دبیر مطالعات اجتماعی دبیرستان اندیشه‌نفیس فیروزکوه:
روز ملی شدن صنعت نفت یادآور اراده یک ملت برای استقلال و عدالت است
فیروزکوه(پانا)- دبیر مطالعات اجتماعی دبیرستان اندیشه‌نفیس روز ملی شدن صنعت نفت را یادآور اراده یک ملت برای استقلال و عدالت دانست.
خرامان سراج، دبیر مطالعات اجتماعی دبیرستان اندیشه‌نفیس شهرستان فیروزکوه، در گفت‌وگو با پانا، درباره روز ملی شدن صنعت نفت گفت: «۲۹ اسفند، روز ملی شدن صنعت نفت، یادآور اراده یک ملت برای استقلال و عدالت است. در این روز تاریخی، با رهبری دکتر محمد مصدق، نهضتی مردمی به ثمر نشست که هدف آن، حاکمیت ملی و پایان سلطه بیگانگان بر منابع ایران بود. پس از تظاهرات عظیم مردم در ۲۴ اسفند ۱۳۲۹، مجلس شورای ملی به اتفاق آرا اصل ملی شدن نفت را تأیید کرد و دکتر مصدق در چنین فضای سیاسی و اجتماعی، موفق شد این قانون را در آخرین روز اسفند از تصویب مجلس سنا نیز بگذراند. تابلوی هیئت‌مدیره موقت شرکت ملی نفت، پس از ملی شدن صنعت نفت و سفر هیئت‌مدیره موقت به جنوب کشور، در مناطق نفت‌خیز جنوب نصب شد.»
وی اظهار کرد: «مردم تهران در حمایت از اقدام دولت مصدق در ملی کردن صنعت نفت، در مقابل ساختمان بانک ملی در خیابان فردوسی تجمع کردند. تظاهرات گسترده مردم علیه سلطه انگلیسی‌ها بر نفت، در چهارراه نادری تهران، سبب شد که دولت بریتانیا از توسل به زور و حمله به ایران منصرف شود.»
سراج ادامه داد: «ملی کردن صنعت نفت در ۲۴ اسفند ۱۳۲۹، تاکتیکی بود که سیاستمداران ایران برای رهایی از قراردادهای استعماری نفت به‌کار بردند. در خرداد ۱۳۳۰، دولت ایران هیئت‌مدیره شرکت ملی نفت را تعیین کرد و از مدیران انگلیسی پالایشگاه خواست که با آن‌ها همکاری کنند. اما با کارشکنی‌های انگلیسی‌ها، این همکاری میسر نشد. شکایت بریتانیا به دادگاه لاهه نیز نتیجه‌ای در پی نداشت.»
وی تصریح کرد: «انگلیسی‌ها ابتدا کارشکنی کردند، سپس پرسنل خود را از ایران خارج کرده و تهدید نظامی کردند. در پاسخ، ایران با انتشار آگهی در روزنامه‌های معروف اروپا و آمریکا، اقدام به جذب نیروهای متخصص خارجی کرد. اما بسیاری از این افراد، توسط کشورهای اروپایی از خروج منع شده و پاسپورت‌هایشان ضبط شد. در ادامه، کشورهای غربی خرید نفت ایران را تحریم کردند. با اینکه مهندسان ایرانی پالایشگاه آبادان را که بزرگ‌ترین پالایشگاه دنیا بود، راه‌اندازی کرده و تولید را ادامه دادند، طی دو سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۱، امکان صادرات نفت فراهم نشد.»
دبیر مطالعات اجتماعی افزود: «در این میان، شوروی که قرار بود ۱.۵ تن طلایی را که از زمان جنگ جهانی دوم به ایران بدهکار بود، بازگرداند، از تحویل آن به دولت دکتر مصدق خودداری کرد و این مسئله، مشکلات اقتصادی ایران را تشدید کرد. از خرداد ۱۳۳۰ تا اسفند ۱۳۳۱، پنج پیشنهاد نفتی از سوی انگلیس، آمریکا و بانک جهانی به دولت مصدق ارائه شد که همگی، بر تداوم سلطه انگلستان بر نفت ایران تأکید داشتند و برخلاف اصل ملی شدن صنعت نفت بودند. به همین دلیل، دکتر مصدق آن‌ها را رد کرد.»
سراج اظهار کرد: «برای حل مشکل با انگلیس و رفع تحریم‌ها، مصدق پیشنهاد پرداخت ضرر و زیان شرکت نفت انگلیس در دوره دو ساله ملی شدن نفت را ارائه داد، اما انگلیس و آمریکا خواستار دریافت سودی معادل آنچه در ۴۰ سال باقیمانده از قرارداد ۱۹۳۳ کسب می‌کردند، شدند. این مطالبه، غیرعادلانه و پرداخت آن غیرممکن بود.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: «در نهایت، آمریکا و انگلیس به این نتیجه رسیدند که کودتا، تنها راه برکناری مصدق و بازگرداندن سلطه غرب بر منابع نفتی ایران است.»
ارسال دیدگاه