دبیرستان ماندگار آمل؛ سرگردان میان وظایف مالک و ناظر

از ۱۰۰ هزار مدرسه کشور ۴۸ مدرسه به عنوان «مدرسه ماندگار» ثبت شده‌اند که مجوز خود را از شورای عالی آموزش‌وپرورش دریافت کرده‌اند. مدرسه ماندگار لازم است از شاخصه‌های از پیش‌تعیین شده‌ای برخوردار باشد. مانند قدمت و سابقه آموزشی بیش از نیم قرن، اعتبار و پیشینه درخشان علمی، فرهنگی و تاریخی در سطح ملی و بین‌المللی، رعایت معماری بومی و محلی و انطباق فضای فیزیکی مدرسه با شاخص‌های سازمان میراث فرهنگی و ...

طرح ماندگار در سال ۸۴ در شورای عالی آموزش‌و پرورش تصویب شد و از سال ۸۵ شناسایی مدارس ماندگار آغاز شد.

روند ثبت یک مدرسه به عنوان یک مدرسه ماندگار به این صورت است که مدرسه معرفی شده از سوی شورای آموزش و پرورش استان، پس از تأیید سازمان نوسازی مدارس و میراث فرهنگی، در جلسه کمیسیون شورای عالی آموزش‌وپرورش بررسی می‌شود و در صورت مثبت بودن نتیجه ارزیابی اعضای کمیسیون، آن مدرسه در کمیسیون معین شواری عالی به عنوان مدرسه ماندگار ثبت می‌شود.

دبیرستان امام خمینی (ره) آمل هفدهم خرداد سال ۹۱ به عنوان مدرسه ماندگار ثبت شد. این دبیرستان در سال ۱۳۱۷ به نام دبیرستان پهلوی افتتاح شد و در خیابان ۱۷ شهریور واقع است. در زمان ثبت به عنوان مدرسه ماندگار، ۱۳ کلاس درس دارد و گفته می‌شود برای بیمارستان طراحی شده بوده، علت آن شاید به دلیل پلان H بنا باشد که بیشتر برای بیمارستان به کار می‌رود. ۹۲۰ مترمربع مساحت دارد.

هنرستان پسرانه امام خمینی (ره) بابل و مرکز استعدادهای درخشان ماندگار شهید بهشتی تنکابن دو مدرسه ماندگار دیگر مازندران هستند.

مدیر مدرسه: به همه جا نامه‌نگاری کردم اما نتیجه‌ای نداشت

اداره آموزش و پرورش آمل مالک این دبیرستان و حسن پیردشتی مدیر آن با ۳۱ سال سابقه کار است. او در سه سال اخیر مدیر این دبیرستان است.

پیردشتی تعداد دانش‌آموزان این دبیرستان را حدود ۴۸۰ نفر اعلام می‌کند که در رشته‌های انسانی، ریاضی و تجربی مشغول تحصیل هستند: «ما در این دبیرستان پنج کلاس در پایه دهم دایر کردیم که دو کلاس به رشته ریاضی، دو کلاس به رشته تجربی و یک کلاس به رشته انسانی اختصاص دارد. کلاس‌های پایه یازدهم و دوازدهم نیز به همین شکل دایر است.»

او اشاره می‌کند که مدیریت این مدرسه از سال ۹۱ تا سال ۹۴ بر عهده آقای فلاح، از سال ۹۴ تا ۹۶ بر عهده آقای کامران بهزادی و از سال ۹۶ تا سال ۹۷ برعهده آقای بابایی بوده است. از سال ۹۷ تا امروز نیز مسئولیت مدیر مدرسه به من واگذار شده است.

پیردشتی که طی این سال‌ها این دبیرستان جزو مدارسی بوده که بازسازی و رسیدگی‌ به ساختمان آن مورد بی‌مهری قرار گرفته و تقریبا کار قابل توجهی در آن انجام نشده است: «از جمله اقدامات مربوط به بازسازی این مدرسه باید به دوران مدیریت آقای فلاح اشاره کرد که کف راهروها موزاییک و سیستم گرمایشی به شوفاژ مبدل شد.»

مدیر دبیرستان ماندگار آمل تأکید می‌کند به این موضوع که ارتقای آموزشی و تربیتی تنها در محیط فیزیکی مناسب صورت می‌گیرد، اعتقاد راسخ دارد: «با توجه به این باور شخصی در این مدت تلاش کردم با کمک‌های مردمی و دانش‌آموزی اندکی در به‌سازی ساختمان این مدرسه قدم بردارم. متأسفانه آموزش و پرورش در این زمینه نقشی برعهده نداشت و تنها اقدام قابل توجه، پشتیبانی معنوی آقای مرزبند مدیر آموزش و پرورش شهرستان بوده است.»

پیردشتی می‌گوید در سال ۹۸ کلاس‌ها رنگ‌آمیزی و دیوار کلاس‌ها هم تا ارتفاع یک متر و بیست سانتی‌متری سنگ‌کاری شد. علاوه بر ‌این، از ۱۵ کلاس موجود حدود ۱۲ کلاس را به سیستم اسپیلت مجهز شد. تعویض پرده‌ها و تخته‌های کلاس‌ها و نصب پرده نمایش یا پروژکشن در تمامی کلاس‌ها هم انجام شد: «در واقع در حال حاضر همه کلاس‌ها جز سه کلاس از لحاظ سیستم سرمایشی و گرمایشی و مسائل مربوط به فناوری و تکنولوژی آموزشی مجهز هستند.»

پیردشتی به میراث فرهنگی معترض است: «در چند سالی که میراث فرهنگی این ساختمان را تحویل گرفته، خودش را صاحب آن می‌داند و شاید ما را مستاجر، که درست نیست چون اینجا یک مرکز آموزشی است و باید برای آن جایگزینی در نظر گرفته شود که گنجایش ۴۸۰ دانش‌آموز را داشته باشد. این سازمان هیچ کمکی برای نگهداری و بازسازی این مدرسه انجام نداده چندین بار به اداره میراث فرهنگی آمل و اداره کل آموزش و پرورش نامه‌نگاری کردیم. امسال مدیرکل نوسازی استان، مدرسه را دید و دو اسپیلت و دو لپ تاپ به مدرسه داد و ۲۰۰۰ متر مربع حیاط را هم آسفالت کرد.»

رئیس میراث فرهنگی: اداره میراث فرهنگی ناظر بر مرمت مدرسه است نه موظف به مرمت آن

مهدی بهمنی رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آمل به پانا می‌گوید: «مالک و بهره‌بردار دبیرستان امام خمینی آمل آموزش و پرورش است. ماده ۹۸ قانون برنامه ششم توسعه می‌گوید دستگاه‌های اجرائی مکلفند هزینه‌های مربوط به پژوهش، حفاظت و مرمت آثار منقول و غیرمنقول ثبت شده در فهرست آثار ملی و فهرست‌های ذی‌ربط آثار در اختیار و در حیطه وظایف تخصصی همان دستگاه را در قالب بودجه سنواتی از محل اعتبارات خود تأمین کنند. این اعتبارات در چهارچوب ضوابط قانونی سازمان میراث فرهنگی، ‌صنایع دستی و گردشگری هزینه می‌شود.»

او معتقد است که طبق این ماده قانون آموزش و پرورش خود باید برای نگهداری و مرمت و بازسازی این مدرسه تأمین اعتبار و اقدام کند.

البته همین قانون در بند دیگری می‌گوید که سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری موظف است به‌منظور حفظ و صیانت از میراث فرهنگی اقدام لازم را با همکاری و هماهنگی سایر دستگاه‌های اجرائی ذی‌ربط به‌منظور شناسایی، مستندسازی، حفاظت و مرمت و معرفی میراث فرهنگی (اعم از ملموس و ناملموس) میراث طبیعی، ایجاد شهرهای جهانی صنایع دستی و احیای هنرهای سنتی در حال زوال در حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی و ثبت در فهرست میراث جهانی را طبق بودجه سنواتی به‌عمل آورد.

بهمنی اما می‌گوید: «بودجه میراث در حد مرمت بناهایی که اهدایی است یا میراث خریداری کرده و مالک آن است و یا متولی خاصی ندارد هم کافی نیست. بودجه مازاد هم نداریم که اختصاص به بناهایی مثل مدرسه امام خمینی دهیم. مالک دستگاه دیگری است.»

رییس میراث فرهنگی آمل به ماده ۱۳ قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی نیز اشاره می‌کند که طبق آن دستگاه‌های اجرائی و نهادها مکلفند هزینه‌های مربوط به پژوهش، حفاظت و مرمت آثار منقول و غیرمنقول ثبت شده در فهرست آثار ملی و آثار واجد ارزش تاریخی ـ فرهنگی و فهرست‌های ذیربط مربوط به آثار در اختیار و یا درحیطه موضوع تخصصی همان دستگاه را از محل اعتبارات خود تأمین کنند. این اعتبارات در چهارچوب ضوابط قانونی سازمان هزینه می‌شود.

بهمنی امکان تعویض مکان مدرسه را دور از ذهن نمی‌داند اما می‌گوید که این موضوع در حال حاضر در توانایی سازمان میراث فرهنگی نیست.

او تأکید می‌کند که نقش میراث در مورد این مدرسه نقش نظارتی است و تمامی اقدامات مرمتی در بنا باید بر اساس نظر و تأیید میراث فرهنگی باشد. موضوعی که به نظر می‌رسد در مرمت‌های جزئی که در دبیرستان امام خمینی صورت گرفته، رعایت نشده است.

مدیرکل نوسازی: مانع مرمت، نداشتن بودجه است

قربان‌علی شیرزاد مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس مازندران به پانا می‌گوید که وضع مدرسه امام خمینی آمل چندان نگران کننده نیست، هرچند نیاز به مرمت دارد: «این مدرسه سرپاست و دانش‌آموزان در آن تحصیل می‌کنند. من از این مدرسه بازدید کردم و در جریان آن هستم. تعمیراتی هم مدیر مدرسه انجام داده است.»

او اشاره می‌کند که مطالعات مرمت این بنا انجام و مجوز هم گرفته شده اما مشکل اصلی نداشتن اعتبار است و تأمین منابع مالی. «مرمت کامل این بنا حداقل به ۱۰ میلیارد اعتبار نیاز دارد که در حال حاضر با توجه به اینکه اولویت‌های دیگری، حتی در همان شهر آمل وجود دارد، امکان تأمین اعتبار برای این مدرسه فعلا وجود ندارد.»

شیرزاد پیشنهاد ما برای کمک از خیران را هم مؤثر می‌داند اما معتقد است که آموزش‌وپرورش آمل باید پیگیر فراخواندن خیران برای مرمت این مدرسه باشد.

مدیرکل نوسازی مدارس مازندران پیشنهاد می‌کند که فارغ‌التحصیلان این دبیرستان به کمک مدرسه قدیمی‌شان بیایند و با رایزنی با صاحبان صنایع آمل برای نوسازی دبیرستان امام خمینی گام بردارند.

گزارش از: سمانه عباسی‌رستمی، حسین فرج‌زاده