اروپا در دو راهی ایران و آمریکا و انتظار روزهای پرتنش

به گزارش رویترز،‌ دفتر ترزا می، نخست و‌زیر بریتانیا، روز یکشنبه اعلام کرده است که فرانسه، آلمان و بریتانیا توافق کرده‌اند که توافق هسته‌ای ایران که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا به خروج از آن تهدید کرده است بهترین راه برای متوقف کردن تهران از دستیابی به سلاح‌ هسته‌ای است.

بر اساس بیانیه دفتر نخست وزیری بریتانیا، ترزامی با امانوئل مکرون و آنگلا مرکل همتایان فرانسوی و آلمانی خود تماس تلفی داشته است و در این تماس آنها توافق کرده‌اند که این توافق نیاز به دربرگیری بیشتر برای موضوعاتی همچون موشک‌های بالستیک، اتفاقات پس از پایان توافق هسته‌ای و نگرانی‌های آنها درباره فعالیت‌های منطقه‌ای ایران داشته باشد.

این بیانیه تأکید کرده است آن‌ها به همکاری نزدیک با آمریکا درباره چگونگی مقابله با طیف وسیعی از چالش‌های ایران‌، از جمله مواردی که ممکن است در توافقی جدید پوشش داده شود ، متعهد شدند.

ساعاتی پس از انتشار این بیانیه، اخبار مربوط به تماس تلفنی امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان اعلام شد که بر اساس آنچه پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری منتشر کرد عمده مذاکرات در این تماس تلفنی یک ساعته مربوط به برجام بوده است.

با وجود این در جزئیات منتشر شده، درباره اینکه آیا مکرون درباره توافق‌های صورت گرفته بین سه کشور اروپایی پیشنهادی به ایران داده است یا خیر مطلبی عنوان نشده اما رئیس‌جمهوری در این تماس تلفنی تأکید کرده است که حتی اگر در ۲۲ اردیبهشت (‌۱۲ می) آمریکا اعلام کند در برجام می‌ماند و شرایط دو سال گذشته را بخواهد ادامه دهد، برای ایران قابل قبول نیست. .

روحانی با تاکید بر اینکه آینده برجام بعد از ۲۰۲۵ را مقررات بین‌المللی تعیین می‌کند و ایران هیچ محدودیتی را فرای تعهداتش نمی‌پذیرد، گفت: «برجام و هر موضوع دیگری به بهانه آن‌، به هیچ وجه قابل مذاکره نیست.»

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، هفته گذشته به آمریکا سفر کرد و با وجود آنکه رسانه‌ها هدف سفر او را دیدار با ترامپ برای راضی کردن برای ماندن در برجام اعلام کردند، مکرون در پایان سفر خود اعلام کرد که به ‌هر حال ترامپ از برجام خارج خواهد شد.

فرید زکریا، تحلیل‌گر آمریکایی، در گزارشی که از تلاش مکرون برای حفظ توافق هسته‌ای نوشته، اظهار کرده که او (رئیس جمهوری فرانسه) در نشستی خصوصی با چند روزنامه‌نگار گفته است که از آغاز یک دوره تنش اطمینان دارد.

مقام‌های ایرانی بارها اعلام کرده‌اند که در صورت خروج آمریکا از برجام در تاریخ ۱۲ می (۲۲ اردیبهشت) ایران نیز برنامه هسته‌ای خود را از سر خواهد گرفت و در مقابل دونالد ترامپ نیز تهدید کرده است که در صورت بازگشت ایران به برنامه هسته‌ای عواقب سختی در انتظار تهران خواهد بود.

از سوی دیگر، وزیر امور خارجه تازه بر سر کار آمده آمریکا که تنها دو روز است بر مسند ریاست دستگاه دیپلماسی این کشور نشسته، برنامه‌های خود را با مقابله با ایران آغاز کرده است. او روز گذشته را در عربستان و اسرائیل گذراند و در دیدار‌هایش با پادشاه و وزیر امور خارجه عربستان و همچنین نخست وزیر اسرائیل ادعاهای تکراری در مورد دخالت ایران در امور منطقه را تکرار کرد.

پس از دیدار روز گذشته پمپئو از اسرائیل نیز امروز بنیامنین نتانیاهو و دونالد ترامپ در تماس تلفنی درباره ایران گفت‌و‌گو کردند.

در بیانیه‌ای که کاخ سفید یکشنبه منتشر کرده، آمده است دو طرف برای رایزنی درباره «چالش‌های پیش روی خاورمیانه، به ویژه مشکلاتی که فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران ایجاد می‌کند» گفت‌وگو کرده‌اند.

رسانه‌های آمریکایی دیروز به نقل از منابع دیپلماتیک اعلام کرده بودند که هدف وزیر امور خارجه آمریکا از سفر به منطقه رایزنی با متحدان آمریکا برای اعمال تحریم‌های تازه عیله ایران است. پمپئو اعلام کرده که در این راستا با متحدان اروپایی خود نیز مذاکره خواهند کرد و به نتیجه می رسند.

در حالی که کمتر از دو هفته تا ضرب‌الاجل تعیین شده از سوی دونالد ترامپ برای تعیین تکلیف حضورش در برجام باقی مانده است به نظر می‌رسد که اروپا و آمریکا در دو مسیر جداگانه در حال تلاش هستند که به نقطه مشترکی نمی‌‌رسد.

از سوی دیگر برخی تحلیلگران منطقه‌ای و بین‌المللی بر این باورند که با وجود همه چالش‌ها این احتمال مطرح است که ترامپ در برجام باقی بماند و در این حال تحریم‌های تازه‌ای را علیه ایران به بهانه برنامه موشکی و ... اعمال کند و به این ترتیب همه منافع برجام را از بین ببرد.

در همین راستا، این تحلیل نیز مطرح است که اروپا با طرح موضوع مذاکرات جدید به دنبال راهی برای حفظ توافق فعلی و جلوگیری از اقدام ترامپ برای اعمال تحریم‌های جدید که منجر به از هم‌پاشی برجام می‌شود، است. با این همه، ایران موضع مشخصی را درباره غیر قابل مذاکره بودن برجام و همچنین مذاکره درباره موضوعات غیر هسته‌ای اعلام کرده است که همه احتمالات و مسیرهای موجود را در هاله‌ای از ابهام باقی می‌گذارد.

.