مهرداد رایانی مخصوص: به «تله‌تئاتر» برچسب «تئاتر» بودن نزنیم

مهرداد رایانی مخصوص کارگردان و مدرس تئاتر در گفت‌وگو با پانا درباره وضعیت تئاتر گفت: «به نظرم اکنون به خاطر شرایط کرونایی و رکود اقتصادی تئاتر شرایط خوبی ندارد اما این موضوع فقط مربوط به این هنر نیست بلکه کل فعالیت‌های اقتصادی در سراسر جهان مختل شده‌اند.»
این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه پس از پایان کرونا با چه شرایطی در ایران روبه‌رو خواهیم بود عنوان کرد: «اوضاع تئاتر پیش از شیوع ویروس کرونا در ایران را چندان بد نمی‌دیدم اما اکنون نمی‌توانم بگویم دقیقا چه اتفاقی برای تئاتر پس از قرنطینه خواهد افتاد زیرا ویروس کرونا پدیده‌ای است که سراسر جهان به صورت ناگهانی با آن رو به رو شدند و آمادگی مقابله با این ویروس فعلا وجود ندارد برای همین همه ما تعجب کرده‌ایم و نمی‌دانیم چه کاری می‌توانیم انجام دهیم.»
وی همچنین درباره تدریس در دانشگاه گفت: «از سال ۷۶ همواره درباره تئاتر روی صحنه در دانشگاه درس داده‌ام و حالا اینکه بخواهم به‌صورت ناگهانی همه چیزهایی که گفته‌ام را زیر پا بگذارم و درباره تئاتر مجازی صحبت کنم سخت است، نمی‌خواهم مقاومت کنم اما برایم بسیار عجیب است که چطور بعضی از دوستان می‌توانند بازیگری را به صورت آنلاین درس بدهند و چگونه آن دانشجو چیزی که استادش می‌گوید را یاد می‌گیرد.»
رایانی مخصوص همچنین درباره کلاس‌های مجازی تصریح کرد: «یادگیری آنلاین بازیگری از نظرم امکان ناپذیر است زیرا استاد باید استایل دانشجو و حرکاتش را از نزدیک ببیند، بازیگر اتودهای مختلف را انجام بدهد و تذکرهای استادش را بشنود. یک سری از کلاس‌‌های بازیگری باید حتما به صورت عملی برگزار شوند و کلاس‌های آنلاین به درد دانشجو نمی‌خورد.»
وی ادامه داد: «توصیه‌ای که به خودم و همکارانم دارم این است که در این مقطع نباید پشتوانه علمی و پژوهشی که داریم را خراب کنیم بلکه با درایت بیشتر باید به سمت جلو برویم، مسائل اقتصادی بسیار مهم است اما نباید به ما فشار بیاورد تا اصل تئاتر و تئوری‌های آن را مخدوش کنیم. تردید ندارم شرایط کرونایی باعث می‌شود راه حل را پیدا کنیم کمااینکه آب هرگز پشت سد نمی‌ماند، یا از بالای سد سرریز می‌کند یا از اطراف راهش را پیدا می‌کند و دوباره جریان می‌یابد همانطور که بازیگران تئاتر نیز هرگز بدون راه حل نخواهند ماند و راهشان را پیدا می‌کنند.»
مدیر دفتر پژوهش و انتشارات نمایش اداره‌کل هنرهای نمایشی با اشاره به برگزاری تئاتر به‌صورت مجازی گفت: «با انجام این کار درصورتی مخالفم که برچسب تئاتر به آن بزنند اما اگر بگویند به‌صورت آنلاین تئاتر پخش می‌کنیم زیرا در حال آزمون و خطا هستیم تا راه‌حلی مناسبی پیدا کنیم با آن موافقم. در سینما شرایط فرق دارد، مردم می‌توانند به‌جای سینما از طریق مانیتور فیلم تماشا کنند و در این صورت ماهیت سینما عوض نمی‌شود اما به کارهایی که برای برگزاری تئاتر به‌صورت آنلاین انجام می‌شود درنهایت با نام تله‌تئاتر نام برده می‌شود که البته چیز جدیدی نیست و در گذشته نیز داشته‌ایم.»
وی ادامه داد: «به‌نظرم استقبال مردم از تله‌تئاتر خوب نخواهد بود، زمانی که تئاتر در سینما و تلویزیون رغیب نداشت می‌توانست از این کار نتیجه بگیرد اما حالا مردم ترجیح می‌دهند فیلم یا سریال تماشا کنند.»
این کارگردان درباره دوره ریاست عزت‌الله ضرغامی رییس سازمان صداوسیما بیان کرد: «به یاد دارم عزت‌الله ضرغامی اواخر دوره ریاستش در صداوسیما تعدادی از بازیگران تئاتر که در تله‌تئاتر فعالیت کرده بودند را دعوت کرد، هادی مرزبان، آتیلا پسیانی، سعید راد، اکبر زنجان‌پور و... را دعوت کرد تا ببیند آیا می‌تواند تله‌تئاتر را با برطرف کردن دو مشکل به جای تله فیلم احیا کند یا خیر.»
وی ادامه داد: «یکی از این دو مشکل این بود که آیا می‌تون اغراقی که در تئاتر هست را حذف کرد تا مخاطب با آن بیشتر ارتباط برقرار کند و نکته دیگر این بود که اینکه آیا می‌توان نرخ تولید تله‌تئاتر را که نسبت به تولید تله فیلم پایین‌تر بود در همان میزان نگه دارد و برای تولید انبود برود. در آن جلسه به این نتیجه رسید که با اهالی تئاتر نمی‌تواند این مشکل را حل کند و برای همین دیگر به سراغ این موضوع نرفت زیرا در آن زمان تقریبا تله‌تئاتر بسیار قدرتمند بود و تله‌فیلم در حال حذف شدن بود.»
این کارگردان خاطرنشان کرد: «حالا حدودا ده سال گذشته و تله‌تئاتر تقریبا تمام مخاطبانش را از دست داده و تنها چیزی که اقبال پیدا کرده سریال‌سازی به صورت فصلی است، سریال‌های کوتاه که در ده یا بیست قسمت ساخته می‌شوند. مخاطب تلویزیون این نوع سریال‌سازی را پذیرفته و طی سالیان از آن استقبال کرده است.»