهه‌پردازی.») را برای این نمایش در روی صحنه آورده است.
دل افکار در میزانسن(چگونگی حرکت پرسوناژ روی صحنه) کردن نمایش با توجه به استفاده از هنرجویان خود تمامی نقش‌ها را به کیفیتی همتراز یکدیگر تقسیم کرده تا همگی به یک کیفیت دیده شوند و البته که در نیمه دوم اجرا وقتی خود در صحنه حاضر می‌شود، گویی جان تازه‌ای در شریان‌های پرنشاط اثر جریان می‌یابد.
این اجرای «رومئو و ژولیت» با استفاده از موسیقی رپ به نحوی که انگار گروه دوره گردی خیابانی است، موسیقی را در دل اثر گنجانده است.
این هنرمند تئاتر پیش از این نمایش «اتول سورون» را در چندین سالن مختلف تئاتر روی صحنه برد. این نمایش به نظر خیلی از کارشناسان امر بهترین اثر اوست، البته در مقام کارگردانی تئاتر و حاصل همکاری مشترکش با باقر سروش، دل افکار خود در اینباره توضیح میدهد: در کارگردانی تئاتر سعی می‌کنم از جوانان جویای نام استفاده کنم تا بدین ترتیب خمس و زکات آنچه از بزرگان عالم هنر آموخته‌ام را پرداخت کنم. ضمن اینکه دیدن بچه‌ها روی صحنه تئاتر بسیار خوشحالم می‌کند و چه بهتر که با این شیوه به پرورش نسل آینده تئاتر ایران کمک کنیم. چرا اکه از نظر مادی، هیچ منفعتی ندارد و فقط هزینه‌بر است ولی حال خوبی که به آدم میدهد، برایم مهم است.
شهروز دل افکار درباره همکاری خود با باقر سروش نیز به میزان گفت: از دوره دانشجویی با باقر سروش، نویسنده این کار دوستی داشته‌ایم و همیشه متن‌های او را دوست داشته‌ام و در چندین نمایشنامه او بازی کرده‌ام. برای اجرای این کار هم متنی از او خواستم و خودش این کار را پیشنهاد و این نمایشنامه را به صورت کمدی بازنویسی کرد.
علاقمندی دل افکار به کمدی آنهم کمدی که تنها در آثار او تجربه می‌شود به نحوی چیره دستانه است. چنانچه خودش معتقد است: آثار کمدی را دوست دارم بخصوص وقتی که می‌بینم مردم با دیدن کمدی، حال‌شان خوب می‌شود. البته از بازیگر آماتور، بازی کمدی گرفتن خیلی سخت است و ممکن است او در حین اجرا، وجه کمدی خود را از دست بدهد ولی خوشبختانه در بسیاری از اجراها به هدف‌مان رسیده‌ایم.
کارگردان نمایش رومئو و ژولیت، می‌افزاید: حضور همزمان در تمام این کارها بسیار دشوار است ولی تجربه ثابت کرده باید بالا سر کارمان باشیم تا از ریل خارج نشود. برای اجرای این کار هم یک سال با بچه‌ها تمرین کردم تا آنان آمادگی حضور روی صحنه را پیدا کنند. در این سال‌ها هرگز دوره آموزشی «از ایده تا اجرا» برگزار نکرده‌ام و معتقدم با دو ماه تمرین با هنرجویان تازه‌کار، نمی‌توان نمایشی را به اجرا رساند.
بازی‌های روان بدون سکته و تمیز و گاها تیپیکال بازیگران نمایش رومئو و ژولیت از تمرین و پشتکار گروهی هنرجویان دل افکار حکایت دارد.
در نمایش رومئو و ژولیت دیالوگ‌ها پینگ پنگی بیان می‌شوند و بیان دیالوگ‌ها و حرکت بازیگران، از تسلط آن‌ها بر اشخاص بازی خبر میدهد و تمریناتی که گویای سعی وافر و فراغت خاطر است.
طراحی صحنه و دکور نمایش «رومئو و ژولیت»، ساختاری به مانند آثار کلاسیک دارد، نمایی از خانه و پنجره اتاق ژولیت را در بک‌گراند صحنه جای میدهد و بقیه صحنه را به میدانی برای تقابل بازیگران اختصاص میدهد.
طراحی لباس و گریم کاراکترها همچنان از نمایش‌های کلاسیک حکایت دارد که البته در کنتراست با دیالوگ‌ها و میزانسن‌های کمدیادلارته‌وار، خود خنده‌آفرین است.
نکته نهایی این است که روایت شهروز دل افکار از نمایشنامه رومئو و ژولیت، مخاطب را به وسعت دل می‌خنداند و در عین حال به فکر فرو می‌برد. به ویژه در لحظه‌ای که رومئو، ژولیت را رها کرده و در پی دختر دیگری می‌رود. نمایش حال و هوای کلاسیک بیان و شوخی‌های امروزی دارد و البته در بستری از چنین فضایی که فراهم آورده است، نیشترهایی اجتماعی و امروزی به مخاطب می‌زند.
فاطمه آبروش
ارسال دیدگاه