ایران، به عنوان قربانی تروریسم چند دهه با تروریسم مقابله می‌کند

عباسعلی کدخدایی مشاور حقوقی وزارت امور خارجه در کنفرانس سازمان حقوقی مشورتی آسیایی - آفریقایی سخنرانی کرد.

متن سخنرانی به شرح زیر است:

در ابتدا اجازه دهید به مراتب سپاسگزاری خود را از همۀ شرکت کنندگان ارجمند برای حضور در این کنفرانس در تهران ابراز نمایم. مشارکت شما حاکی از اهمیت کار آلکو و بویژه نشان دهندۀ اهمیت موضوع کنفرانس است.

جمهوری اسلامی ایران برای آلکو به عنوان یک مجمع چندجانبه برای کشورهای آسیایی و آفریقایی بسیاراهمیت قائل است؛ مجمعی که دولت‌ها می‌توانند در آن به بحث و تبادل نظر در خصوص مسائل حقوقی مورد علاقۀ کشورها بپردازند.

ایران به حمایت از دبیر کل و دبیرخانه در انجام وظایف خود برای تحقق اثربخشی روزافزون این سازمان ادامه خواهد داد. از دبیرخانۀ آلکو برای اعتماد به ما برای میزبانی کنفرانس حاضر در خصوص «پیشگیری و مقابله با تروریسم: دیدگاه‌های آسیایی-آفریقایی» تشکر می‌کنیم.

اطمینان دارم مباحث ارائه شده در طی این دو روز به درک بهتر ابعاد حقوقی بین‌المللی پدیدۀ تروریسم و به اشتراک‌گذاری دیدگاه‌های دولت‌های آسیایی آفریقایی آلکو منجر خواهد شد.

عالیجنابان و نمایندگان محترم، جمهوری اسلامی ایران، به عنوان قربانی تروریسم طی چند دهه، فعالانه به پیشگیری و مقابله با تروریسم پرداخته است.

به همین دلیل روز ۲۹ اوت به عنوان «روز ملی مبارزه با تروریسم» در ایران تعیین شده است. در این روز در سال ۱۹۸۱، و تقریباً ۲۰ سال پیش از حملات ۱۱ سپتامبر، سازمانِ به اصطلاح مجاهدین خلق دفتر نخست وزیر وقت ایران را منفجر کرد و رئیس جمهور رجایی، نخست وزیر باهنر و چندین مقام دیگر را به شهادت رساند.

این تنها یکی از اقدامات سبعانۀ تروریستی‌ای بود که در راستای حملات تروریستی گسترده و نظام یافته توسط این گروه علیه غیرنظامیان و مقامات دولتی ایران ارتکاب می‌یافت. دو ماه پیش از آن در تاریخ ۲۷ ژوئن ۱۹۸۱، این گروه بیش از ۷۰ مقام عالیرتبه از جمله رئیس قوۀ قضائیه، سه نامزد پست وزارت، و ۲۷ نمایندۀ مجلس را به شهادت رسانده بود. در طول یک دهه، آن‌ها بیش از ۱۷۰۰۰ انسان بیگناه را قربانی کردند. امروزه اعضای همین گروه تروریستی، که در قالب یک فرقۀ بدنام به حیات ادامه می‌دهند، در اروپا اقامت گزیده است.

طعنه آمیز اینکه آن‌ها به ترتیب در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۲ در یک اقدامِ همراه با اغراض سیاسی توسط اتحادیۀ اروپایی و ایالات متحدۀ آمریکا از فهرست گروه‌های تروریستی خارج شدند، و با وجود سابقۀ تاریکشان همچنان از کمک مالی و سایر حمایت‌ها برخوردارند. عالیجنابان و نمایندگان محترم، تاریخ حملات تروریستی علیه ایران به گذشته محدود نمی‌شود. متأسفانه جمهوری اسلامی ایران هنوز هم از حملات تروریستی تحت اشکال و تجلی‌های مختلف رنج می‌برد. دراین رابطه، می‌توانم به برخی حملات تروریستی‌ای که علیه مقامات ارشد ایرانی انجام شده است اشاره کنم؛ حملاتی نظیر حمله تروریستیِ ۳ ژانویه ۲۰۲۰ علیه قهرمان مبارزه با تروریسم شهید ژنرال قاسم سلیمانی، که قهرمان مبارزه با داعش در غرب آسیا بود، ترور دکتر محسن فخری زاده، دانشمند ایرانی و معاون وزیر دفاع، در تاریخ ۲۷ نوامبر ۲۰۲۰، حملات تروریستی شنیع و بزدلانۀ داعش-خراسان علیه مردم بیگناه و زائران در حرم مقدس شاه چراغ در شیراز در تاریخ ۲۶ اکتبر ۲۰۲۲ و ۱۳ اوت ۲۰۲۳ که متأسفانه جان بسیاری را گرفت و تعداد زیادی مجروح بر جای گذاشت؛ و در نهایت حملۀ تروریستی دلخراش در کرمان در تاریخ ۳ ژانویۀ ۲۰۲۴ که منجر به شهادت و از دست دادن جان حداقل ۱۰۳ نفر از جمله کودکان و زنان و جراحت ۲۱۱ نفر شد. قابل توجه است که در حملۀ اخیر، قربانیان برای گرامیداشت شهادت سردار سلیمانی تجمع کرده بودند!

مثال‌های بالا در نقض روشن اصول پذیرفتۀ حقوق بین الملل به نحو مندرج در منشور ملل متحد، اسناد اساسی حقوق بشری و سایر معاهدات نظیر کنوانسیون ۱۹۷۳ پیشگیری و مجازات جرایم علیه افراد دارای حمایت بین المللی از جمله نمایندگان دیپلماتیک، رخ دادند.

حملات تروریستی، به ویژه زمانی که علیه افرادِ دارای حمایت بین‌المللی هدایت می‌شوند تهدیدکنندۀ صلح و امنیت و پایه‌های روابط بین‌الملل می‌باشند. زمانی که توسط دولت حمایت، هدایت و اجرا می‌شوند، این حملات به تولید تروریسم منجر شده و در قالب یک تهدید جدی علیه صلح و امنیت بین المللی ظهور می‌یابند.

گزارشگر ویژۀ شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در گزارش خود در خصوص اعدام‌های فراقضایی، بی‌قاعده یا خودسرانه مندرج در سند A/HRC/۴۴/۳۸ به این جمع بندی رسید که حمله علیه سردار قاسم سلیمانی، در کنار نقض‌های دیگر، ناقض بند ۴ مادۀ ۲ منشور ملل متحد بود؛ در این گزارش به سایر شاخه‌های حقوق بین الملل نظیر حقوق بین الملل بشردوستانه و حقوق بین الملل بشر هم اشاره شد که بر مواردی از این دست قابل اعمالند و منجر به مسئولیت بین‌المللی دولت و مسئولیت فردی می‌شوند.

عالیجنابان و نمایندگان محترم، در طی دهه‌های گذشته، آسیا و آفریقا شاهد رشد گروه‌های تروریستی‌ای بوده‌اند که فعالیت‌های فرامرزی دارند؛ نیکبختانه کشورهای درگیر در مواجهه با بسیاری از آنها از طریق همکاری‌های منطقه‌ای و بین المللی موفق عمل کرده‌اند؛ در حالی که سازمان‌های بین المللی و منطقه‌ای نقش مهمی در این راستا دارند، کشورها بازیگران اصلی در پیشگیری و مقابله با تروریسم هستند و این امر عمدتاً از طریق همکاری‌های منطقه‌ای و بین المللی میسّر است. اسناد بین‌المللی می‌توانند این نوع همکاری‌ها را تقویت نمایند و مجامعی نظیر آلکو می‌توانند فرصت‌های ارزشمندی برای تبادل نظر در خصوص چالش‌های موجود و به اشتراک‌گذاری بهترین عملکردها و آموختن از تجارب موفقیت آمیز دیگران ایجاد نمایند.

در پایان، امیدوارم گفت‌وگوهای صورت گرفته در طی این دو روز به نتیجۀ مطلوبی در ارایۀ بینش بیشتر در خصوص تئوری و عملکرد در حوزۀ پیشگیری و مقابله با تروریسم در پرتوی رویۀ سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌ها بیانجامد.