محمود حکیمی: دانش‌آموزان و نوجوانان را نباید با واژگان دشوار گیج کنیم
برخی از داستان‌هایی که به زبان فارسی ترجمه می‌شود برای فرهنگ ما چندان مناسب نیستند/ داستان‌های اسطوره‌ای و تاریخی مفاهیم تربیتی را راحت منتقل می‌کنند
تهران (پانا) - محمود حکیمی نویسنده، پژوهشگر و مترجم پُرکار ادبیات کودک و نوجوان می‌گوید نویسندگان می‌توانند با استفاده از شخصیت‌ها و رویدادهای مهم تاریخی داستان‌های جالب و آموزنده بسازند و مفاهیم تربیتی را از این طریق به راحتی انتقال بدهند.
محمود حکیمی یکی از نویسندگان و مترجمان پرکار ایرانی است که عمر خود را وقف پژوهش و مطالعه در حوزه معارف اهل بیت (علیهم السلام) کرده است او که در سال ۱۳۲۳ در تهران متولد شد و پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه، برای تحصیل در رشته زبان انگلیسی وارد دانشگاه تربیت معلم شد و پس از مدتی تدریس در مدارس تهران، برای ادامه تحصیل در رشته تعلیم و تربیت به انگلستان رفت و پس از دریافت درجه فوق لیسانس و بازگشت به ایران، به تدریس در مراکز تربیت معلم پرداخت.
حکیمی در گفت‌وگو با پانا با اشاره به فعالیت‌های اخیر خود گفت: «دیگر سنم بالا رفته و بیشتر کتاب‌های دینی می‌نویسم. از سال ۱۳۴۷ تاکنون داستان‌های دینی در مجله «درس‌هایی از مکتب اسلامی» را می‌نویسم. این داستان‌ها را هم در قالب کتاب چاپ می‌کنم. انتشارات دفتر نشر و فرهنگ اسلامی و شرکت سهامی انتشار بیشتر کتاب‌هایم را منتشر می‌کنند.»
این نویسنده در ابتدای سخنانش با اشاره به اینکه مسائل دینی را باید با زبانی ساده از سنین کم به کودکان آموزش داد عنوان کرد: «برای کودکان و نوجوانان باید حتماً موارد دینی را در سنین کم مطرح کنیم و به آن‌ها توضیح دهیم. شرح زندگانی برخی از عالمان و کسانی که در راه آزادی و استقلال ایران‌زمین جان داده‌اند بسیار جالب است، مهمتر از این‌ها لزوم شرح زندگانی پیامبران الهی و امامان برحق برای نوجوانان است.»
حکیمی با اشاره به اهمیت استفاده از جملات کوتاه و مختصر در داستان‌ها توضیح داد: «نوجوانان را نباید با واژگان دشوار، گیج کنیم، زیرا استفاده از آن‌ها نه تنها نوجوانان را به خواندن و مطالعه علاقه‌مند نمی‌سازد، بلکه تاثیر منفی هم بر علاقه نوجوانان به کتاب خواندن می‌گذارد.»
این نویسنده تصریح کرد: «اگر از سنین کم برای کودکان داستان‌های جالب را به‌صورت مختصر و آسان مطرح کنیم در سنین نوجوانی نیز آن‌ها به خواندن مطالب ادامه خواهند داد. نویسنده‌ای که برای کودکان و نوجوانان می‌نویسد باید تلاش کند جملات کوتاه و مختصر داشته باشد، اگر جملات مفصل باشند نوجوان علاقه چندانی نشان نخواهد داد.»
وی ادامه داد: «در برخی از کتاب‌هایی که اخیراً نوشته شده گاهی دقت و آگاهی در قلم نویسنده مشخص است اما نویسندگان دیگر اینطور نیستند. آن دسته از نویسندگان که شناخت مناسبی از نوجوانان ندارند بعضی از واژه‌های دشوار را در متون استفاده می‌کنند که شاید حتی برای والدین هم قابل فهم نباشد و این دشواری واژگان و مطالب موجب می‌شود که نوجوانان کتاب را کنار بگذارند. برخی از نویسندگان که تعدادشان هم زیاد نیست به این نکته توجه داشته‌اند و آثار جالبی پدید آوردند.»
حکیمی با اشاره به اهمیت و جایگاه داستان کوتاه تاکید کرد: «نوجوانان داستان‌های کوتاه را دوست دارند، خصوصاً اگر شخصیت اصلی داستان‌ها افرادی انسان‌دوست باشند که با جوانمردی برای اهداف خوب می‌جنگند. در تمام جهان بسیاری از کتاب‌ها بر‌اساس قهرمانان واقعی یا اساطیری نوشته می‌شوند و به تاریخ اهمیت زیادی داده می‌شود. آشنا کردن کودکان با فرهنگ و تاریخ ایرانی کار بسیار مهمی است و نویسندگان می‌توانند با استفاده از شخصیت‌ها یا رویدادهای مهم تاریخی داستان‌های جالب و آموزنده بسازند و مفاهیم تربیتی را از این طریق به راحتی انتقال بدهند.»
این نویسنده با اشاره به اینکه توجه خاصی به کیفیت آثار ترجمه نمی‌شود گفت: «برخی از داستان‌هایی که به زبان فارسی ترجمه می‌شود برای فرهنگ ما چندان مناسب نیستند و حتی تاثیرات منفی بر جای می‌گذارند. متاسفانه بعضی از همین آثار که با ذهن و فرهنگ ایرانیان ارتباطی ندارند و در حال ترجمه هستند در اکثر موارد ترجمه‌های جالبی نیستند و زمانی که با متن اصلی مقایسه می‌کنیم زمین تا آسمان با هم تفاوت دارند، مترجمان و نویسندگان باید در ترجمه مطالب دقت زیادی داشته باشند.»
وی با بیان اینکه مسائل زیادی در علاقه نوجوانان برای کتاب خواندن تاثیر‌گذارند عنوان کرد: «نوجوانان به تصویر علاقه زیادی نشان می‌دهند، باید حتماً در کتاب‌هایی که برای نوجوانان می‌نویسیم با تصاویر و رنگ‌های زیبا کتاب را مزین کنیم. در شرایطی قرار داریم که نوجوانان علاقه‌ای به خواندن نشان نمی‌دهند مگر اینکه برای امتحان یا به خواست معلم‌ها کتاب بخوانند. داستان‌ها باید به‌گونه‌ای باشند که خود نوجوان با علاقه داستان را شروع و به پایان برساند.»
حکیمی با اشاره به اینکه حتی کاغذی که برای چاپ کتاب انتخاب می‌شود در علاقه نوجوانان تاثیرگذار است گفت: «جنس و رنگ کاغذ هم در بحث کتاب و محتوا اثر دارد، یعنی نوجوان با دقت و علاقه بیشتری مطالب را می‌خواند. اگر برای انتخاب کاغذ، نویسنده دقت زیادی به خرج بدهد قیمت کتاب گران می‌شود و باتوجه به وضعیت اقتصادی ممکن است نوجوانان و خانواده‌های آن‌ها اصلاً نتوانند کتاب بخرند.»
این نویسنده با اشاره به جایگاه کتاب‌های کمیک و اهمیت آن اظهار کرد: «در ایران کتاب‌های کمیک مخصوص نوجوانان بسیار کم است. اگر تلاش کنیم مطالب تاریخی را ضمن داستان‌های کمیک برای نوجوانان منتشر کنیم آن‌ها با علاقه زیاد کتاب‌ها را می‌خوانند. نویسنده باید در نوشتن آثار کمیک توجه زیادی داشته باشد و آن را به‌گونه‌ای بنویسد که نوجوان به خنده بیفتد و از مطالب کتاب بهره ببرد. دیده شده برخی از کتاب‌هایی که مطالب کمیک دارند را نوجوانان گاهی چندین بار نیز می‌خوانند.»
ارسال دیدگاه