مروی بر۴۸ ساعت پیش از واقعه؛ ایران پای میز ۱+۵ می نشیند؟
تهران (پانا) - روز موعود ایران برای اجرای گام دوم از کاهش تعهدات برجام در حالی آغاز شده است که گمانه‌زنی‌ها درباره گام دوم در ۴۸ ساعت گذشته وجود داشته؛ از خبرگزاری رویترز که به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرده ایران سطح غنی‌سازی را امروز تا ۵ درصد افزایش می‌دهد تا آنچه میان مکرون و روحانی در یک تماس تلفنی گذشت.
ایران در بیانیه ۱۸ اردیبهشت ماه ۱۳۹۸ درست یک سال بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای بود که اعلام کرد عملکرد اروپا در اجرای تعهدات نمی‌تواند تهران را قانع کند و چاره‌ای نیست جز آنکه بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام تعهدات خود را کاهش دهد.
شورای عالی امنیت ملی ایران در بیانیه‌ای که منتشر کرد روند کاهش تعهدات را به این شکل تشریح کرد: «جمهوری اسلامی ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایتِ محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخائر اورانیوم غنی‌شده و ذخائر آب سنگین نمی‌داند. به کشورهای باقی‌مانده در برجام شصت روز فرصت داده می‌شود تا تعهدات خود به‌ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را عملیاتی نمایند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تأمین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی‌سازی اورانیوم، و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد. در هر زمان که خواسته‌های ما تأمین شوند، ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف‌شده را از سر خواهیم گرفت اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله اجرای تعهدات دیگر را متوقف خواهد کرد.»
بر اساس این بیانیه، امروز، ۱۸ تیر ماه، ۶۰ روز اول از مهلت تعیین شده ایران برای اروپا به پایان رسیده است و در حالی که میزان ذخایر اورانیوم ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده است و در تولید آب سنگین نسبت به ۱۳۰ تن تعهدی ندارد، گام دوم باید با افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم ۳.۶ درصدی و همچنین توقف اقدامات مربوط به مدرن‌سازی اراک آغاز شود.
علی اکبر ولایتی، مشاور رهبری ایران، طی چند روز گذشته اعلام کرده است که «گام دوم نیز از شانزدهم تیرماه ۱۳۹۸ آغاز می‌شود و میزان غنی‌سازی اورانیوم از حد ۳/۶۷ درصد جلوتر خواهد رفت و تا هر جایی که مورد نیاز فعالیت‌های صلح‌آمیز ما باشد، خواهد رسید. مثلا برای این که ما بتوانیم از اورانیوم در رآکتور بوشهر استفاده کنیم، باید غلظتش حدود ۵ درصد باشد و این کاملا یک هدف صلح‌آمیز است که ما از رآکتور ساخته‌شده مشترک ایران و روسیه برق استحصال کنیم. همچنین برای دیگر نیازمندی‌های عادی، صنعتی و انرژی کشور که کاملا برای ما حیاتی است.»
همین سخنان ولایتی این برداشت را ایجاد کرد که ایران امروز قرار است میزان غنی‌سازی خود را ۵ درصد افزایش دهد، خبری که رویترز به نقل از یک مقام ایرانی که نامی از او برده نشده آن را تأیید کرد.
این مقام ناشناس ایرانی به رویترز گفته است که اعلام اصلی فردا افزایش سطح غنی‌سازی از ۳.۶۷ درصد به میزان ۵ درصد خواهد بود.
از سوی دیگر امروز روزنامه خراسان به نقل از یک مقام آگاه در سازمان انرژی اتمی نوشته است که «عبور کشورمان از ۳.۶۷ درصد غنی سازی در صورت دستور به سازمان انرژی اتمی در کمتر از یک روز انجام‌پذیر است نکته مهم و تفاوت بزرگ گام دوم ایران با گام اول یعنی عبور حجم اورانیوم غنی‌شده ایران از ۳۰۰ کیلوگرم است که حداقل ۵۰ روز به طول انجامید. همچنین گام دوم در مجتمع غنی سازی نطنز انجام می شود و فعلا غنی سازی در سایت فردو در دستور کار ایران نیست ضمن این که شنیده می شود این عبور از غنای ۳.۶۷ درصد در روز جاری با همان تعداد ماشین های موجود یعنی ۵۰۶۰ سانتریفیوژ IR۱ عملیاتی می شود و کشورمان افزایش تعداد ماشین ها را در این مرحله نخواهد داشت.»
در گزارشی که این منبع آگاه در اختیار روزنامه خراسان گذاشته است اشاره‌ای به اقدامات ایران در توقف اقدامات مربوط به مدرن‌سازی اراک نشده است. به این ترتیب به نظر می‌رسد که ایران احتمالا اجرای این گام را به زمان دیگری موکول کند و تصمیم دیگری برای اقدام دوم در گام دوم اتخاذ شده باشد.
با این حال یکی از مهم‌ترین اتفاق های ۴۸ ساعت گذشته که این احتمال را حداقل در میان تحلیل‌های رسانه‌ای قوی کرده است که شاید تغییری در مسیر کاهش تعهدات ایران اجرا کند، تماس جدید امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان است.
تماس مکرون دومین تماس او در ۱۰ روز گذشته با روحانی است. تماس‌های مکرون و قول‌های مساعد او برای اینکه اروپا فراتر از اینستکس که به نظر ایران برای اجرای تعهدات طرف مقابل کافی نیست گام بر می‌دارد و شایعات درباره سفر احتمالی او به ایران این تفکر را که او به عنوان میانجی وارد مذاکره با ایران شده تقویت کرده است.
با این حال، شب گذشته در این تماس سخنان تازه‌ای از زبان روحانی شنیده شد. او چند روز پیش در جلسه هیأت دولت روز چهارشنبه با لحن بسیار تندی اروپا را مورد خطاب قرار داد، شب گذشته با اشاره به پیشنهاد همتای فرانسوی خود اظهار کرد: «توقف کلیه تحریم‌ها می‌تواند آغازی برای یک حرکت بین ایران و ۱+۵ باشد.»
سخن گفتن از ۱+۵ در حالی که بیشتر از یک سال است ۱+۴ پشت میز مذاکرات بوده است و سخنی از ۶ کشور نبوده حدس و گمان ها را صد چندان کرده است. سوالات زیادی در این باره مطرح است که امانوئل مکرون چه پیشنهادی به حسن روحانی داده که زبان رئیس‌جمهوری ایران چرخش تازه‌ای پیدا کرده است؟
همه اینها در حالی است که آمریکا دخواستار نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بررسی افزایش ذخایر اورانیوم ایران شد و این نشست قرار است رو چهارشنبه برگزار شود، اقدامی که ایران به شدت به آن اعتراض کرده و بر خلاف قواعد بین‌المللی می‌داند.
از سوی دیگر نفتکش ایرانی در دریای مدیترانه در جبل‌الطارق از سوی انگلستان توقیف شده است و با استقبال آمریکا از این اقدام تنش میان دو طرف به سطح بالایی رسیده است.
به هر حال احتمالا زمان زیادی برای پاسخ به این ابهامات باقی نمانده است. سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی و علی ربیعی، سخنگوی دولت تا ساعاتی دیگر قرار است در نشست خبری مشترک درباره جزئیات اقدام ایران توضیح دهند. اینکه مکرون چه پیشنهادی به روحانی داده است نیز از موضوعاتی است که حتما در این نشست خبری پاسخ های روشنی به آن داده خواهد شد.
در این میان نکته روشن آن است که ایران تنها راه بازگشت به تعهدات را اجرای تعهدات طرف مقابل به ویژه در حوزه بانکی و نفتی دانسته است و احتمالا تنها راهی که ایران را مجاب می کند که در گام دوم از اقدامات خود دست بکشد یا پای میز مذاکره تازه ای بنشیند راضی شدن در این حوزه هاست.
ارسال دیدگاه