هنوز در سینمای کوتاه ایده و فیلم جسورانه می‌بینیم

به گزارش روابط‌عمومی انجمن سینمای جوانان ایران، هفدهمین جلسه از نهمین فصل پاتوق فیلم کوتاه، روز یکشنبه ۷ مرداد ۱۴۰۳ با نمایش ۴ فیلم کوتاه در پردیس سینمایی بهمن برگزار شد.

در این جلسه از فصل نهم پاتوق که به همت انجمن سینمای جوانان ایران برگزار شد، فیلم‌های کوتاه «رویای نیمه جان» به کارگردانی آرمین اعتمادی، «امتحان نهایی» به کارگردانی مهدی نجفی، «ایکس» به کارگردانی مشترک مهدی میرزاده و محمد تیموری و «O۲» به کارگردانی سعید دشتی روی پرده رفتند و در ادامه شاهین شجری‌کهن نویسنده و منتقد سینما و محمد صابری به‌عنوان مجری‌کارشناس در گفت‌وگو با کارگردانان این آثار به بررسی آن‌ها پرداختند.

سیاوش چراغی‌پور بازیگر تئاتر و سینما مهمان ویژه این نوبت از پاتوق فیلم کوتاه بود.

شاهین شجری‌کهن در ابتدای این نشست درباره اهمیت سینمای کوتاه بیان کرد: حوزه‌هایی که هنوز می‌شود ایده‌ها و کارهای جدی را در آن دنبال کرد، فیلم کوتاه و مستند است چراکه برخلاف جریان اصلی سینمای بلند که خیلی تجاری و در خدمت گیشه و پول است، هنوز در فیلم کوتاه ایده‌های خوب و تجربه‌های جسورانه می‌بینیم اما گاهی این سوال پیش می‌آید که همین بچه‌های کوتاه با قدم گذاشتن به سینمای بلند باید نشانی از این جسارت و تجربه‌گرایی را داشته باشند، پس چرا ندارند؟

در ادامه مهدی نجفی کارگردان فیلم‌کوتاه «امتحان نهایی» بیان کرد: فرایند تولید این فیلم برای من خیلی زمان‌بر بود، از یک جایی به بعد هم دیگر ناامید شده بودم. گرچه درباره این فیلم می‌گویند شعارزده است اما باید بگویم من با شعار دادن مخالف نیستم اما می‌خواستم اگر در فیلمم شعار می‌دهم این شعار در یک قالب خوب مطرح شود، پس روی ایده خیلی وقت گذاشتم و خواندم. من یک خاطره یک خطی در جایی خواندم و «امتحان نهایی» را بر اساس آن ساختم ضمن اینکه می‌خواستم در فیلمم یک موقعیت آشنا داشته باشم.

شاید امروز فیلمم را اینقدر تلخ نسازم

سعید دشتی کارگردان دیگری بود که فیلمش مورد نقد و بررسی قرار گرفت. وی در ابتدا گفت: «o۲» دومین فیلم من است، البته فیلم مورد علاقه خودم نیست ولی پشتش می‌ایستم چون به هر حال من ساخته‌ام، با این حال می‌دانم ایراداتی دارد و قصه آن گنگ است. هدف من از فیلم‌سازی هیچ وقت این نبوده که با نگاه به جشنواره‌ها اثری بسازم و به دنبال ساخت فیلم‌های جشنواره‌زده نبوده‌ام. من این فیلم‌ها را مشقی برای ساخت فیلم‌های بلند می‌دانم. «o۲» هم محصول نگاه من در دوران کرونا بود و اگر به عقب برگردم شاید آن را اینقدر تلخ نسازم.

شجری‌کهن عنوان کرد: ما فقر ژانر داریم اما نمی‌توانیم از بچه‌های کوتاه این توقع را داشته باشیم که آن‌ها مشکل ژانر را حل کنند. مهمترین وجه این بسته‌های فیلم‌کوتاه این است که چشم‌اندازی از جامعه امروز و مباحث روز پیش روی ما می‌گذارند. در پلت‌فرم‌ها و اکران سینماها آنچه رواج دارد حاکی از نوعی بی‌خبری و دعوت به سرگرمی و فراموش کردن است و واقعیت جامعه در این آثار بازتاب پیدا نمی‌کند. اگر روزی بخواهیم واقعیت جامعه را بازیابی کنیم باید ردپای آنها را در فیلم کوتاه و مستند بیابیم. وقتی فیلم‌های کوتاه را می‌بینید، متوجه می‌شوید چه تصویر درستی از حاشیه‌نشینی، فقر و … دارند.

سپس آرمین اعتمادی کارگردان «رویای نیمه‌جان» روی صحنه آمد و گفت: این فیلم را به‌عنوان فیلم دوم در سال ۱۴۰۲ ساختم. مسأله آرزوی محقق نشده یک زن چیزی بود که دغدغه‌ام بود و بر اساس آن «رویای نیمه‌جان» را ساختم.

شجری‌کهن هم گفت: «رویای نیمه جان» بیشتر نشان از یک فیلمنامه سر و شکل‌دار دارد و سعی می‌کند مخاطب را با نحوه توزیع قصه همراه کند یعنی شما باید با فیلم همراه شوید، گره‌ها را یکی‌یکی باز کنید و قصه را دریابید، ضمن اینکه بازی‌ها هم حرفه‌ای هستند. در واقع مشخص است که بارها و بارها روی متن کار شده است و اجزای آن انسجام قابل‌قبولی دارند، یعنی به صورت بداهه ساخته نشده است.

اعتمادی با اشاره به تدوین درست فیلم‌کوتاه «رویای نیمه‌جان» گفت: تدوینگر این اثر آقای آرش انیسی است که خودش یک فیلم‌ساز درجه یک است. او فیلم «مامان» را ساخته که متأسفانه هنوز هم اکران نشده است. همین جا خوب است مساله‌ای را مطرح کنم؛ اینکه تفاوتی بین پیچیدگی و پیچیده‌نمایی وجود دارد، ابهام به شرطی ابهام است که در ذات قصه وجود داشته باشد اگر من در فیلم از چیزی دریغ کنم، پیچیده نمایی صورت می‌گیرد و این موضوع به راحتی لو می‌رود. ما پنج روز فیلم‌برداری داشتیم که چهار روز و نیم طول کشید. فیلم آنقدری گران نیست که به نظر می‌آید «رویای نیمه جان» با دوربین سونی فیلم‌برداری شده است.

همه نیاز به تراپی داریم!

در ادامه مهدی میرزاده و محمد تیموری کارگردانان «ایکس» روی صحنه آمدند. میرزاده گفت: ما فیلم می‌سازیم که تجربه کنیم و اشتباهات را در فیلم بلند تکرار نکنیم ما در «ایکس» گرچه برنامه‌ریزی درستی داشتیم اما فیلم با ایده‌آل ما فاصله دارد. مثلا فیلم‌بردار با آنکه یک فرد حرفه‌ای بود اما نوع فیلم‌برداری به فیلم آسیب زد. بعد از ساخت «ایکس» به این نتیجه رسیدم که همه ما نیاز به تراپی داریم، نقطه‌های تاریکی در زندگی ما هستند که منشا آن‌ها را نمی‌دانیم.

شجری‌کهن هم درباره این فیلم عنوان کرد: گره‌های روانی از کودکی همراه می‌شوند و گاهی افراد را به آدم‌های خطرناک تبدیل می‌کنند البته ما چندان در موضوعات خبری نمی‌توانیم به این امر بپردازیم. رسانه سیستماتیک نداریم از این رو خیلی وقت‌ها رسالت سینما هشدار دادن و ثبت یک موقعیتِ آسیب‌رسان است، در «ایکس» موضع فیلم از شیوه روایت جلوتر است و شخصیت‌سازی بر اساس یک الگوی از پیش‌دانسته انجام شده است ولی یک جاهایی به نظر می‌رسد انگار پلان کم داشته‌اند و در تدوین چیزهایی را سر هم کرده و عبور کرده‌اند.