جذب دوباره مخاطب بعد از تعطیلی‌های مکرر تئاتر سخت است

تئاتر «جنگ و صلح» بعد از بدشانسی‌های بسیار بالاخره روی صحنه رفت و روزگار خوب هم‌نفس شدن با مخاطب را تجربه کرد. «میثم یوسفی» اسفندماه سال گذشته نمایش «جنگ و صلح» را در هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی روی صحنه برد و چندی بعد خبر رسید که این نمایش جزو اولین اجراهای مجموعه تئاتر شهر در سال ۱۴۰۰ است؛ اتفاقی خجسته برای نمایشگران عروسکی که البته خوشی زودگذری بود زیرا این تئاتر در تدارک اجرا بود که از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام شد به دلیل نارنجی شدن وضعیت تهران، تمام مشاغل گروه سه که سینما و تئاتر را هم شامل می‌شود، تا اطلاع ثانوی تعطیل هستند. تئاتر جنگ و صلح این روزها در چارسو به اجرا رفته است.

ایده «جنگ و صلح» از فراخوان جشنواره تهران - مبارک آمد
«میثم یوسفی» نویسنده و کارگردان تئاتر موزیکال «جنگ و صلح» درباره ایده اولیه اجرای این نمایش گفت: «از دوسال پیش در ذهنم به این نمایش فکر کرده بودم. براساس فراخوانی که نمایش «تهران مبارک» اعلام کرده بود، شرکت کردم و در آنجا تمایل بیشتری برای به ثمر رساندن و تولید این نمایش پیدا کردم. در سال ۹۸ اولین فستیوال تئاتر یزد با حمایت خانم برومند برگزار شد. در آنجا من کارگاهی در رابطه با تئاتر عروسکی داشتم که خروجی آن کار تبدیل به نمایشی در آن جشنواره شد. درواقع این اثر نمایشی جزو آثاری بود که در بخش مهمان جشنواره نمایش عروسکی تهران - مبارک با مشارکت خانه عروسک و همکاری سازمان فرهنگی، اجتماعی، ورزشی شهرداری استان یزد به صحنه رفت و خوشبختانه در جشنواره موردتوجه قرار گرفت و در اختتامیه نیز بخش‌هایی از آن در فواصل برنامه اجرا شد.»
وی افزود: «در تئاتر شهر نوبت اجرایی برای نوروز داشتم که آن تئاتر آماده نشده بود و به پیشنهاد مجموعه تئاتر شهر این نمایش که آماده بود و استقبال خوبی هم شده بود را برای اجرا آوردیم.»
زبان نمایش موسیقی است تا جهان‌شمول باشد
«میثم یوسفی» کارگردان و بازیگر اصلی نمایش «الماس و شهر تارا» معتقد است: «با توجه به شرایط ناراحت‌کننده کرون در فضای جامعه وجود یک تئاتر موزیکال اثرگذار بود. این نمایشی است که تا حدودی در فضای دعوت از همه مردم جهان به صلح و دوستی و دست برداشتن از جنگ و کشتار مهم است و در همه زمان‌ها قابل‌اجراست زیرا زبان مشترکی که برای این تئاتر در نظر گرفته‌شده زبان موسیقی است. فقط زبان بین‌المللی که توسط همه قابل‌فهم است. لزومی ندارد حتماً فارسی‌زبان باشیم بلکه هر زبان و هر آدمی که دورتر از مرزهای جغرافیایی ما باشد، این نمایش را درک می‌کند. موزیکال بودن نمایش در این شرایط کرونا به لحاظ روحی و روانی متفاوت‌تر از همه کارهایی است که روی صحنه است.»
وی افزود: «با توجه به اینکه شکل اجرای این نمایش بدون کلام است و دیالوگی وجود ندارد و به صورت کلام موسیقی و آواهای موسیقیایی است، مونولوگ تولید می‌شود و دیالوگ بین افراد نمایشنامه هم دقیقاً موسیقی است. آواهایی که در خود نمایش به‌عنوان بخشی از قصه ما پیش می‌رود.»
تنگنای اقتصادی باعث آسیب به سبد فرهنگی خانواده‌ها می‌شود
کارگردان نمایش موزیکال «جنگ و صلح» با اشاره به اینکه مدت‌زمان زیادی سالن‌های تئاتر تعطیل بوده، درباره دغدغه حضور مخاطب گفت: «من و همه گروه‌های روی صحنه دغدغه حضور مخاطب را داشته‌ایم. تعطیلی‌های مکرر قطعاً برجذب مستمر مخاطب اثرگذار بوده و اطلاع‌رسانی را هم با مشکل مواجه کرده است. وقتی مخاطبین ما در شرایط کرونایی و وضعیت قرمز قرار می‌گیرند، قطعاً در کل جامعه نمود پیدا می‌کند. وقتی می‌بینیم مردم ازلحاظ اقتصادی در تنگنا قرار می‌گیرند قطعاً تئاتر و سینما و موسیقی و فعالیت‌های هنری بیشتر مورد آسیب قرار می‌گیرند.»
جذب دوباره مخاطب بعد از تعطیلی‌های مکرر تئاتر سخت است
میثم یوسفی درباره سختی کار جذب مخاطب بعد از تعطیلی‌های مکرر سالن‌های تئاتر عنوان کرد: «طبیعی است که انسان‌ها می‌خواهند در صحت و سلامت باشند و درنتیجه در چنین شرایطی، فرهنگ و هنر در پس‌زمینه قرار می‌گیرند. قاعدتاً جذب کردن دوباره مخاطبین کار سختی برای ما گروه‌های هنری و تئاتری می‌شود، مخصوص کسانیکه به‌صورت مستقل تئاتر اجرا می‌کنند، کارشان سخت می‌شود. باید مردم احساس کنند که به لحاظ روانی جانشان در امنیت است. تازه بعد از آمدن مخاطب به سالن‌های تئاتر، برخورد مخاطب با نوع آثار و اینکه خود آثار تا چه اندازه می‌تواند برجذب مخاطب اثرگذار باشد، اهمیت پیدا می‌کند.»
مردم با سالن‌های تئاتر قهر نکرده‌اند
میثم یوسفی با اشاره به استقبال مخاطب‌ها از این نمایش گفت: «کار ما به لحاظ شکل اجرایی و نوع کار متفاوت است و باعث شد استقبال خوبی هم شکل بگیرد اما خب یک بخش دیگری از کار واقعاً دست ما نیست. دو سال است ما دائم درگیر جهش‌های مختلف کرونا بودیم و امیدوارم زودتر ختم به خیر شود.»
وی افزود: «به نظر من مردم با سالن‌های تئاتر قهر نکرده‌اند چون برخلاف تصور ما استقبال قابل قبولی از تئاترها داشتند. در این شرایط که اکنون جشنواره جهانی فیلم فجر را داریم و به‌موازات آن اتفاقاتی متأثر از شرایط جامعه داریم، مانند تبلیغات انتخابات، امتحانات دانشجویان و زمان انتخابات جام جهانی فوتبال و تعطیلات خردادماه؛ واقعاً زمان آسیب‌پذیری برای جذب مخاطب است. زحمت برای گروه‌هایی است که روی صحنه هستند و امیدوارم رسانه‌ها و مدیران فرهنگی ما بیشتر حمایت کنند تا بتوانیم مخاطب را جذب کنیم.»
مخاطب «جنگ و صلح» کودک نیست
یوسفی با اشاره بااینکه این نمایش ارتباطی به رمان «جنگ و صلح» تولستوی ندارد، عنوان کرد: «در طول اجرای نمایش معنی عنوانی که برای اثر انتخاب شده است، مشخص می‌شود. این نمایش با بهره‌گیری از ماسک و تن‌پوش و به کمک تئاتر فیزیکال به‌صورت موزیکال به صحنه می‌رود.»
وی همچنین بابیان این مسئله که مخاطب تئاترش کودک نیست، اظهار کرد: «مخاطب این تئاتر کودک نیست و از نوجوان به بالا می‌توانند ببینند اما شکل کار که ماسک و تن‌پوش است و موارد تصویری که در نمایش وجود دارد به‌نوعی باعث می‌شود که سنین مختلف بتوانند با این کار ارتباط برقرار کنند؛ اما قصه کار به‌نوعی است که مخاطب بزرگسال درک می‌کند. ما نمی‌توانیم بگوییم مثلاً «حسن‌کچل» کار کودک است اما کودک می‌بیند پس شکل اجرا و بصری به‌نوعی است که کودک و نوجوان هم می‌بینند و قابل‌فهم است اما موضوع و مخاطب ما بزرگسال است.»
قصه نمایش جنگ و صلح چیست؟
یوسفی درمورد محتوای تئاترش گفت: «ایده داستان من این است که دو ساز از خانواده موسیقی کلاسیک و مدرن را رویاروی هم قرار دادم و در عاشقانه‌ای که در نمایش من به‌صورت ملودرام شکل‌گرفته است چالش‌هایی بین آن‌ها ایجاد می‌شود. پایان قصه من به مرگ ختم نمی‌شود و تأثیرات شفابخش موسیقی به‌عنوان موسیقی‌درمانی است که معجزه موسیقی را می‌توانیم منتقل کنیم. در این نمایش واژه عشق که این روزها به‌شدت به فراموشی رسیده را می‌توان شنید. آدم‌ها بیشتر همدیگر را می‌توانند دوست داشته باشند و هرکدام به‌نوعی در قالب جنگ جهانی در حال کشت و کشتارند و می‌توانیم با این نمایش سفیر صلح باشیم.»
به نفس تماشاچی نفس می‌کشیم
وی افزود: «نوع و شیوه اجرای این تئاتر متفاوت است و در یک جمله باید بگویم ما به نفس و حضور تماشاچی‌هاست که این ریسک را پذیرفته‌ایم و به‌نوعی به روی صحنه می‌رویم. امیدوارم مدیران فرهنگی ما بیش‌ازپیش همراهی کنند و کمک کنند تا ذهن مخاطب مطمئن باشد که امنیت دارد. اینکه تاثیرگذاری شفابخشی باشد تا از لحاظ روحیه در این شرایط عصبی و فشار اقتصادی مردم را بتوانیم آرام کنیم. بزرگ‌ترین سرمایه بچه‌های تئاتری حضور مخاطبین است و این مهم را باید جدی‌تر دنبال کنیم.»
کارگردان تئاتر «جنگ و صلح» عنوان کرد: «توقع هنرمندان از مسئولین این است که هرچه زودتر با هماهنگی وزرت ارشاد و وزارت بهداشت مسئله واکسن هنرمندان را جدی بگیرند. امیدوارم واکسیناسیون گروه‌های هنری زودتر اتفاق بیافتد ما در طول تمرینات چندین بار به مشکل برخورد کردیم. ناچار بودیم جای یکی ازنقش ها جایگزین بگذاریم. موضوع امنیت گروه‌ها مهم است و مسئولین باید به فکر باشند تا خدای نکرده اتفاق بدی برای گروه‌های اجرایی رخ ندهد.»