در اولین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری چه گذشت؟
تهران (پانا) - نخستین مناظره انتخاباتی نامزد‌های ریاست جمهوری از ساعت ۲۰ سه‌شنبه ۲۸ تا ساعت ۰۰:۳۵ بامداد ۲۹ خرداد برگزار شد.
اولین مناظره نامزد‌های چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری درباره موضوعات اقتصادی شامل «مهار تورم و رشد تولید/ مردمی‌سازی اقتصاد، کاهش نرخ تورم» بود. مسعود پزشکیان، محمدباقر قالیباف، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی و مصطفی پور محمدی ۶ کاندیدای تایید صلاحیت شده در این مناظره شرکت کردند.
اجرای این مناظره را مهدی خسروی بر عهده داشت.
قرعه کشی صندلی مناظره اول
صندلی شماره ۱ برای امیرحسین قاضی زاده هاشمی
صندلی شماره ۲ برای محمدباقر قالیباف
صندلی شماره ۳ برای مسعود پزشکیان
صندلی شماره ۴ برای سعید جلیلی
صندلی شماره ۵ برای علیرضا زاکانی
صندلی شماره ۶ برای مصطفی پورمحمدی
*دیگر مناظره‌ها ۳۱ خرداد، یک تیر و ۴ تیر از ساعت ۲۰ تا ۲۴ پخش می‌شود. همچنین مناظره پنجم، سه‌شنبه (۵ تیر) از ساعت ۱۲:۳۰ تا ۱۶ پخش خواهد شد.
مرحله اول؛ «مهار تورم و رشد تولید بر محور برنامه هفتم توسعه»
سوالات کارشناسان:
*داوود دانش جعفری وزیر اسبق امور اقتصادی و دارایی: ما در دولت چهاردهم با یک پدیده جدیدی مواجه هستیم و آن همزمانی دولت چهاردهم و برنامه ۵ ساله هفتم است این شرایطی که شرایط خاصی است آیا دولت شما در واقع همه آنچه که در برنامه هفتم پیش بینی شده را قبول دارد یا فکر می‌کنید که باید بخش‌هایی از آن اصلاح شود؟
*مهدی غضنفری رئیس صندوق توسعه ملی: چگونه متعهد می‌شوند به اینکه نرخ رشد ۸ درصد که در همه برنامه‌ها از جمله برنامه هفتم آمده محقق خواهد شد هر سال چقدر سرمایه‌گذاری می‌شود منابعش از کجا تامین می‌شود نقش بخش خصوصی در این سرمایه‌گذاری چیست و اگر به صورت پلکانی به نرخ رشد ۸ درصد می‌رسند لطفاً بفرمایند که هر سال به چه عددی خواهند رسید.
*طهماسب مظاهری رئیس کل اسبق بانک مرکزی: برای تامین سرمایه مورد نیاز برای تحصیل این رشد ۸ درصد سرمایه‌گذاری خارجی همیشه راه حل خوبی بوده و هرگاه سرمایه‌گذار خارجی به کمک اقتصاد آمده باعث رشد اقتصاد مملکت شده رنامه شما برای جلب سرمایه‌گذار خارجی و هدایت آن و البته در چهارچوب قانون مصوب مجلس و مجمع تشخیص چیست؟
*حمیدرضا فولادگر: در حوزه‌های مختلف صنعتی وقتی ما سند راهبردی توسعه نداریم بنابراین می‌توانیم به سرمایه‌گذارمان بگوییم کجا و چگونه سرمایه‌گذاری کن اولویت‌ها کجا است با توجه به شرایط اقلیمی با توجه به سند آمایش سرزمینی که سند بالادستی این استراتژی توسعه صنعتی باشد چه برنامه‌ای دارید که بالاخره این بحث سند راهبردی توسعه صنعتی در کشور تهیه و تدوین و ابلاغ شود؟
*سید حمید پورمحمدی: شما به عنوان رئیس جمهور برای بهبود فضای کسب و کار و ارتقاء جایگاه کشور در بین کشورهای منطقه و جهان در موضوع فضای کسب و کار چه اقدامی خواهید کرد؟
*علی مروی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی: تولید کنندگانی که بخشی از نهاده‌هایشان وارداتی است یک بخشی از تولید کنندگان اینطوری هستند اینها برای اینکه نهاده‌هایشان را تامین کنند باید بروند ثبت سفارش کنند پیمان سپاری ارزی نرخی را که دارد صورت می‌گیرد که نرخ ۴۱ تا ۴۲ هزار تومان است با نرخ بازار آزاد خیلی فاصله دارد تقاضا برای ارز وارداتی خیلی زیاد است. اینها باید ۶ تا ۷ ماه در نوبت بمانند این آسیب زیادی می‌زند به تولید از آن طرف صادر کننده هم واقعاً برایش نمی‌صرفد انگار ما داریم به صادر کننده هم ۳۰ تا ۴۰ درصد مالیات وزن می‌کنیم با پیمان سپاری ارزی و این با شدت انگیزه‌های تولید کنندگان را دچار اختلال کرده برنامه شما برای بحث پیمان سپاری ارزی چه خواهد بود؟
*محمود نجفی عرب رئیس اتاق بازرگانی تهران: برنامه مشخصی در رابطه با ثبات بخشی به اقتصاد کلان کشور که مجموعه فعالان اقتصادی بتوانند در وادی این ثباتی که در اقتصاد کلان کشور ایجاد می‌شود بتوانند یک برنامه‌ریزی مشخصی در حوزه فعالیت‌های خودشان داشته باشند که امروز واقعاً ما مواجه با مشکل هستیم صبح بلند می‌شویم می‌بینیم که تورم اعدادش تغییر کرده نرخ ارز جابجا شده و خیلی از متغیرهای دیگر که در اقتصاد کلان ما تاثیرگذار است من این درخواست را از آقای رئیس جمهور محترم دارم که لزوماً در رابطه با ثبات بخشی اقتصاد کلان کشور حتماً برنامه مدون و مشخص خودشان را ارائه بدهند؟
فرصت ۴ دقیقه‌ای اول
قاضی‌زاده هاشمی: باید مسائل سیاسی را از اقتصاد خارج کنیم
امیرحسین قاضی زاده هاشمی اظهار کرد: وظیفه خود دانستم تا پرچمی که شهید رئیسی به دست گرفته بود و حکمرانی جدیدی را بوجود آورده بود، ادامه دهم.
وی ادامه داد: بنده که جوان ترین فرد این جمع هستم بیست سال سابقه اجرایی در کشور دارم و بقیه افراد نیز دارای سوابق هستند. توجه کنیم که طوری صحبت نکنیم گویا دنیا امروز شروع شده است.
وی با بیان اینکه مردم از وعده ها خسته شده‌اند، اظهار کرد: بنابراین هر وعده ای که می دهیم باید بگوییم که چگونه آن را انجام می دهیم در غیر این صورت مردم ناامید می‌شوند و با صندوق قهر می‌کنند.
قاضی زاده هاشمی گفت: برای رشد اقتصادی هشت درصد، ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیارد دلار نیازمند کسب سرمایه هستیم. متاسفانه در سرمایه گذاری داخلی اکثر سرمایه‌ها خرج هزینه های دولت می‌شودف از سوی دیگر بخش خصوصی به دولت اعتماد ندارد و باید مسائل سیاسی را از اقتصاد خارج کنیم.
قالیباف: رییس‌جمهور حواسش به سفره مردم و رشد اقتصادی و اجرای پروژه‌های کلان باشد
محمدباقر قالیباف گفت: انتخابات فرصت بزرگی است که در اختیار شما مردم شریف ایران است که بتوانید برای آینده خود و فرزندان و ایران عزیز ما تصمیم گیری کنید. رییس جمهور مسئولیت های سنگین دارد که باید این بار سنگین را با کمک دیگران به دوش بکشد لذا انتخاب مردم بسیار مهم است. از مهمترین وظایف رییس جمهور در شرایط سخت امروز تحول و توجه در حوزه اقتصاد به ویژه برای خانواده های محروم و کارمندان و کارگران و پرستاران و مددجویان کمیته حضرت امام و سازمان بهزیستی است و آن ها که حقوق ثابتشان با تورم فاصله دارد. رییس جمهور باید حل این مشکلات را ضمانت کند البته این هم با کمک مردم میسر می شود. بازنشستگان لشکری و کشوری و تامین اجتماعی و ایثارگران مشکلات دارند که باید رفع شود.
قالیباف با بیان اینکه شرایط سختی را در دهه ۹۰ گذراندیم، افزود: آن زمان رشد متوسط سالانه یک درصد و نقدینگی ۲۶ درصد بود که حاکی از اقتصاد سخت و مشکلات بود. در شرایط کرونا زنان ایرانی کار تربیت و آموزش و حفظ بچه ها را دنبال کردند و هم به تعبیری مادرخرج خانواده بودند؛ اکنون باید جبران شود. برنامه هفتم کار مشترک دولت سیزدهم و مجلس یازدهم بود. امروز برنامه هفتم میثاق ماست که باید اجرا شود پس باید رییس جمهور حواسش به سفره مردم و رشد اقتصادی و اجرای پروژه های کلان باشد؛ معتقدم باید قفل این توقف را شکسته و کار دولت شهید رییسی را ادامه دهیم. نقاط قوت را تصویب و ضعف ها را برطرف کنیم. در دولت خدمت و پیشرفت با مشارکت کارمندان، کارگران و زحمت کشان، بازنشستگان و قشر محروم و سرمایه گذاران اقتصاد قوی را دنبال کرده که دولت بتواند حقوق عزیزان را متناسب با تورم پیش ببرد و قدرت خرید متناسب با رشد اقتصادی را حفظ کند.
پزشکیان: لازمه اجرای هر برنامه‌ای انسجام داخلی است
مسعود پزشکیان اظهار کرد: برای هر اقدامی در ابتدا یک مشکل اساسی داریم؛ اگر نتوانیم انسجام داخلی و مشارکت همه جناح‌ها، گروه‌ها و دسته‌ها را در جریان اجرای برنامه همراه خود کنیم، هرچقدر هم برنامه درستی بنویسیم ماننده سایر برنامه‌ها معطل میماند و هرچقدر هم قول بدهیم، اتفاقی نخواهد افتاد. لازمه اجرای برنامه هفتم حضور همه و مشارکت به دور از اختلاف، استفاده از کارشناسان برجسته و نه جناحی و نه دسته‌ای بلکه نخبگان و دانشگاهیان؛ قطعاً اینکه عده‌ای را به اسم کارشناس بمیاوریم ولی کارشناس نیستند قطعا نمی‌توانند ما را به اهداف برنامه برساند. آنچه که دولت به مجلس ارائه داد ۷ فصل و ۲۶ بند بود که به ۲۶ فصل و نزدیک به ۱۱۹ ماده و هزار و هشت حکم تبدیل شد که اقدامی غیر ممکن است؛ شورای نگهبان از این مصوبه ایراد گرفت و به مجلس بازگرداند و در ماده‌ای مصوب شد که ۲۶ بند از این مصوبه را دولت طی یک سال بازنگری کند و مجددا به مجلس ارائه دهد؛ معنای این حرف این است که دولتی که روی کار می‌آید، درباره این ۲۶ بند برنامه‌ریزی کند که از نظر علمی غیرممکن است.
پزشکیان ادامه داد: با این وضعیت، نیروها و کارشناسان اجرای سایر بندهای برنامه نیز قابل اجرا نیست؛ مصوبه مجلس فرصتی به دولت خواهد داد که همراه با کارشناسانی که خواهد نشست و برنامه درستی را تنظیم خواهند کرد، اهداف را مجددا بازنگری کند و روشن و مشخص این هدف را به نتیجه رساند. بحثی که علاوه بر وحدت و انسجام داخلی ما لازم است، این است که امکان ندارد بدون ارتباط یا باز کردن مرزهای‌مان با دولت‌های منطقه و دنیا به رشد ۸ درصدی دست یابیم. برای رشد ۸ درصدی سالانه ۲۰۰ میلیارد دلار پول می‌خواهیم که تهیه آن در حالت عادی غیر ممکن است در نتیجه چگونگی حل مشکلات ما در ارتباط برقرار کردن با دنیا و ارتباطات بین‌المللی از ملزومات دستیابی به این هدف است و اگر نرسیم، فقط شعار داده‌ایم. در حقیقت کاری را که در داخل باید بکنیم این است که به تولید کنندکان، اتاق بازرگانی و مشارکت‌کنندگان در تولید میدان دهیم و دست‌شان باز باشد تا کار کنند؛ نباید در این مملکت بدن یک تولید کننده بلرزد که فردا قرار است چه بلایی بر سر او بیاید چون قوانین را لحظه به لحظه می‌نویسیم و بی ثباتی در قانون ایجاد میکنم و مشکلاتی را ایجاد می‌کنیم که هیچ تولید کننده‌ای در بستری که ما برای فراهم کرده‌ایم امنیت سرمایه گذاری ندارد؛ اینکه این موضوع ممکن است یا نه آینده ما را مشخص خواهد کرد.
جلیلی: دولت باید برای رشد اقتصادی بستر نقش‌آفرینی آحاد جامعه را فراهم کند
سعید جلیلی با بیان اینکه این سوالات دو ایراد دارد، اظهار کرد: اول اینکه چیزی که قانون می‌شود، مثل برنامه هفتم توسعه که مورد وفاق ملی است، نباید در آن تردید ایجاد شود. رشد هشت درصد یک ضرورت است و در قانون هم آمده است. مردم باید انتخاب کنند چه کسی می تواند این هدف را محقق کند. عوامل مختلفی برای رشد هشت درصدی نیاز است و فقط سرمایه نیاز نیست و نباید رشد اقتصادی فقط به سرمایه منوط شود. مهمتر از سرمایه، مدیریت سرمایه و استفاده از نیروی انسانی و فناوری‌ها است. در برنامه هفتم توسعه برای دستیابی به رشد هشت درصد، از دولت خواسته شده است که ۴۷ برنامه را در شش ماه، سه ماه و یک سال تهیه کند. اگر در اصل برنامه توسعه تردید داشته باشیم و دنبال بررسی باشیم، رشد محقق نمی شود و کار ما عقب می افتد. رشد ۸ درصدی می تواند انجام شود به شرطی که جدی گرفته شود و از فردای انتخابات، تلاش برای اجرای آن شروع شود.
نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری خاطرنشان کرد: باید فرصت‌های خود را بشناسیم؛ شعار یک جهان فرصت ما واقعی است. ما فرصت‌های ارزشمندی داریم که باید آن را شناسایی کنیم. رشد هشت درصدی قابل تحقق است و ایران می تواند جهش کند؛ اما لازمه آن این است که رشد فقط با جذب سرمایه انجام نمی شود. قبل انقلاب یک گروه از دانشگاه هاروارد تهیه برنامه توسعه در ایران را بررسی کردند و اعلام شد که که اینها فکر می کنند رشد اقتصادی فقط با سرمایه انجام می شود. مهمتر از همه، مشارکت دادن آحاد جامعه است. برای جهش کشور دولت باید نقش آفرین باشد و برای همه آحاد جامعه بستر برای رشد اقتصادی را فراهم کند؛ این کار با برنامه ریزی محقق می‌شود.
زاکانی: مشکل اقتصادی ایران تحریم آمریکا نیست، تجویزهای اقتصادی آمریکاست
علیرضا زاکانی بیان کرد: عید قربان را تبریک می گویم امیدوارم بتوانیم ادامه دهنده راه شهید سید شهیدان اهل خدمت شهید رییسی باشیم. بنده یک پزشک هستم. پزشک اگر تشخیص غلط دهد نسخه غلط می‌نویسد. تشخیص غلط به کارنامه سیاه می انجامد. مشکل اقتصادی ایران تحریم آمریکا نیست. تجویزهای اقتصادی آمریکاست. بنده برای تحول در اقتصاد در چهار محور برای ارتقای شاخص عدالت و پیشرفت با استفاده از همه فرصت ها قائلم باید تاکید بر استقلال اقتصادی بر اساس دلارزدایی از اقتصاد و تکیه به پول ملی و افزایش قدرت پول ملی کنیم. ثانیا جهش تولید با حرکت به سمت تولید محصول محور و دانش بنیان و با ارزش افزوده بالا را پیگیری کنیم. حاکمیت مردم سالاری دینی در عرصه اقتصاد را بپذیریم و نکته چهارم هم خلق ثروت و توزیع عادلانه ثروت را در دستور کار بگذاریم. مردم ریالی درآمد کسب می‌کنند اما با مسیری که ما تعیین کردیم دلاری خرج می‌کنند. تا وقتی این حل نشود اساسا امکان حل موضوع وجود ندارد.
وی گفت: بزرگترین ناترازی اقتصادی ما دخل و خرج ما است. ما ریال درآمد کسب می کنیم و با دلار خرج می کنیم. تا وقتی این حل نشود اساسا امکان حل موضوع وجود ندارد. ما دائما نسخه های غلط برای اقتصاد می‌پیچیم. از سال ۶۹ که نسخه تغییر ساختاری اقتصاد کشور را بیان کردند، به دنبال جهانی سازی قیمت‌ها و رهاسازی نرخ ارز و سرکوب دستمزدها و تضعیف دولت بودند. باید به قدرت پول ملی برگشت تا استقلال کشور را حفظ کنیم. توجه به عدم خام فروشی و ایجاد زمینه ارائه محصول نهایی با ارزش افزوده مد نظر قرار گیرد. در خصوص مشارکت مردم در اقتصاد نیز باید مبتنی بر قانون اساسی امکانی فراهم شود چون با تکیه بر فناوری می شود فرایندها را کوتاه کرد و مردم را در اقتصاد مشارکت داد و نهایتا خلق ثروتی که صورت گرفت توزیع عادلانه صورت گیرد.
پورمحمدی: باید با دنیا تعامل کنیم و مشکلات مردم را برطرف سازیم
مصطفی پورمحمدی اظهار کرد: ما همه مشکلات اقتصادی را می‌دانیم اما مردم این مشکلات را روزمره لمس می‌کنند و با پوست و گوشت خود آنها را درک می‌کنند. وقتی با کارشناسان زیادی در این ایام و گذشته گفت‌وگو داشتم و پای صحبت مردم نشستم شاهد بودم که اقتصاد مقوله‌ای پیوسته به اجتماع، فرهنگ و عرصه بین‌المللی است. ما مزیت‌هایی داریم اما هزینه آن را میدهیم و سودش را نمی‌بریم. چگونه ما باید این مشکلات اقتصادی را حل کنیم؟ باید با دنیا تعامل کنیم و مشکلات مردم را برطرف سازیم. مردم و بخش خصوصی و کارشناسان دغدغه جدی دارند و می‌گویند مشکلات اقتصادی صرفاً راه‌حل اقتصادی ندارد. نمی‌شود بدون توجه به ابعاد مختلف سیاسی، حقوقی، داخلی و بین‌المللی، راه‌حل اقتصادی ارائه داد. مگر می‌شود یک مشکل مهم به نام مسائل اقتصادی را از این منظر حل کنیم. نزدیک به دو دهه است که با مسئله تحریم مواجه هستیم. برخی اول گفتند که تحریم مسئله مهمی نیست و هنوز هم می‌گویند این مسئله مهم نیست. دنیا تحریم فلج‌کننده بر ما تحمیل کرده و ما ساده از کنارش می‌گذریم. اما بعد از گذشت مدتی گفتیم نه تحریم هم مسئله است و ۲۰ تا ۳۰ درصد به اقتصاد ما آزار وارد میکند. نقل و انتقال مالی را که گرفتار آن هستیم و ده‌سال است باید آن را حل کنیم. ما در میان ۲۰۴ کشور جزو ۳ کشور لیست سیاه قرار گرفته‌ایم.
پورمحمدی ادامه داد: تمام روابط مالی و تجاری ما به همین دلیل قفل شده است و فعالان اقتصادی قرار است چگونه عمل کنند؟ در داخل کشور یکباره به سفارتخانه حمله می‌شود و تبعات اقتصادی و سیاسی فراوان در حاشیه به همراه می‌آورد و به تحریم‌ها اضافه می‌شود. حتی حوادث بین‌المللی مهمی مثل داستان تایوان و اوکراین اتفاق میافتد. ما مزیت‌هایی داریم؛ هزینه آنها را میدهیم اما سودش را نمی‌بریم. دیگران از این فرصت ما به نفع خود بهره‌برداری می‌کنند و نمی‌توانیم فرصت‌های خود را شکار کنیم. اقتصاد و جامعه و صنعت ما حجم بزرگی دارد و باید با دنیا کار کنیم و نیازهای مردم را تامین کنیم. در مسائل داخلی هم همینطور است که نمی‌شود آنها را نادیده گرفت. رهبری سالیان سال است که به مسائل اقتصادی و اجتماعی و مشارکت بالا رهنمون می‌شوند اما چقدر آنها را گوش کردیم؟ مدام در حال آسیب‌زدن هستیم. این وضعیت جوانان و بسیاری مردم را مأیوس کرده است. امروز ما در عرصه خارجی به یک وفاق ملی برسیم تا مسائل بین‌المللی خود را حل کنیم. در عرصه داخلی باید اعتماد بسازیم. مردم ما را باور ندارد و ما را صادق نمی‌دانند. مردم باید ما را باور کنند و ما صادقانه راه‌حل به آنان ارائه کنیم.
فرصت ۴ دقیقه‌ای دوم (اظهارنظر نامزدها درباره برنامه‌های یکدیگر)
قاضی‌زاده هاشمی: اقتصاد کشورمان را باید پیش‌بینی‌پذیر کنیم
مجدد از نامزدها حرف‌های کلی شنیدیم و حرف‌هایی زده شد که برای ما اقتصاد منفی ایجاد کرده است. هزینه اشتباه های ما را خانواده ها می‌دهند. نام دولتم را خانواده گذاشتم؛ چرا که اولین آثار کارهای ما به آنان وارد می‌شود. اقتصاد کشورمان را باید پیش‌بینی‌پذیر کنیم. دولت باید جاهایی وارد شود که بخش خصوصی وارد نشده است. نباید مردم‌آزاری برای بخش خصوصی و برای مردم ایجاد کنیم. باید بسته مشترک و شهرک صنعتی مشترک برای سرمایه‌گذاری ایجاد کنیم. همچنین در راهبرد صنعتی سیاست‌های ارزی و تجاری باید به نفع تولید و رفاه خانوار شود. در راهبرد صنعتی، سیاست‌های تجاری‌مان معکوس است. سیاست‌های ارزی باید به نفع تجارت باشد. برای مثال نباید روغن خارجی وارد کنیم. باید کاری کنیم مردم با ایجاد رقابت، به کالاهای باکیفیت دست پیدا کنند.
قالیباف: اجرا نکردن قانون باعث از بین رفتن انسجام داخلی می‌شود
آقای پورمحمدی نیز اشاره داشت که تنها اقتصاد نیست و فرهنگ هم مهم است که حتما همین طور است. باید به فرهنگ کار و تولید و مصرف توجه کنیم. سرمایه گذاری و بهره‌وری در کنار هم مهم است؛ بهره‌وری به معنای استفاده درست از مدیریت صحیح است و رییس جمهور باید قابلیت انجام این کار را داشته و بتواند از ظرفیت اندیشمندان و متخصصان استفاده کند. برنامه هفتم سند ملی ما است که ممکن است اشکالات داشته و در عین حال نقاط قوت نیز دارد. مهمترین موضوع برنامه هفتم، خانواده محوری و دیدن سید خانوار است؛ در ماده ۱۱۷ برنامه هفتم شورای راهبری پیش بینی شده که در صورت وجود اشکالی در برنامه هفتم کمیته‌ای به ریاست معاون رییس جمهوری و دولت اصلاحات اعمال شود پس قانون است و باید اجرا شود نه اینکه قانون کنار گذاشته شود چون این به معنای از دست دادن انسجام و بهانه جویی است. هدررفتی در انرژی داریم. هدررفت انرژی در نیروگاه ها و گازهای مشعل است. در شرایطی که درآمد حوزه پتروشیمی نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار است و فقط ۷.۵ درصد آن را استفاده می کنیم. ما ظرفیت های بزرگی داریم که هدر می رود و احتیاج به مدیر قوی داریم؛ مشکل دیگر این است که اقتصاد را پیش بینی پذیر نکرده‌ایم. شاهد تصمیمات سیاستی و قاعده گذای غلط هستیم نمونه آن دو روز قبل است که یک وزارتخانه بخشنامه ای صادر کرده که داد همه را درآورده است. با این تصمیمات غلط سرمایه فرار کرده و نمی توان از ظرفیت داخل استفاده کرد. سیاست ها طوری است که واردات را کند کرده و به سمت واردات می رویم.
پزشکیان: باید شفافیت را به اقتصاد بیاوریم و مسیر ها را روشن کنیم
«سیر تاریخ، تجربه جهانی و آخرین بین‌المللی راه را برای آدمی که تقوا داشته باشد، مشخص میکند،» هیچ کشوری از جنگ جهانی دوم تا الان بدون رشد صادرات و سرمایه‌گذاری خارجی رشدی نداشته است و رشد بدون اینها امکان پذیر نیست. اینکه آقای دکتر قاضی‌زاده هاشمی گفتند که ما سرمایه‌گذار می‌آوریم، یعنی نمی‌شود بدون سرمایه‌گذاری کاری کرد. ما الان گران می‌خریم و ارزان می‌فروشیم و در حوزه نفت در حال ضرر کردن هستیم؛ چه کسی بای در این زمینه پاسخگو باشد؟ الان در بهترین شرایط خرید ماشین دست دوم برای ما تبدیل به افتخار شده است؛ آیا این برازنده جامعه ایرانی است؟ تحریم فاجعه است و اینکه بگوییم تحریم را دور می‌زنیم، بله دور می‌زنیم اما در مسیر غلطی که طی می‌کنیم کلی بخور بخور وجود دارد؛ بر اساس آمار ما از نظر فساد در دنیا رتبه ۱۵ از آخر هستیم. باید شفافیت را به اقتصاد بیاوریم و مسیر ها را روشن کنیم. بر اساس توافق، چین قرار بوده که در کشور ما سرمایه گذاری کند، گفته‌اند که تا زمانی که FATF را حل نکنید، ما سرمایه گذاری نمی‌کنیم؛ امکان ندارد بدون وارد شدن به این چهارچوب ها بتوانیم سرمایه‌گذار خارجی وارد کنیم و امکان ندارد که با تحریم‌هایی که درست کردند بتوانیم یک شریک تجاری درست و حسابی داشته باشیم مگر اینکه عده‌ای آدم را جمع کنند و آنها شریک تجاری شوند. ۴۰ سال است که می‌گوییم این واقعیت اقتصادی را درست می‌کنیم اما روز به روز وضعیت پول مان و همچنین قدرت خرید مردم بدتر می‌شود.
بخشی از مطالبی که آقای قالیباف گفتند این بود که می‌توانیم در داخل مقداری با کنترل انرژی و افزایش بهره‌وری کارهایی کنیم؛ ما نمی‌توانیم تکنولوژی جدید را وارد صنعت نفت کنیم و ما با تکنولوژی های غلط درحال از دست دادن مخازن زیر زمینی هستیم و بجای اینکه در حوزه نفت ۴۰ درصد بهره‌وری داشته باشیم رقم بهره‌وری در این حوزه فقط ۱۲ الی ۱۳ درصد است. در حقوق هایی که امروز به کارگران و کارمندان پرداخت می‌شود تورم ۴۰ درصد است اما در بهترین شرایط پرداخت ما ۲۰ درصد افزایش پیدا میکند؛ با این روند دستیابی به رشد امکان پذیر نیست و باید نگاه‌مان را عوض کنیم؛ چراکه نخبگان و سرمایه‌های ما در حال رفتن هستند؛ گفته می‌شود که ما شرایط را درست می‌کنیم و از این وعده‌ها میدهیم اما روز به روز وضعیت مردم را بدتر می‌کنیم؛ باید گفته شود که مدام تئوری و دانشمندی گفته است که با این روند نتیجه می‌گیرید؟
جلیلی: ۲ تا ۴ درصد درآمد کشور پرتی دارد که چند میلیارد دلار است
باید مصداقی صحبت کرد. اگر می گوییم رشد هشت درصدی ممکن است، باید فرصت‌ها را ببینیم. شما باید اولویت داشته باشید. صادرات و ارزآوری باید به ماموریت همه دستگاه‌ها تبدیل شود نه اینکه فقط چهار پروژه تعریف شود. ما ظرفیت بزرگ دانشگاه‌ها را داریم، ولی چه ماموریتی برای ارزآوری و ایجاد شغل تعریف کرده‌ایم؟ کشور از فناوری برخوردار است و می توان با این فرصت موفقیت بدست آورد. استفاده از همین فرصت‌ها موجب شد آنکه می گفت فشار حداکثری، در ادامه اعلام کرد که این راهبرد شکست فاحش خورده است. یک زمانی می‌گفتند کاری نمی شود کرد و جذب سرمایه انجام نمی شود و ما با ارتباط برقرار نمی کنند مگر فلان توافق حاصل شود ولی با برنامه‌ریزی و نگاهی که شهید رئیسی دنبال کرد، با شما توافق طولانی بسته و اعلام همکاری راهبردی کرده اند و نگفته اند اول فلان موضوع باید انجام شود. می گویند نباید ایران یک بشکه نفت بفروشد ولی از شما یک میلیون بشکه نفت می خرند. اگر فرصت‌ها را نبیینم، موفقیت‌ها بدست نمی‌آید. برای جذب سرمایه گذاری باید حتما بسته مجوزها را آماده کرده باشید تا سرمایه‌گذار در درون ساختار اداری شما گیر نکند. اگر سازوکار درست و دقیق نداشته باشید، صادرکننده و واردکننده دچار مشکل می‌شود. ایرادی در فرایند تخصیص و تامین ارز وجود دارد که باید این ایراد رفع شود. ۱۳.۶ میلیارد دلار واردات کالاهای اساسی و کشاورزی داریم و اگر این فرایند کوتاه شود این رقم به ۱۰ میلیارد دلار می‌رسد.
برخی این موضوعات دست خود ماست. باید اولویت‌های ما مشخص باشد. اگر سرمایه زیاد شود ولی اگر منابع دچار نشتی شود، مشکل رفع نمی شود. بحث میترینگ در برنامه هفتم و در مجلس دنبال شد. ۲ تا ۴ درصد درآمد کشور پرتی دارد که چند میلیارد دلار است که جلوگیری از پرتی آن خیلی به کشور کمک می کند. باید رئیس‌جمهور اشکالات و نقش‌ها و فرصت های کشور را بشناسد.
زاکانی: اصل نقدینگی مفید است، مهم این است این نقدینگی سرگردان نشود
مردم عزیز ما می توانیم. این صحبت‌های ناامید کننده شما را ناامید نکند. بنده چند تا نکته صریح گفتم و کلی گویی هم نکردم. گفتم آزادسازی اقتصاد از کمند دلار و پیگیری افزایش و تقویت ارزس پول ملی. جلوگیری از خام فروشی با تکیه بر دانش، حاکمیت مردم در عرصه اقتصاد ما اصل ۴۴ را قانونش را اجرا کردیم اما آمدیم اختصاصی سازی کردیم و خصوصی سازی نکردیم. نکته بعد هم خلق ثروت و توزیع عادلانه آن. این در مسیر مشارکت خود مردم است مردم نباید اعانه بگیر باشند. مسیر غلطی را در گذشته طی کردیم. این چهار ویژگی را در آینده باز میکنم تا ببینید چه زیبا می شود جامعه را اداره کرد. آقای قالیباف گفتند نقدینگی ۲۶ برابر شده است. من معتقدم که اصل نقدینگی مفید است. مهم این است این نقدینگی سرگردان نشود و در جای خاص سرمایه گذاری شود. در چین نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی بیش از ۲۰۰ برابر است. میانگین دنیا ۱۴۰ برابر است. ایران ۷۵ درصد است. لذا نقدینگی به ذات بد نیست. آقای پزشکیان نکات کلی را گفتند و درواقع همه چیز را به همه چیز گره زدند و معلوم نیست چه شد. تهش درآمد که نمی‌توانیم. بنده تعجب کردم که چگونه ایشان نامزد انتخابات ریاست جمهوری شدند. اسباب تعجب است. اولا ناظر به موضوع کار باید بگویم آقای پزشکیان! مردم امروز اطلاعات و آمار در دست دارند. ترکیه هم عضو ناتو و هم عضو WHO است. هم در مرکزیت FATF قرار دارد و طی بیست سال گذشته تا به امروز از ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۳ بالغ بر ۲۵۰ میلیارد دلار در آن سرمایه گذاری شده است. همین ترکیه سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۲۵۰ میلیارد دلار صادرات داشته است.
اما ۷۰ درصد تورم دارد آقای پزشکیان! و ارزش لیر آن نیز از ۵ لیر ۱ دلار به ۳۲ لیر ۱ دلار رسیده است. باید اینها را تحلیل اقتصادی کرد. شما که موضوع دانش و علم را مبنا قرار می دهید اینجا هم باید تاکید و توجه داشته باشید. علاوه بر این راجب به چین صحبت کردید. ما شهرداری تهران بودیم. رفتیم چین ۱۳ میلیارد دلار قرارداد عمرانی نوشتیم. قریب به ۲ میلیارد یورو قرارداد نوشتیم و بیش از ۳۴۰ میلیون دلار من ضمانت نامه گرفتم. می توان کار کرد مگر اینکه از مسیر درست رفت. موضوع رشد ۸ درصد هم توجه به موضوع نیروی انسانی و سرمایه در کنار آموزش از اهمیت بالایی برخوردار است. آقای پورمحمدی نکاتی را گفتند که در نوبت بعدی بنده خدمت شما عرض میکنم. ایشان مبنایی راه را اشتباهی رفتند. می‌توان شعار داد و حرف‌های قشنگ زد اما نمی توان مشکلات مردم را حل کرد.
پورمحمدی: تا اعتماد نسازیم و ما را باور نکنند نمی‌توان رشد اقتصادی ایجاد کرد
من به گذشته نظام و مردم افتخار میکنم و به توان ملت خودم باور دارم. ما نقاط قوت داشتیم و با توجه به آن می‌توانیم ضعف‌ها را حل کنیم. چرا رهبری فرمودند برنامه‌های گذشته توسعه ۳۰ تا ۳۵ درصد اجرا شده‌اند؟ مگر قانون نبودند؟ مگر برنامه نبودند؟ چرا محقق نشدند؟ شاید برنامه هم ایراد دارد. به این موضوع هم فکر کنیم و آن را در نظر بگیریم. همین برنامه هفتم در ماده الحاقی ۳۵ خود، ۲۵ مورد آمده که شش ماه تا یک سال فرصت لازم داشته تا تکمیل شود. در دولت آقای رئیسی این برنامه پیشنهاد شد و دو سال طول کشید تا آن برنامه تصویب شود و کشور دو سال بی‌برنامه بود. حالا یک دولت و یک مجلس برنامه تصویب کردند و یک دولت و یک مجلس دیگر بناست آن را اجرا کنند که شعارشان متفاوت است. ما ۶ کاندیدا هرکدام شعارهای متفاوتی داریم و ما باید تعهدات خود را به مردم اجرا کنیم. مردم از ما قول و قرار گرفته‌اند. فردا می‌گویم آنقدر مسکن می‌سازیم و آنقدر اشتغال ایجاد می‌کنیم و برنامه‌ای که ما پیشنهاد ندادیم باید جواب آن را بدهد. ساختار برنامه مشکل دارد. نمی‌شود ۲۵ مورد مهم که اولین آن تجهیز منابع مالی برای تحقق رشد ۸ درصدی است و آقای قاضی‌زاده گفتند ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیارد دلار که فکر میکنم کمتر باشد. در خوشبینانه‌ترین حالت ۵۰ درصد آن از ریال تامین شود که حدود ۶ هزار همت خواهد شد، این را از کجا می‌خواهیم تامین کنیم؟ از مردمی که به ما اعتماد ندارند و سرمایه آنان در بورس از میان رفته و پول‌های خود را به دلار و طلا بدل می‌کنند؟ جای پراکنده می‌برند و حاضر نیستند به سمت تولید ببرند؟
تا اعتماد نسازیم و ما را باور نکنند که نمی‌توان رشد اقتصادی ایجاد کرد. با ۱۰ میلیارد یورو که نمی‌توان سیاست‌های رشد اقتصادی ۸ درصدی را محقق کرد. نمی‌شود ما با خودفریبی یا خوش‌بینانه به موضوعات نگاه کنیم. کارشناسان مسائل را می‌بینند و مردم دارند آنها را درک می‌کنند. من حرف‌هایی زدم که کارشناسان متعهد و باسواد دانشگاه‌های تهران، شریف و علامه و جوانان انقلابی هم درباره آنها بسیار جدی صحبت کردند. تعابیر خیلی تندی داشتند که نمی‌خواهم به آنها اشاره کنم. این حرفها دلیل بر مأیوس شدن ما نیست یا اینکه نمی‌توانیم. ما این راه تا اینجا پیمودیم، قدرت ایجاد کردیم و در جایگاه والای فعلی قرار گرفتیم. در مقابل این تحریم سخت ایستادیم که توانمندی ملی ما را به اینجا رساند وگرنه دچار فروپاشی می‌شدیم. تحریم خیلی مهم است اما ما مهمتر و قدرتمندتریم. قدرت خود را باور کنیم و البته اشتباهات خود را هم بپذیریم. با مردم صادق باشیم و قرارهای درست بگذاریم و وعده‌های درست دهیم و آنچه نمی‌توان اجرا کرد را به مردم وعده ندهیم.
مرحله دوم؛ مردمی‌سازی اقتصاد
فرصت ۴ دقیقه‌ای اول:
قاضی‌زاده هاشمی: بخش خصوصی شریک راهبردی دولت است
بعضی از دوستان بنا بر بحث کارشناسی در این جلسه ندارند. به عنوان کسی که در کابینه شهید رئیسی بوده‌ام باید بگویم که خودم را ملزم به تعهدات دولت شهید رئیسی می دانم. مردم وقتی اعتماد خود را از دست می‌دهند که سیاستمداران با اعتماد به نفسی نداشته باشند و دستاوردها را نگویند. دولت مدیریت سهام عدالت را باید به مردم واگذار می کرد و نباید حیاط خلوت سیاسیون می شد. از سوی دیگر در خصوصی سازی باید رقابتی و شفاف عمل کنیم. ابزاری که الان وجود دارد بورس است. دولت باید اموال را به بورس ببرد. نباید سهم دولت را در سرمایه‌گذاری کم کنیم اما نباید نقش تصدی گری به آن بدهیم. دولت باید جایی باشد که مردم نمی‌خواهند یا دوست ندارند وارد آن حوزه شوند. برای مثال ساخت راه ها و بزرگراه ها را می توان به بخش خصوصی داد اما راه های روستایی را دولت باید بسازد و ساماندهی کند.
بخش خصوصی شریک راهبردی دولت است. دولت باید از همکاری و شراکت با بخش خصوصی لذت ببرد. هرچه قدر بخش خصوصی فعال تر باشد، درآمد های دولت نیز افزایش یافته و هزینه های بودجه کاهش می‌یابد.
قالیباف: باید برای رفع تحریم تلاش کند و برای آن طرح مشخص و روشن داریم
برای رشد ۸ درصد سرمایه گذاری و بهره وری داریم؛ از نظر بنده بهره وری بر سرمایه گذاری ارجح است چون بهره وری فرصت می‌دهد که ظرفیت های موجود را حفظ و دنبال کرده که این برای ادامه سرمایه‌گذاری بسترسازی می کند. به درستی آقای دکتر پزشکیان فرمودند که خودرو دست دوم می آوریم و ارز برای واردات آنها نداریم اما من می گویم ارز داریم؛ سال گذشته ۸ میلیارد دلار فقط در حوزه خودرو ارز دادیم بعد این وضعیت ماشین‌هاست که دولت و مردم از قیمت و کیفیت ماشین ها ناراحت هستند پس چرا ۸ میلیارد دلار می دهیم؟ نکته‌ای که آقای زاکانی درباره نقدینگی فرمودند قطعا این شکلی است اما نقدینگی بیش از هزار همت است که از کمان برنامه ریزی خارج شده است. طبق ماده ۸ برنامه هفتم، دولت موظف شده در سال ۱۴۰۳ یکی از بانک های تخصصی را تبدیل به بانک توسعه کرده و همه نقدینگی آن جا آمده و فقط به سمت اجرای پژوه های زیرساختی برود. همین الان در ال پی جی آن چیزی که در مدار خزانه اداره می شد، ۲۷ همت در سال ۱۴۰۰ بود که با پیگیری و کنترل مجلس یازدهم مشخص شد که حیف می شود بدان معنا که ۶ زده پایین‌تر برای آن تصمیم می گیرند در نهایت ال پی جی در سالی که گذاشت، ۱۸۰ همت شد. در حوزه یارانه ها ۳.۵ برابر هدر میدهیم یعنی ۱۲۶۰ همت.
حتما تحریم اثر می‌گذارد. معتقدم همه دستگاه‌های دولتی یک طرف و دستگاه دیپلماسی یک طرف است لذا باید برای رفع تحریم تلاش کند و برای آن طرح مشخص و روشن داریم و می شود اقدام با اقدام دنبال کرد. ۱۰۴ میلیارد دلار در حوزه بهره برداری در سال پرت داریم؛ اینها نشان می‌دهد انتخاب رییس جمهور درست چقدر مهم است که بتواند این ظرفیت ها را استفاده کند. قرارداد با چین باز مانده و تفاهم‌ها اجرایی نشده است و این شامل قرارداد با روسیه هم می‌شود. باید از ظرفیت شانگهای و بریکس استفاده کرد. باید به برنامه هفتم و موضوعات زیرساختی و فرهنگی توجه کرد و با اهمیت به مردم مشارکت واقعی داشته باشند.
پزشکیان: همه گفته‌اند که ۸ درصد رشد را تحقق میدهیم اما نداده‌اند
قطعاً اگر مدیریت اصلاح شود، می‌توان از یکسری از مسائل هزینه‌ای محافظت کرد که برنامه آن مفصل است؛ در اصلاحاتی که در دنیا انجام شده در ۴۰ کشوری که بانک جهانی بررسی کرده است، ۳ اصل و ۵ استراتژی دیده شده است که اگر ما آنها را در کشور عملیاتی کنیم می‌توانیم یکسری از مشکلات داخل را خواهیم نتوانست حل کنیم؛ این سه اصل عبارتند از اینکه چه کسی مسئول است؟ چگونه باید اقدام کند؟ و چگونه باید پاسخگو باشد؟ خصوصی‌سازی را افرادی می‌توانند انجام دهند که پیش‌زمینه علمی را دارند وگرنه اینکه از دوستان و افراد منتخب خودمان را بگذاریم اتفاقی میافتد که این ۴۰ سال به داده است. دولت‌ها همواره این مشکل را داشته‌اند. همانطور که وقتی مریض می‌شویم به دنبال پزشک کارشناس هستیم نه اینکه پزشکی را پیدا کنیم که از جناح ما باشد، در اقتصاد،صنعت، کشاورزی و تجارت نیز باید اینگونه رفتار کنیم. بهترین روش را هم اگر طراحی کنید اما اگر به دست کسی بدهید که کارشناس نیست، آن را خراب میکند.
همه گفته‌اند که ۸ درصد رشد را تحقق میدهیم اما نداده‌اند؛ افرادی که ادعا می‌کنند اما قدرت را در دست گرفتند و نتوانستند انجام دهند، باید در مقابل مردم محاکمه شوند. الان بازنشستگان و معلمان ما زندگی‌شان نمی‌چرخد و کسانی که کارمند هستند گرفتار شده‌اند؛چه کسی باید مشکل آنها را کند؟ شعارها و تجربیات بین‌المللی و مستندات علمی و تجربه روشن دنیا وجوددارد که اگر به آنها متکی شویم، می‌توانیم راه حلی پیدا کنیم.
جلیلی: به دولت فهیم و کارآمد نیاز درایم، اگر شناخت نباشد، بخش خصوصی، دولتی و خصولتی می‌تواند سوءاستفاده کند
بحثهای خوبی مطرح شده که به انتخاب مردم کمک میکند چون مشخص می شود چه رویکردی قرار است کشور را اداره کند. برادرمان آقای پورمحمدی سوال کردند که چرا برنامه توسعه قبلی اجرا نشد؟ چون دولت وقت، اعتقادی به برنامه نداشت و اصلا نیامد و برای اولین بار بود که دولت گفت برنامه را نمی‌نویسیم و مجلس برنامه را نوشت. دولت نامه ای در بهمن ۹۷ به مجمع تشخیص مصلحت نظام نوشت که اگر فلان توافق امضا نشود، حقوق اسفند ۹۷ را نمی توانیم بدهیم. هنوز هم آن توافق امضا نشده است و الان سال ۱۴۰۳ است. شهید رئیسی کارها را پیش برد و کارهایی که انها می گفتند انجام نمی شود، انجام شد. ما به دولت فهیم و کارآمد نیاز درایم. اگر شناخت نباشد، بخش خصوصی، دولتی و خصولتی می تواند سوءاستفاده کند. وقتی با هوشیاری کار می کنید، واگذاری برای افزایش بهره‌وری است نه برای درآمد اندک. من به دورود لرستان رفتم کارخانه ای که ۱۲۰۰ کارگر داشت به کسی واگذار شد که اهلیت نداشت و الان فقط ۴ نگهبان در آنجا هستند. در سال‌های آخر دهه نود، دولت وقت آن کار را کرده بود. با یک واگذای تولید اذرآب از ۳ هزار تن به هفتاد تن رسید. هپکو می گفت با واگذاری غلط تولید آن از ۱۸۰۰ ماشین ساختمانی به ۴ یا صفر رسید. انتخاب اینجا اهمیت پیدا می کند و کسی باید انتخاب شود که می داند از فرصت‌های کشور چگونه استفاده می‌شود. اگر کسی با رانت و رابطه یا با سرمایه آمد و اهلیت نداشت، نتیجه واگذاری به دست نمی‌آید.
زاکانی: باید بستر کار را برای مردم فراهم کرد
امام یک حکم شرعی دارند و می‌گویند آنجا که مردم می‌توانند کار کنند، دولت حرام است وارد شود. ما یادمان رفته است که به اصل خود بازگردیم. دولت اکنون رقیب مردم است و مقابل مردم است. دولت باید چالاک، فکور، حامی و تسهیل گر و ناظر باشد. همه این معانی در کنار یکدیگر دولت کامل را ایجاد میکند. دولت مقتدری که جلوی مردم نیست بلکه برای مردم خدمتگذاری میکند. لذا اینجا نیازمند متناسب سازی دولت هستیم. در خصوص اینکه آقای قالیباف گفتند باید بگویم که نقدینگی نیز دستوری نیست که با قانون نیز به زیرمجموعه‌ها و بنیان‌های کشور سرمایه گذاری شود. مگر نقدینگی دست ما است. دست کسانی است که هر کجا که سود باشد به آنجا می‌برند. ما رعایت را در انتقال این نقدینگی نمی‌کنیم و به بازار دلار، طلا و ارز می‌رود. لذا اینجا قانون گذاری درست نیست. فراتر از قانون گذاری بسترسازی نیاز است. بعد نسبت به این بسترسازی باید قانون انجام شود. آقای پزشکیان و پورمحمدی نیز به نظرم موضوع ترکیه‌ای که گفتم را یک بار دیگر مرور کنند. ترکیه یک الگو جلوی چشم ما است که خلاف صد درصد نظرات این عزیزان عمل می‌شود و مردم در حال بیچاره شدن هستند. در خصوص مردمی کردن اقتصاد نیز بخش خصوص را باید باور کرد. سرمایه گذار و کارآفرین هر دو دارند عبادت می کنند. موتور محرکه اقتصاد باید بخش خصوصی باشد و آحاد مردم از جمله بخش طبقات محروم باید مشارکت داشته باشند. تعاونی‌ها باید مورد دقت قرار بگیرند. بله باید بر جریان پول و کالا اشراف کامل داشت و سیاست درست در حوزه توسعه صنعتی را دنبال کرد.
باید بستر کار را برای مردم فراهم کنیم. فناوری‌ها می توانند برای ما یک کارکرد جدی داشته باشند. دنبال کنند که بتوان عموم مردم مشارکت کنند. موضوع نقدینگی که مطرح شد. فاجعه‌ای که در دهه ۹۰ توسط آقای روحانی رقم خورد سبب شد تا شرایط به سمتی برود که سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۱۰۱ درصد رشد نقدینگی در ابتدای سال ۱۴۰۰ داشته باشیم. دولت آقای رئیسی این به ۲۳ درصد رسید یعنی یک افتخار برای دولت آقای رئیسی شد. دوستان عزیز توجه کنند به اعداد و ارقام که بوده است. ما روی هوا حرف می‌زنیم که این بی‌توجهی است. چرا ما عده‌ای هستیم که دقت نمی‌کنیم؟ یک عده دارند با مردم می جنگند. دولت اکنون در موضع مقابل مردم است. از طرف دیگر عده‌ای با فساد اقتصادی دارند سفره مردم را روز به روز تنگ‌تر می کنند. ما در دو سال گذشته بالغ بر ۱۳۰ هزار میلیارد تومان امکانات خود را در شهرداری تهران برگرداندیم. واقعیت این است که می توان کار کرد. امکانات در کشور زیاد است. صحبت تحریم کردند. تحریم را باید در داخل خنثی کرد بعد بحث دیپلماسی برود بنیان آن را تغییر دهد. ما تا وقتی که در دوران کرونا در داخل تحریم را خنثی نکردیم به ما واکسن ندادند. واکسن را رفتیم درست کردیم و فهمیدند واکسن بی اثر است. اگر دنبال رفع تحریم هستیم باید به توانمندی داخلی اعتماد کرده و از همه فرصت ها استفاده کنیم. نکته آخر هم این است که علم اقتصاد در خصوص درست و یا غلط بودن سیاست‌ها ساکت است. تشخیص این امر با سیاستمدار است. من تعجب می کنم چرا دوستان اینگونه می گویند. همه کارشناس دارند اما سیاستمدار است که باید گام بر دارد.
پورمحمدی: ثبات مالی رمز موفقیت اقتصادی است که اول به کنترل تورم نیاز دارد
به جد معتقدم با توان ملی و کارشناسی که داریم می‌توانیم مشکلات را حل کنیم اما باید همچنان به نظرات کارشناسی بها دهیم. بله ما سیاستگذاریم اما با پشتوانه کارشناسی، اولویت‌ها را شاید ما و با نظر و گرایش مردم تعیین کنیم اما پشتوانه کارشناسی هم دارد.
دنیای امروز دنیای فناوری و دانش است. دنیای تخصص و تجربه است. اعداد و ارقام گویا هستند. ما که نمی‌توانیم همینطوری حرف بزنیم. اعداد فریاد می‌زنند و خود را نشان می‌دهند. بلندپروازی بدون پشتوانه جواب نمی‌دهد. باید یک همبستگی و هماهنگی و دقت در واقعیت‌های خارجی برسیم. ثبات مالی رمز موفقیت اقتصادی است که اول به کنترل تورم نیاز دارد. تورم پنجاه ساله ما ۲۰ درصد و تورم ولی تورم ۶ سال گذشته که دو سه سال اخیر هم به آن اضافه شده بالای ۴۰ درصد است. مگر می‌شود در این دریای مواج تورم ثبات اقتصادی ایجاد کرد؟ کسری بودجه کشور ۶۰۰ تا ۷۰۰ همت است و ناچاریم به تورم تن دهیم.
فرصت 4 دقیقه‌ای دوم (اظهارنظر نامزدها درباره برنامه‌های یکدیگر)
قاضی‌زاده هاشمی: دولت نباید با مردم رقابت کند و از فضای رقابتی باید خارج شود
به استفاده از تجارب خارجی معتقدیم، اما هم تجارب خوب و هم تجارب شکست خورده. برخی از نسخه‌های بانک جهانی چیزی به عنوان مفهوم انسان را قبول ندارد. یک نمونه از اینکه کشوری با نسخه بانک جهانی توانسته اقتصادش را درست کند، دوستان نمونه ای ذکر کنند. کشورها جلوی چشم ما هستند. وضعشان بدتر شده است. بعضی از دوستان مطالبی رویایی و خلاف واقعیات جامعه می گویند. اگر نمی‌توانید برنامه هفتم را اجرا کنید چرا نامزد انتخاباتی شدید؟ برنامه هفتم سیر قانونی خود را طی کرده بود و در مجلسی که همه طوایف در آن هستند، تصویب شد. نماینده ای که از الان اجرای این برنامه را زیر سوال می برد بعد از پیروزی نیز اجرای آن را به راحتی زیر سوال می برد. دولت نباید با مردم رقابت کند و از فضای رقابتی باید خارج شود. انتصابات سیاسی باید از بنگاه‌های دولتی خارج شود. نباید شرکت های ورشکسته را به مردم واگذار کرد. در دولت شهید رئیسی با کمک ایشان، مردم را در بنگاه داری بنیاد شهید دخیل کنیم. همان مردمی که جنگ را کنترل کردند، اقتصاد را به بهترین شکل کنترل خواهند کرد.
قالیباف: اگر خودتحریمی داخل کشور را رفع نکنیم، امکان ندارد رفع تحریم را در خارج از کشور حل و فصل کنیم
انتخابات در سرنوشت کشور و زندگی مردم بسیار مهم است. اگر خودتحریمی داخل کشور را رفع نکنیم، امکان ندارد رفع تحریم را در خارج از کشور حل و فصل کنیم. انضباط مالی در دولت مهم است. طبق مصوبات مجلس یازدهم در احکام دائمی بودجه حساب های دولتی تحت عنوان حساب خزانه بانک مرکزی متمرکز شد. بیش از ۲۵۰ هزار پول در دستگاه ها و وزارت خانه بود که حدود ۶۰۰۰ حساب بود. با متمرکز شدن مقرر شد که پول یه جای نقدی، اعتباری و به ذی نفع نهایی داده شود. همیشه دولت ها در ماه آخر سال در پرداخت حقوق کسری نقدینگی داشته و از خزانه پول برمی داشتند و بعد سال بعد پرداخت می کردند؛ سال گذشته دولت در پایان سال بیش از ۱۹۰ همت پول در اعتبارات داشت؛ پس می‌شود و می‌توانیم. در شهرداری تهران ۱۲ سال توفیق خدمت داشتم و دولت نهم، دهم و یازدهم به هر دلیلی همراهی نکرد و در یک جلسه دولت شرکت نکرده و پیشتیانی لازم نشد و حتی مصوبات مجلس را درست اجرا نمی کردند. در این شرایط در این مدت ۱۵۰ کیلومتر ریل برای مترو کشیده شد که این میزان ۲۵ سال قبلیش ۷۰ کیلومتر ریل برای مترو بود. منابع هم با استفاده از ظرفیت داخلی و ال سی از چین مهیا شد. آقای صفری که آن زمان سفیر در چین بودند می توانند بگویند که تنها ال سی ۱۵ درصد بدون پیش پرداخت و بدون گارانتی بانک مرکزی و با حمایت بخش خصوصی بود و می‌توان از ظرفیت خارجی استفاده کرد. بین ۱۸ تا ۱۲ میلیارد دلار ظرفیت های گفت‌وگو و ارتباطات با کشورها وجود دارد که پرونده آن بلاتکلیف است مثلا بحث مربوط به شانگهای و توافقات با روسیه استفاده نشده که باید عملیاتی کرد لذا معتقدم ما می توانیم تحول ایجاد کنیم. این ظرفیت در برنامه هفتم وجود دارد.
پزشکیان: سیاست‌های کلی و قانون برنامه را اجرا خواهم کرد
من تنها کاندیدایی بودم که در زمان ثبت‌نام اعلام کردم که سیاست‌های کلی و قانون برنامه را اجرا خواهم کرد اما اینها گفتند که تو برنامه نداری. آنچه که شورای نگهبان و همچنین تشخیص مصلحت به برنامه هفتم وارد کرده این است که نوشته شده که بر اساس ماده الحاقی ۳۵ دولت مکلف شده است که دولت ظرف حداکثر یکسال از اجرایی شدن قانون، نسبت به تهیه برنامه‌ای درباره آن ۲۶ بند تدوین کند؛ یعنی برنامه‌ای که نوشته شده به این تبدیل شده است که برنامه یکساله بنویسند. من نگفتم که نسخه بانک جهانی اجرا شود بلکه گفتم که بانک جهانی تجربیات ۴۰ کشور را بررسی کردن و راهی که منتهی به موفقیت آنها شده را به ما گفته است؛ بگویید که کدام مملکتی غیر از این راه را رفته و موفق شده است؟ مگر قرار نبود که ما سالانه یک میلیون مسکن درست کنیم؟ اما تا الان بیش از ۳۰۰ هزار مسکن بیشتر اصلا درست نشده است؛مکر قرار نبود یک میلیون شغل ایجاد شود؟مگر قرار نبود ۳ روزه مشکل بورس حل شود؟ پس چرا این اتفاق نیفتاد در حالی که همه‌شان یک جا بودند؛ چرا مشکل بورس را حل نکردند؟ در همان جریان یه نفر می‌گفت که من با یک میلیون تومان شغل ایجاد میکنم؛ این حرفها توهین به شعور آدم است.
مشکل کشورهای در حال توسعه و عقب‌مانده نبود انسان‌هایی است که علم، مهارت و انگیزه جهت استفاده از این روشها را داشته باشند؛ اینکه گفته می‌شود خودمان می‌توانیم، خب بدون تجربه، بدون استناد علمی و کارشناسی و تجربه بین‌المللی چطور می‌توانید؟ این نسخه را برای مملکت می‌نویسم و دل و روده مملکت را بیرون میریزم و بعداً نیز نمی‌توانیم آن را جمع کنیم. اینکه دستاورد داریم غیرقابل انکار است اما آنچه من می‌ویم این است که از کارشناسان و کارشناسان و افراد خبره استفاده کنیم. حرف من از اول این بوده است که بر اساس قانون برنامه عمل کنیم اما اینکه منابع آن هم‌خوانی داشته باشد موضوع عدد و رقم علمی است. گفته می‌شود که ترکیه شکست خورده است؛ لطفاً بروند جاده‌ها، مغازه‌ها، و صادرات و بازرگانی آنها و همچنین تورم آنها را ببینید و سپس جاده‌های ایران را ببینند؛ زمان قبل از انقلاب وقتی ترکیه‌ای‌ها به ایران می‌آمدند حسرت می‌خوردند اما امروز در یک جاده ۱۲۰ کیلومتری نزدیک به ۷۰ الی ۸۰ تونل احداث کرده‌اند درحالی که ما وقتی ۴ تونل احداث می‌کنیم، افتخار می‌کنیم. باید بدانیم کجا هستیم تا بدانیم می‌خواهیم که چیزی را حل کنیم؛ ما بدون مشارکت همه، بدون حل اختلافات و مشکلات و بدون اتکا به مسائل علمی و تجربیات بین‌المللی و همچنین بدون باز کردن بازار امکان دستیابی به اهداف را نداریم.
جلیلی: لازمه مردمی‌سازی این است که شامل همه مردم شود و هر ایرانی بتواند نقش ایفا کند
دو نگاه در اینجا وجود دارد. یک نگاه حداقلی و روزمره است که چرا مسائل حل نشده و اینکه می‌شود از فرصت‌ها استفاده کرد و می توان جهش کرد یا نه؟ و یک نگاه این است که می‌توان از فرصت‌ها استفاده کرد و جهش یافت. سوال من این است که آیا از فرصت‌ها استفاده کردیم و نشد؟ گفتند دانشجویان دارند می‌روند. سوال من این است که نگاه ما به دانشگاه چه بوده است؟ یک نگاه حداقلی است که دانشجو درس بخواند و فارغ التحصیل شود و نگاه دیگر این است که دانشگاه و اساتید و دانشجو و دانش آموختگان حق دارند برای جهش کشور و ارزآوری نقش داشته باشند. از علم و آگاهی می‌توان استفاده کرد. باید از تجربه جهانی استفاده کنیم که یک دانشگاه در یک کشور خارجی به دهمین هلدینگ بزرگ جهان تبدیل شده است. وقتی به روستا نگاه حداقلی داریم که برای محرومیت‌زدایی برنامه‌هایی داشته باشیم و یک نگاه دیگر می گوید که روستاها یک ظرفیت هستند و آب، برق، گاز، تلفن و جاده دارند ولی آیا برنامه دارید که از همین روستاها استفاده کرد؟ آیا روستا نمی‌توانند یک سلول جهش کشور باشد؟ بحث من این است که نقش دولت در اینجا چیست؟
وقتی از مردمی سازی صحبت می کنیم، دولت نباید به مردم به عنوان قلک نگاه کند. در قضیه بورس در سال ۹۹ من نامه ای به رئیس‌جمهور وقت نوشتم و گفتم این کارهای شما برای مردم مشکل درست می کند. بازار سرمایه شما باید بستری باشد تا مردم به آن اطمینان بکنند. وقتی تصمیم خلق الساعه بگیرید، ثبات در نرخ ارز و انرژی و تصمیمات دولت نباشد، مشکلات حل نمی شود. در سال ۹۷ با ۲۲ صنف جلسه داشتم و گفتند بخشنامه‌های متعدد وجود دارد. وقتی انضباط مالی نداشته باشید، نتیجه نمی گیرید. لازمه مردمی‌سازی این است که شامل همه مردم شود و هر ایرانی بتواند نقش ایفا کند. پنجاه درصد مردم تسهیلات نگرفته‌اند ولی یک بانک خصوصی پولی خلق می کند که ۶.۷ درصد به تورم کشور اضافه می کند.
زاکانی: دیپلماسی منزلت‌طلب موقعی موفق است که در داخل کشور بتوانیم مشکل مردم را حل کرده و مردم پشت سر ما بایستند
ما قانون برنامه را می‌توانیم اجرا کنیم و اگر هم اشکالی داشته باشد از طریق قانون اصلاح می‌کنیم. ما در مجلس هفتم همان ابتدا برنامه چهارمی را که مجلس ششم تصویب کرده بود را در بند الف ماده ۳ آزادسازی یک دفعه قیمت‌ها در حوزه انرژی مبتنی بر دلاریزه کردن آن بود و ما قانون را اصلاح کرده و مانع آن شدیم تا کشور به انفجار برود. ما هم قائل به حوزه کارشناسی بوده و ما هم کارشناس هستیم. کارشناسان دارند ما را حمایت می‌کنند اما علاوه بر کارشناسی خودمان یک سیاستمدار هم هستیم. مطالبی که آقای پزشکیان می‌فرمایند به این میماند که بگوییم سلامت چیز خوبی است. ببینید سلامت چیز خوبی است. نه سلامت چیز خوبی است، پیشگیری از بیماری و مواجهه درست با بیماری همه مواردی است که به عنوان یک پزشک باید نسبت به آن توجه داشته باشیم. نکته‌ای که وجود دارد این است که فرمودند که می‌گوییم اله می کنیم. نه آقای پزشکیان ما اله کردیم. نکته‌ای که آقای قالیباف فرمودند ما همان هفته اول بالغ بر ۱۲۰۰ حساب داشتیم که انضباط مالی ایجاد کرده و همان هفته اول شهرداری را بعد از دو سال و نیم از تنش مالی درآوردیم. یا ناظر به درآمد و اعتبار و امکان ما توانستیم میزان درآمدهای خود را جوری بالا ببریم که غیر قابل تصور است؛ از راه درست خود با فساد برخورد کرده و ناکارآمدی را از بین بردیم. توجه کردیم به مشارکت مردم و طرف مردم ایستادیم. اینها کارهایی است که می‌توان انجام داد. نکته‌ای که هست این بوده که ما باید راه را برای مردم باز کنیم. شفافیت و نظارت مردم را بر خود بپذیریم. بنده در شهرداری پذیرفتم که مردم بر من نظارت کنند. در سال اول ۳۴۶ هزار نفر شرکت کردند. سال دوم که سال پیش بود یک میلیون ۳۵۲ هزار نفر در این نظارت شرکت کردند.
آقای پزشکیان و آقای پورمحمدی اگر به مردم اعتماد کنیم آنها می‌آیند و کمک می کنند. مشکل ما هستیم که ممکن است از مردم حرف بزنیم اما رفتارهای ما با عمل ما فرق کند. این بد است. مردم نگاه می کنند و می بینند که ما چگونه رفتار می کنیم. کاری که در دولت شهید رئیسی انجام شد ناظر بر صدور آسان مجوزها و حرکت در مسیر راه انداختن پروژه‌ها خوابیده و ایجاد زمینه برای حضور مردم در اقتصاد امکان بزرگی بود. در جمع سپاری‌های مالی اکنون ما ۹۰۰۰ میلیارد پروژه ناتمام داریم که می‌توانیم مردم را مشارکت داده تا در کوتاه مدت و بلند مدت تورم را کنترل کنیم. در کوتاه مدت با افزایش نرخ دقیق و مواجه در حوزه ارز و اساسا ارززدایی کردن و در بلندمدت نقدینگی را جذب و در مسیر درست هزینه کنیم. نکته آخر هم ناظر به حوزه سیاست خارجی است چراکه آقای پورمحمدی خیلی اصرار دارند که حوزه سیاست خارجی را گره بزنند. آقای پورمحمدی ما اگر دستمان را روی پای خود نگیریم دشمن به ما رحم نمی‌کند. دیپلماسی منزلت طلب موقعی موفق است که در داخل کشور بتوانیم مشکل مردم را حل کرده و مردم پشت سر ما بایستند. میدان وقتی موفق بود که دیپلماسی می‌تواند روی دیگر سکه باشد. وگرنه شما دیپلماسی التماسی هم تجربه کردید. در همان دولتی که تشریف داشتید دیپلماسی التماسی هم تجربه کردید. این راه حل نیست.
پورمحمدی: این کشور به تمام نیروهایش نیاز دارد
ما اهدافی تعیین و در برنامه هفتم تکرار کرده‌ایم و می‌گویم اینها را انجام میدهیم اما باید تجربیات قبلی خود را معیار قرار دهیم تا تعهدات آینده را پیگیری کنیم. دیپلماسی و خودتحریمی داخلی که مکمل تحریم خارجی است را باید با تدبیر جلو ببریم. آیا در گذشته جلو بردیم؟ دوستان در این جمع و بنده در مصادر عالی کشور بودیم. افتخار میکنم در هر دولتی تلاش کردم به مردم خدمت کنم چون دولت‌ها موضوعیت ندارند، مردم و خدمت به آنان موضوعیت دارد. ما اگر تکلیف شود باید آبروی خود را بگذاریم تا به مردم و حل مشکلات آنان کمک کنیم. اگر دو حرکت انجام می‌شود آیا سنگ می‌اندازیم یا کمک می‌کنیم؟ همین الان در این جلسه وفاق نداریم. آیا بدون وفاق می‌توانیم مشکلات بین‌المللی خود را حل کنیم؟ رهبری تدابیری دارند. سیاست‌های کلی دارند. تدبیرشان را ابلاغ می‌کنند. ما می‌نشینیم و کارسازی می‌کنیم و دوباره توجیه می‌کنیم و می‌گوییم شاید منظور ایشان چیزی دیگری بوده است. شاید برای موقعیت خاصی بوده است. کشور را زمین‌گیر می‌کنیم. مثل خیلی چیزهایی که تا الان زمین‌گیر کرده‌ایم. این واقعیت‌های موجود است.
ما که از آسمان نمی‌توانیم کارشناس و مدیر مجرب بیاوریم. ما باید با خودمان مشکلات و مسائل را حل و روشن کنیم. بسیاری از فضاهای سیاسی و تبلیغاتی بر تصمیمات ما اثر می‌گذارد. منافع ملی را به خطر می‌اندازیم. اینجور که نمی‌شود تدبیر کرد. این کشور به تمام نیروهایش نیاز دارد. اگر تمام نیروهای کارشناس کشور باهم جمع شویم و با وفاق عمل کنیم خیلی از مشکلات را راحت نمی‌توانیم حل کنیم. نمی‌گویم ما ناتوانیم اما سخت است. هماورد دنیای استکبار هستیم. ما شعارهای بلند جهانی دادیم و داعیه تمدنی در جهان داریم. نمی‌شود با این دست‌وپاشکستگی و با این اختلاف و نگاه غیرکارشناسی مشکلات را حل کنیم. هرروز دعوا و اختلاف مشکلات را حل نمی‌کند. هر موضوعی حداقلی دارد، حداقل‌ها را رعایت کنیم. به یکدیگر، کارشناسان و مدیران مجرب خود احترام بگذاریم. الان من بخواهم نسبت به شهرداری آقای قالیباف حرف بزنم که حکم شهرداری آقای قالیباف را بنده در زمان وزارت کشور صادر کردم و مخالفت هم شد که این حکم را صادر کنم اما به توانایی آقای قالیباف هم اعتقاد داشتم اما اینطور نیست که شهرداری تهران مشکل نداشته است و مشکلاتش ساده بوده و با چه هزینه‌ای تمام شده است. اینها مسئله است که آیا تحولی در نظام شهری با چه رویکردی و در چه دوره زمانی انجام شد. اینها مبنای آینده می‌شود که کشور را می‌خواهیم چگونه بسازیم و به کدام سمت ببریم. مگر من می‌خواهم مسائل روزمره و جاری را مطرح کنم؟ من نگاه کلان داخلی و خارجی و فرهنگی و اجتماعی و سیاسی را در نظر دارم. مسائل سیاسی ما مردم را چنین ناامید، منزوی و نگران کرده و حتماً باید رویکردهای سیاسی و فرهنگی خود را اجرا کنیم. چاره‌ای جز این نداریم.
مرحله سوم؛ مهار تورم
فرصت ۴ دقیقه‌ای اول
قاضی‌زاده هاشمی: می‌شود تورم را تک رقمی کرد
متاسفانه برخی از طرفداران یکی از نامزدها بر وعده من برای بورس مانور دادند. بورس مبنی بر انتظارات است. مردم در بورس آینده را می‌خرند. در دولت روحانی چه تصمیماتی گرفته شد؟ آن موقع من نایب رئیس مجلس بودم نامه نوشتم. برای برخی افراد نیز تشکیل پرونده شده است. باید اول از همه بتوانیم اعتماد مردم را جلب کنیم. مردم نباید فکر کنند عده ای از تصمیمان ما خبر دارند و زودتر پول های خود را از بورس خارج کرده‌اند. آقای پزشکیان برخی از اطرافیان شما از همین دست افراد بودند. اسمشان را بخواهید بعد مناظره به شما می‌دهم. گویا دوستان راه سازی‌های دولت آقای احمدی نژاد یادشان رفته است. پروژه ساخت مسکن دولت سیزدهم نیز به خوبی درحال پیشرفت است و تاکنون ۶۰۰ هزار مسکن در حال ساخت است و نه ۳۰۰ هزار تا. مگر می‌شود کل کارشناسی کشور را یکی کرد؟ درباره حوزه سلامت در دنیا دو مکتب است؛ برخی می‌گویند به روش دولتی باید این کارها را انجام داد. باید بدانیم کدام را می‌خواهیم انتخاب کنیم؟ اینطور نیست که نظرات کارشناسی همه جا یک شکل باشد.
می‌شود تورم را تک رقمی کرد و اقتصاد برای این موضوع راه‌حل دارد، اما این موضوع اقتدار می‌خواهد. اقتداری از جنس شهید رئیسی نه از جنس کسانی که معتقدند راه اصلاح امور از سازش با غرب می گذرد. برخی می‌گویند اگر سازش درست شد مساله داخلی مان نیز درست می‌شود؛ زیرا همه امورات را می‌خواهند به هم وصل کنند.
قالیباف: دولت خدمت و پیشرفت سپر حمایتی می‌گذارد که حقوق نسبت به تورم باشد
تورم از موضوعات حیاتی و جدی ماست؛ متاسفانه تورم بالا و طولانی داشتیم که به مردم و سفره های مردم فشار جدی وارد کرده به خصوص به آنها که حقوق ثابت داشته اند لذا باید در اولویت باشد. حل تورم ریشه در سه موضوع دارد؛ اول اصلاح نظام بانکی است. در نظام بانکی به خصوص بانک‌های خصوصی و حتی دولتی باعث خلق پول شدند که باید چاره اندیشی کرد. نقدینگی حدود ۸۲۰۰ همت است که به سمت تولید نرفته که یکی از عوامل ایجاد تورم است. یکی از اقدامات در مجلس یازدهم تصویب قانون جدید بانک مرکزی بود که اقتدار را به بانک مرکزی برگرداند. در قانون برای ورود سرمایه به بخش تولید توجه شده است. باید برای مردم در حوزه تورم سپر حمایتی بگذاریم. مقام معظم رهبری بیش از ۱۰ سال است که سال ها را درباره مسائل اقتصادی و تاکید بر تولید و جلوگیری از تورم نامگذاری کردند. درآمد پایدار در بودجه وجود نداشته و متکی بر حوزه نفت هستیم. در بودجه باید اصلاح ساختار نهادی و انضباط مالی مورد توجه قرار گیرد. بخش عمده مشکلات ریشه در سیاست گذاری اشتباه دارد که به نوعی سفره مردم از بی‌عرضگی و تصمیم گیری در این بخش کوچک می شود.
دولت خدمت و پیشرفت سپر حمایتی می‌گذارد که حقوق نسبت به تورم باشد و با رشد اقتصادی نیز به حقوق اضافه شود. یکی از اشکالات نبود درآمد پایدار است. درآمد نفتی کم و زیاد می‌شود که باعث مشکلات اساسی می‌شود که آثار آن را در تمام بخش‌ها می بینیم که باید چاره اندیشی کرد.
پزشکیان: عامل اصلی تورم دولت‌ها هستند، کسری بودجه و چاپ پول دلایلی هستند که منجر به تورم می‌شود
چه کسی گفته است که ما به خارج دل می‌بندیم؟ من در ابتدا گفتم که باید در انسجام داخلی داشته باشیم و اختلافات‌مان را کنار بگذاریم؛ اگر در داخل اختلاف داشته باشیم، مرزها را هم باز کنیم، مشکل حل نمی‌شود و هرچقدر پول هم بیاوریم، فایده‌ای ندارد؛ باید این اختلافات را حل کنیم و باید تصور اینکه عده‌ای محدود عقل کل هستند و سایرین همه اجنبی و خارجی و وابسته هستند را درست کرد؛ این مردم ایران هستند که می‌توانند مشکل را حل کنند نه یک گروه، دسته یا جناح. همچنین من نگفتم که مشکل بورس حل نمی‌شود بلکه گفتم که مشکل بورس ۳ روزه حل نمی‌شود؛ ۳ روز که سهل است بلکه معلوم نیست این مشکل را یکساله حل کنیم؛ این توقعی در جامعه ایجاد می‌کنیم که مشکل بورس را ۳ روزه حل می‌کنیم امکان پذیر نیست؛ همه وعده‌هایی که داده بودند در دولت شهید رئیسی وجود داشت و تورم و وعده‌هایی هم که داده شد مشخص شد که چگونه است. البته این مانع نمی‌شود که تلاش و زحمات ریاست محترم جمهور شهید رئیسی را نادیده بگیریم؛ او شبانه روز تلاش می‌کرد و ما قدردان زحمات او هستیم اما اینکه چرا مشکلات حل نشد، دلایل علمی دارد که مدیران، کارشناسان، روشها، عدم ارتباط بین‌المللی، اختلافات و دعواهای داخلی از جمله آنهاست.
عامل اصلی تورم دولت‌ها هستند. کسری بودجه و چاپ پول دلایلی هستند که منجر به تورم می‌شود و اگر دولت می‌خواهد این مشکل که درست شود، نباید کسری بودجه را به مجلس ببرد. تورم به معنای خالی کردن جیب مردم است و علت آنکه اکثر نگرانی‌ها و اعتراضات بازنشستگان و معلمان برای این است که نمی‌توانند زندگی خود را با روند تورمی ادامه‌دهنده و شرمسار خانواده خود هستند. اینکه ما چه باید بکنیم باز می‌گردد به اصلاحاتی اعم از عملیاتی کردن بودجه ریزی؛ دولت باید هزینه‌های خود را کنترل کند و این موضوع نیز زمانی اتفاق میافتد که بودجه عملیاتی، نظارت اصلاح و شفافیت در هزینه‌ها اعمال شود. از سویی دیگر نخستین کاری که دولت باید بکند این است که به بانک‌ها دستور چاپ پول ندهد و آنها را وادار به ایجاد تعهداتی که امکان پرداخت آن وجود ندارد. اکثر توقعاتی که دولت در بانک‌ها اعمال میکند، عامل تورم است و باید بانک‌ها را علمی و درست نظارت کنیم و نظام آن را اصلاح کنیم.
جلیلی: یکی از اولویت‌های من انضباط مالی است، امکان کاهش و کنترل تورم وجود دارد
یک نکته بسیار مهم که برای مردم آزاردهنده است، تورم است. تورم مثل کرونا نیست که خودش و درمانش شناخته شده نباشد. تورم یک معضلی است که مساله و راه‌حل‌هایش مشخص است و خیلی از کشورها در حل تورم موفق بوده‌اند. برای مردم این سوال وجود دارد که چرا در کشور ما تورم انقدر مزمن ادامه دارد، مخصوصا در سال‌های اخیر. یکی از اولویت‌های من انضباط مالی است. امکان کاهش و کنترل تورم وجود دارد. برای رسیدن به این هدف، بحث حاکمیت ریال اولین مساله است. دولت و نظام باید بر ریال حاکمیت داشته باشد و بداند گردش ریال چگونه است و کجا خرج می‌شود و در کجا حضور دارد تا آن را مدیریت و حکمرانی کند. اگر این کار را نتوانید انجام دهید، با برخی اقدامانت مقطعی این مشکل رفع نمی‌شود. برای حاکمیت ریال باید بتوانید سامانه‌هایی که لازمه حاکمیت ریال است و در کشور ما وجو دارد مثل سامانه مودیان مالیاتی، سامانه جامع تجارت، سامانه املاک واسکان و سامانه رفاه ایرانیان تکمیل کنیم و این سامانه ها باید با هم ارتباط داشته باشند تا بر حاکمیت ریال تفوق لازم را داشت.
ناترازی بانک‌ها و بودجه را باید حل کرد. این به اراده و فهم دولت نیاز دارد. ناترازی بودجه مربوط به دولت است و رئیس‌جمهور باید اینجا محکم بایستد. باید مواظب باشید منابع شما اولا اتلاف نشود و ثانیا روز به روز افزایش یابد. به دلیل نبود میترینگ 7 میلیارد درآمد نفت و گاز شما هرز می‌رود. 4 میلیارد دلار برای اشکال در برخی فرایندها در خرید کالاهای اساسی از بین می‌رود. بررسی کرده ایم چگونه می توان مانع هرز رفتن منابع شد و و این منابع ارتقا یابد. باید مشخص شود خلق پول بانک‌ها در چه جهتی است. نمی توان از جیب مردم خلق پول شود ولی در جهتی که خودش می خواهد و نفع عده محدودی است، هزینه کند. یک دلیل تورم ناشی از شوک بازار ارز است.
زاکانی: باید مردم را در اقتصاد شریک کنیم
من انتظارم این است که دوستان موضوعات سیاسی را در جای خود در میزگرد سیاسی بحث کنند. الان شفاف صحبت کنیم تا مردم بتوانند نظرات ما را متوجه شده و بتوانند انتخاب داشته باشند. ناظر بر ترکیه همصحبت کردن ترکیه عضو WTO است اما در این ۵ سال اخیر ۶۰۰ درصد ارزش پول آن افت کرده و در حال تجربه کردن تورم ۷۰ درصد است. در کوتاه مدت موضوع افزایش نرخ ارز و انتظارات تورمی و در دراز مدت نیز رشد نقدینگی کنترل نشده است. بانک‌ها عامل اصلی هستند اما در کنار بانک‌ها دولت قرار دارد. چون از دولت شهید رئیسی بیان شد جا دارد که بنده بگویم در سال ۹۲ دولت وقت ۲۰۵ همت بدهی به بانک مرکزی و صندوق بازنشستگی داشت و سال ۱۴۰۰ که تحویل داد آقای پزشکیان ۱۲۹۹ همت بدهی دولت آقای روحانی داشت. یعنی یک مجموعه مخروبه را تحویل دادند و این خودش از هنرهای این شهید بزرگوار بود که توانست این را سامان دهد. رشد نقدینگی نیز اساسا آقای غضنفری بیان کرد، ضرر به ذات ندارد. مانند آب است اگر هدایت شود می‌تواند فوق العاده برای ما موثر واقع شود. ما همین سه هفته پیش ۲۰۳ هزار واحد مسکن در تهران شروع کردیم. یکی از جاهایی است که نقدینگی در آن هزینه شده و به نیاز مردم پاسخ می دهد.
ما اگر می‌خواهیم مردم مشارکت سیاسی هم داشته باشند که دوستان اصرار داشته و ما هم اصرار داریم و اصرار ما واقعی است. مردم پای انقلاب بایستند باید مردم را در اقتصاد شریک کنیم. فلذا معتقد هستیم که بند چهارم اصلاحات خود را عرض کردم ما اعتبار طلا را به جای یارانه به مردم دهیم. انرژی مانند طلا با ارزش است که ما بد مصرف می‌کنیم. علاوه بر اینکه افزایش تولید انرژی باید صورت بگیرد و به سمت بستن درهای خام فروشی برویم اما باید مصرف را نیز بهینه کنیم. برای شریک شدن مردم ما معتقد هستیم که باید اعتبار طلا را به جای یارانه به مردم داد. یارانه مردم در حوزه انرژی بدون تغییر قیمت انرژی صورت می گیرد. معادل قیمت طلای روز اعتبار طلای غیرقابل برداشت در حساب سرپرست خانواده به اندازه سهم خانوار از انرژی شارژ می‌شود. ماهانه شارژ می شود. این اعتبار دور از تلاطم تورم است. چون موضوع تورم بود اینجا بحث کردم. در پایان هر ماه میزان یارانه انرژی که معادل قیمت روز طلا محاسبه شده و ۵۰ درصد آن طبق قانون برنامه هفتم و ماده ۴۶ در حساب سرپرست خانوار شارژ می شود، قابلیت خرید اعتباری دارد. هم کاهش نقدینگی و عدم افزایش نقدینگی را خواهد داشت. حفظ ارزش آن با طلا است. دور از تورم است. امکان فروش اعتباری آن در بازار است. امکان پشتوانه شدن اعتبار طلا برای وام و وثیغه وجود دارد. به قیمت دلار گره نمی خورد. همان تحول اول اقتصادی که استقلال اقتصادی را با دوری از وابستگی به دلار دنبال کنیم. محور هم خانواده و جمعیت است. صرفه جویی کنیم و اعتبار طلا بگیریم. اینطوری می توان مردم را در اقتصاد شریک کرد.
پورمحمدی: رئیس‌جمهوری باید امنیت‌آفرین باشد
نگاه کارشناسی و دقیق به نقاط مشترک نزدیک می‌شود. تورم و نقدینگی ریشه‌های مشترکی دارد و با کنترل نقدینگی می‌شود تورم را کاهش داد. آقای قالیباف گفتند که ما در مجلس تصویب کردیم اقتدار به بانک مرکزی بازگردد. بسیار کار خوبی است. از گذشته هم باید این کار را میکردیم و جزو ضروریات مدیریت مالی ماست. ما این اختیار را دادیم اما ابزار و عوامل تشکیل‌دهنده آن را فراهم نکردیم. در همین ایام که می‌گوییم به بانک مرکزی اقتدار دادیم، بانک مرکزی برای اینکه قیمت ارز بالا نرود، تمام تسهیلات را کنترل میکند، تمام وام‌ها الان متوقف شده و تمام بانک‌ها قول‌های خود به کارآفرینان و بنگاه‌ها را متوقف کردند. کل تولید مشکل پیدا کرده به خاطر بانک مرکزی که ادعای استقلال دارد و برای اجرای سیاست دستوری که قمیت ارز بالا نرود. بانک مرکزی ناچار به جذب منابع سرگردان و نقدینگی، بهره را از ۱۹ و ۲۰ درصد به ۲۹ درصد رسانده است و هزینه مالی در بازار آزاد ۴۱ تا ۴۳ درصد و بلکه بیشتر است. این خود به شدت تورم‌زاست. چرخه معیوب نقدینگی را تشدید میکند، بعد ما از استقلال بانک مرکزی حرف می‌زنیم. به بانک مرکزی دستور می‌دهند و همان را عمل میکند.
ما برای هرکاری به مدیر قوی نیازمند هستیم. مگر می‌شود کارهای بزرگ را به آدم‌های ناتوان سپرد؟ ولی رئیس‌جمهوری فقط مدیر قوی نیست مدیری است که مسائل سیاسی، دیپلماتیک و فرهنگی و روانی جامعه را هم آشنا باشد و قدرت تحلیل و جمع‌بندی آنها را هم داشته باشد و بتواند ایجاد وفاق کند و قدرت تحریک‌کنندگی اجتماعی داشته باشد، قدرت اعتمادسازی داشته باشد و مردم او را باور کنند. در این حالت می‌توان نیروهای قوی را جمع کرد و جامعه را به جهت خود نزدیک کرد. رئیس‌جمهوری باید امنیت‌آفرین باشد و امنیت روانی، فکری، حقوقی و مالکیت لازمه موفقیت مدیریت کلان است.
فرصت ۴ دقیقه‌ای دوم (اظهارنظر نامزدها درباره برنامه‌های یکدیگر)
قاضی‌زاده هاشمی: باید دست به دست هم بدهیم با مجلس، بودجه تراز و بدون تورم درست کنیم
برای مهار تورم باید سه مسئله حل شود. یکی مسائل پولی و مالی. بهبود بهره‌وری و مسائل سیاسی. در حوزه بهره وری در دولت شهید رئیسی برنامه ریزی جدی شد و حتی در جهان بابت این موضوع جایزه گرفتیم. به مدد بچه مسلمان‌های جوان این اتفاق افتاد که گزارش آن در سایت‌های مختلف هست. در مسائل پولی و مالی، هم کنترل نقدینگی مهم است هم انضباط بخشی که به بودجه دولت مربوط است. اصلاح ساختار قانون بودجه خوشبختانه در مجلس تصویب شد و عملکردش شروع شده است. ثبات موجود در بازار ارز ناشی از اقتدار سیاسی است و با وجود درگیری با دشمن تا دندان مسلح توانستیم نرخ ارز را تا حد زیادی کنترل کنیم، نه اینکه با یک مصاحبه قیمت‌ها تغییر کند. از سوی دیگر در اصلاح نظام بانکی باید اول جلوی دخالت اشخاص غیرمسئول و تسهیلات سفارشی را بگیریم. بانک دی پر از تسهیلات سفارشی سیاسیون بود که علیه شان اقدام کردیم تا با فشار دادگاه بتوانیم این تسهیلات را بگیریم.
بانک قرض الحسنه باید ایجاد کنیم. بانک های مهر ایران و رسالت خوب و موفق عمل کردند. باید برای اشتغال و ازدواج و ... تسهیلات قرض الحسنه را توسعه دهیم. بانک ها و سهامدارانش را باید پاسخگو کنیم تا تورم را به مردم منتقل نکنند. بودجه رفتار مدیران را کنترل میکند. ما در بنیاد شهید بودجه را بر مبنای برنامه عملیاتی دادیم؛ اگر مدیری برنامه انجام نداشت بودجه ندادیم و عزلش کردیم. وقت تنظیم بودجه همه بخش‌ها می‌خواهند رویاهایشان را محقق کنند؛ وقتی می رود مجلس آنجا باز رویای همکاران ما در مجلس به آن اضافه می‌شود. یک مقداری از ناترازی بودجه با عددسازی‌هاست. درآمدهای دولت ۷۰-۸۰ درصد محقق می‌شود و برنامه‌ها اجرایی نمی‌شود. باید دست به دست هم بدهیم با مجلس و بودجه تراز و بدون تورم درست کنیم.
قالیباف: انتخابات مهمترین تصمیم برای حل تورم است
اولین نکته در تورم و اصلاحات ساختار بودجه است؛ اینکه بگویم «بودجه دولت»، اشتباه است چون بودجه برای دولت نیست و برای زندگی مردم است. ما به تفاوت تورم و خلق پول از سفره مردم است؛ یعنی اقتصاد را به دلیل نداشتن رونق تولید کوچک کرده و بعد مالیات پرداخت نشده و بعد مالیات را از تورم می گیرند و هزینه تورم را همه مردم پرداخت می کنند؛ اینجاست که می‌گویم به مدیر قوی و فرد موثر احتیاج داریم که سابقه و تجربه داشته باشد. من نگفتم به بانک مرکزی استقلال دادیم بلکه گفتم اقتدار دادیم چون اکنون فرصت و زمینه استقلال بانک مرکزی وجود ندارد. باید شورای عالی مربوطه قدرتمندانه بایستد و با جریاناتی که خلق پول کرده و فشار به مردم می آورند، برخورد شود؛ اینجا جای درست مبارزه با فساد است. اینجا منافع ملی است و به انسجام سیاسی و فرهنگ کار و تلاش و تولید احتیاج دارد، این را رییس جمهور قوی می‌تواند انجام دهد؛ رییس جمهور قوی تنها کسی نیست که تصمیم بگیرد؛ بلکه باید تصمیم سازی را به نخبگان جامعه بدهد. اساتید و بزرگان و نیروهای خلاق به کار گرفته نشده و یک مرتبه خلق الساعه قیمت ارز را ۴۲۰۰ اعلام می کنند که دلیل پشت آن معلوم نیست و همه اندیشمندان بهت زده هستند بعد می گوییم چرا اساتید و دانشجویان مهاجرت می کنند.
باید یک رییس جمهور قوی با ایجاد انسجام و اعتماد، از این ظرفیت بهره گیرد؛ حتما باید از تجربه دنیا استفاده کرد اما آقای پزشکیان وقتی ما از تجربه نیروی داخل خودمان استفاده نمی‌کنیم می‌خواهیم از بیرون استفاده کنیم؟ حتما نمی توانیم. برای رفع تحریم و مقابله با ظلم به کشور به انسجام ملی و سیاسی احتیاج داریم منتها وقتی مدیر بی عرضه و بی تدبیر و بدون برنامه و ناپخته می آید، مشکلات ایجاد می‌شود و نمی‌تواند قانون مصوب را هم اجرا کند. وقتی دولت بزرگ شده و تمرکززدایی نمی‌شود نتیجه آن افزایش هزینه دولت و تحمیل هزینه به سفره مردم است لذا باید به طور جدی رشد اقتصادی را پیگیری کرد که بهره‌وری ریشه همه آنها است لذا مجددا می‌گویم که انتخابات مهمترین تصمیم برای حل تورم است.
پزشکیان: تامین مالی دولت از بانک‌ها باید ممنوع شود
من گفتم داخل اما آقای قالیباف می‌گوید خارج؛ مسأله این است که ما هوای داخل را نداریم و فقط یک گروه خاصی را مدیر می‌دانیم؛ در دعوایی در گذشته میکردیم به درستی می‌گفتیم که مشکل مدیریت است و افرادی که تجربه داشتند را کنار گذاشتیم و در مقابل فردی که نه دوره دیده و نه علم و تجربه دارد و نه در جایی عملکرد خود را نشان داده است؛ در این شرایط معلوم است که هزینه هزینه درست می‌کنیم. روش معلوم است و اختلافی در روشها وجود ندارد و عامل اصلی ایجاد تورم نیز دولت‌ها هستند؛ کسری بودجه و بزرگ شدن دولت مهمترین عامل هستند و دولت باید از این بزرگ شدن جلوگیری و بودجه‌ای به مجلس ارائه کند که بدون کسری بودجه باشد. برای اصلاح نظام بانکی باید اقداماتی نظیر خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری و نظارت بر وام‌های کلان را انجام دهیم. بانک‌ها موظفند قاعده گذاری کنند نه اینکه قیمت گذاری کنند و تامین مالی دولت از بانک‌ها نیز باید ممنوع شود.
هم مجلس و هم دولت مقصر هستند. نتیجه کار این است که ما روزگار مردم و کسانی که حقوق بگیرند را سیاه، گردن کلفت‌ها را گردن کلفت‌تر و فقرا را نیز محروم‌تر و بیچاره‌تر می‌کنیم. راه و روش معلوم است و مدیریت باید توسط کسانی که علم و تجربه دارند شکل بگیرد. از سویی نیز ما آنقدر مدیر باتجربه نداریم که بگوییم فردا آنها را تغییر میدهیم؛ در این شرایط با مشورت گرفتن از کشورهای مذهبی که موفق شدند جای دوری نمی‌رویم اما اگر بتوانیم که از افراد دیگری که تجربه دارند، مشورت بگیریم، خیلی بهتر است و ضرر نمی‌کنم. همانطور که برای درمان بیماری خودمان به خارج می‌رویم، ۴ تا از اینها را هم بیاوریم و در این رابطه نسخه بنویسیم و مشکلات را حل کنیم.
جلیلی: اگر بازار ارز مدیریت شود، می‌توان تورم را کنترل کرد
یک بخش مهم تورم کشور به ویژه در سال‌های اخیر ناشی از قیمت ارز است. وقتی ارز افزایش یافته است، بر قیمت‌ها اثر گذاشته است و کالاها گران شده است. در اینجا دولت چه نقشی دارد؟ آیا راه‌حلی وجود دارد؟ در روند کنترل بازار ارز مجموعه اقداماتی وجود دارد که حتی احکامش را هم تهیه کرده‌ایم و فکر می کنیم دولت چهاردهم از روز اول آن را شروع کند. اگر بازار ارز مدیریت شود، می توان تورم را کنترل کرد. ما امروز مصارف و منابع ارزی داریم. منابع ارزی ما خیلی بیشتر از مصارف است ولی باید تعریف و اولویت‌بندی مصارف ما تعیین شود و مشخص شود اولویت‌های ما چیست و آیا منابع ارزی ما به آن مصارف می‌رود. دبش حاصل روندی بود که از قبل وجود داشت که منابع و مصارف با هم همخوان نبودند و منطبق بر با اولویت‌ها نبودند. اولویت‌ها در این موضوع را باید دانست. فرایند ثبت سفارش، تخصیص و تامین ارز باید به روز و به موقع باشد تا موجب التهاب در بازار ارز نشود. وقتی بین تخصیص و تامین فاصله باشد، طرف به بازر ارز می رود و با قیمت بالا ارز را می خرد و به بازار شوک وارد می کند و در ادامه ارز را می فروشد و دوباره شوک وارد می شود. در بازار ارز برخی معاملات مجاز در بازار غیررسمی انجام می شود که باید آن را به بازر رسمی آورد. بانک مرکزی در دولت شهید رئیسی در این زمینه حرکت خوبی را آغاز کرده است.
تدابیر از این جنس باید پیگیری شود تا به نتیجه برسد. در سال گذشته قیمت لاستیک ۲۰۰ درصد افزایش یافت که شهید رئیسی به من گفتند بررسی کنید. بررسی که کردیم اول بهانه آوردند که ارز به موقع تخصیص داده نشده است ولی بررسی کردیم که بانک مرکزی به موقع ارز تخصیص داده است و بیشتر از سال قبل هم اختصاص داده بود اما فرایند مدیریت نشده بود، قیمت افزایش یافته بود. من خودم چهارراه مولوی رفتم و با مسئول مربوطه تماس گرفتم و گفت قیمت ارزان می شود ولی من گفتم پشت در مغازه هستم. کجا ارزان شده است؟ من اینجا هستم دارد گران می‌فروشد.
زاکانی: اگر در کشور تدبیر و تصمیم درست باشد می‌توان به بهترین شکل تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد
من راجب به تورم نکاتی را گفتم. راجب به ارز هم معتقدم که اساسا باید به سمت پول ملی و ارزش بالای آن رفت. این اموراتی که هست جنبه التیام‌بخشی و تسکین دارد و درمان آن جای دیگری است. سر موقع بحث می‌کنیم. نکته ای که هست این بوده که در سال ۹۹ موضوع بورس که پیش آمد ۲۰۰۰ همت قیمت ارزش گذاری کل بورس بود. ۱۰۰ همت با ناشی گری وارد شد با یک دقتی در واقع دولت وقت این جنبه غیرحرفه ای را تبلیغ کرد و یک حباب ۶۰ برابری را ایجاد کرد و نهایتا مردم را به خاک سیاه نشاند. برای چه این مسائل را الان می گویم؟ آقای پزشکیان می گویند که باید افراد ناکارآمد را محاکمه کنیم. ما هم موافق هستیم که باید این اتفاق بیفتد. معلوم است که چه کسانی ناکارآمد بوده‌اند. از خارج هم نیامده بودند. در همین ایران بودند. دولتمرد هم بودند. اکنون در ستاد ایشان هم هستند. ایشان باید این مجوزها را هم بدهد که کسی برود سراغ این آقایان. واقع امر این بوده که کارآمدی جمع بین توانمندی و پاکی است. اگر ما توانمندی و پاکی را با هم نبینیم دچار مشکل می شویم. کارشناسی خوب است اما واگذاری کار توسط یک مسئول و رئیس جمهور به یک کارشناس و بی دقتی در امورات آن کارشناس می تواند فاجعه به بار بیاورد. بنزین صبح جمعه را یادمان نرفته است.
روزی ۸۰۰ نفر به رحمت خدا می‌رفتند در کرونا زمانی که آقای رئیسی دولت را در دست گرفتند. روزی ۷۰۰ و ۸۰۰ نفر به رحمت خدا می رفتند. اگر یک سال ادامه می یافت از شهدای جنگ تعداد کشته‌ها بالا می‌رفت. کار را واگذار کردن به کارشناس به معنای اینکه خود آدم اشراف نداشته باشد می‌شود تقلب کنکور سال ۸۲ که یک عده‌ای آمدند و رفتند سوال خریدند ۳۰ میلیون تومان و بعد هم آمدند حق همه پزشکان را تضعیف کرده و می‌خواستند با جان مردم بازی کنند که بحمدالله مجلس جلوی آنان را گرفت. از این جهت اعتقاد بنده بر این است که اگر در کشور تدبیر و تصمیم درست باشد می‌توان به بهترین شکل تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد. قریب ۸۱ همت بدهی قطعی شهرداری تهران بود به بانک‌ها در طی ۲۰ سال گذشته و ما سال گذشته ۳۳ همت آن را تسویه کرده و الباقی آن را امسال در شهرداری تهران تسویه می کنیم. کل بدهی‌ها را تسویه کرده و این را تسهیلات میدهیم به حمل و نقل عمومی خود. در موضوع درآمد ما سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۳۳ درصد به بودجه پایه سال ۱۴۰۰ اضافه کردیم. ۵۰/۳ شد و تحقق آن شد ۱۳۷ درصد. غیر قابل باور بود. در گذشته شهرداری این بی‌سابقه بود. سال ۱۴۰۲ بالغ بر۵۰ درصد اضافه کردیم شد ۷۵/۹ و تحقق آن ۱۵۰ درصد شد. امسال نیز بودجه پایه را ۱۰۰ درصد افزایش دادیم که شد ۱۶۹ همت که قابل مقایسه با قبل نیست.
پورمحمدی: اقتصاد بازار را قبول کنیم و اقتصاد دستوری را کنار بگذاریم
باید منظومه فکری اقتصادی خود را روشن کنیم و به مردم بگوییم می‌خواهیم در اقتصاد چه اصولی را دنبال کنیم. من هشت اصل را در نظر گرفته‌ام که اولین آن رقابت است. اگر می‌خواهیم اقتصاد موفق باشد این اصل را نباید شوخی گرفت. دولت از رقابت باید کنار رود. اصل دوم اینکه اقتصاد بازار را قبول کنیم و اقتصاد دستوری را کنار بگذاریم. اصل توجه به حقوق مالکیت فکری بسیار مهم است. برای رشد اقتصادی انظباط مالی در بخش‌های اقتصادی به خصوص دولت لازم است. بی‌انضباطی‌هایی از گذشته بوده است اما دولت چابک، ضامن و حافظ رقابت و بازار آزاد می‌خواهیم.
باید تأکید رهبری درباره اقتصاد مقاومتی را جدی بگیریم. در این زمینه باید به زنجیره اقتصاد جهانی وارد شویم. نه بازیچه باشیم. حتی به بازیگری هم اعتقاد ندارم به بازیگردانی اعتقاد دارم. توانمندی تخصصی نخبگان و جوانان مهم است. مگر ما می‌ترسیم؟ چرا احساس ضعف می‌کنیم؟ باید در میدانهای بزرگ بازی کنیم. نباید از شکست بترسیم. ملت‌ها باید هدف‌گیری بزرگ داشته باشند و خودشان را آماده کنند تا در آن میدان حاضر شوند. ممکن است مثل هر میدان قهرمانی دیگری چندجا شکست بخورند و جاهایی هم پیروز شوند اما نشان می‌دهند مرد این میدان هستند. اقتصاد مقاومتی در دولت قرار، محور است و ما با نگاه کارشناسی عمیق و متکی به مدیران کارآمد و توانا کار را دنبال می‌کنیم. این مدیران باید ذهن هم‌بسته، هماهنگ و هم‌افزا داشته باشند و اصطکاک ایجاد نکنند.
جمع‌بندی
قاضی‌زاده هاشمی: قول می‌دهم آرزوها و آرمان‌های شهید رئیسی را به دست بگیریم و به قله برسانیم
در مناظره لازم بود به دلیل مظلومیت شهید رئیسی از ایشان و دستاوردهایشان دفاع می کردم، اما امروز فهمیدم دستاوردهای انقلاب نیز زیر سوال رفته است. عزیزی می‌گوید باید وارد میدان های بزرگ شویم. در حالی که ما میداندار بزرگی در جهان هستیم. امام و شهید رئیسی مردم را باور داشتند. اما امروز طوری حرف زده شد که انگار ما هیچ کارشناسی در کشور نداریم و حتی لازم است کارشناس وارد کنیم. بله ما باید از تجربه مدیریت جهان استفاده کنیم، ولی کارشناسان برجسته در کشور داریم. می گویند ما باید وارد میدانهای بزرگ شویم درحالی که ما میداندار بزرگ هستیم. این که این حرفها را می زنیم بخاطر این است که به مردم پشت کرده‌ایم. آقای پزشکیان در حلقه بسته ای هستند که مجلس خودشان هم ایشان را هم تحمل نکرد. با خزانه بدهکار دولت را به شهید رئیسی تحویل دادند ولی آقای رئیسی این دولت را به خوبی اداره کرد.
در فروش نفت تحریم‌ها بیشتر شد ولی در دولت شهید رئیسی فروش نفت چند برابر شد. روابط با همسایگان در قبل دچار مشکل و با برخی روابط قطع بود ولی این مسئله در دولت آقای رئیسی حل شد. رشد تورم در دولت آقای رئیسی کاهش یافته است. رشد اقتصادی کشور در گذشته در دولت قبل صفر بود ولی رشد 6 درصدی در دولت آقای رئیسی ایجاد شد. تحریم‌ها بیشتر شد، ولی فروش نفت بیشتر شد؛ این کار با روابط همسایگان انجام شد. همچنین در دوره شهید رئیسی وارد باشگاه‌های بزرگ بین‌المللی شدیم و تراز جمهوری اسلامی و رئیس جمهور رشد کرد. قول می‌دهم آرزوها و آرمان‌های شهید رئیسی را به دست بگیریم و به قله برسانیم.
قالیباف: باید رفع تحریم را دنبال کرد؛ اقدام در مقابل اقدام
حفظ امنیت سرمایه گذاری و فراهم شدن فرصت‌ها و کوتاه شدن پست و پای دولت از حوزه اقتصاد مهم است. اقتصاد دستوری و قاعده گذاری‌های خلق الساعه باعث ناامنی و فرار سرمایه می‌شود. جوانان می‌توانند تحولات بسیار بزرگی نسبت به کارهای قدیم رقم زنند؛ باید به آنها اجازه تصمیم سازی کرده و ما تصمیم گیری کنیم. همه تحولات بزرگ کشور ریشه در حضور مردم و جوانان دارد. باید رفع تحریم را دنبال کرد که از جمله آن پرونده های در حوزه سرمایه گذاری خارجی و استفاده از فرصت ها در بریکس و شانگهای است. ما در دولت خدمت و پیشرفت معتقدیم که باید سپر حمایتی حداقل برای ۵ دهک جامعه شامل کالاهایی اساسی و حتی ۵ قلم اصلی لوازم خانگی تا زمان کنترل تورم درنظر گرفت و جلوی آسیب را گرفت؛ این آسیب به خاطر بی تدبیری دولت‌ها رخ داده است و مردم تقصیری ندارند.
طبق ماده 18 قانون مدیریت خدمات کشوری باید حقوق افراد به اندازه تورم باشد لذا این موضوع را در دولت چهاردهم دنبال می کنیم. می‌توان با مدیریت قوی به این اهداف رسید؛ رییس جمهور قوی در کنار مدیران متدین و قوی و امین و دارای کارنامه و عملکرد مطمئن می تواند تورم را کنترل کرده و کاهش دهد. انقلاب اسلامی فرصت حاکم شدن مردم بر سرنوشت خود را داد تا بتوانند نفرات را در سلسه مراتب قدرت در هر سطحی انتخاب کنند. مردم عزیز ما دولتی را مستقر کنید که آینده فرزندان سرزمین را بسازد تا همان طور که در حوزه دفاعی همه دنیا نسبت به توان ما حسرت خوردند، ان شاالله در حوزه مسائل اقتصادی نیز نسبت به پیشرفت کشور حسرت بخورند؛ این در یک قدمی و توان ما است.
پزشکیان: باید دست به دست هم بدهیم چراکه مملکت نیاز به هماهنگی، همفکری و همدلی دارد
من نمی‌خواهم وارد تحلیل دولت آقای رئیسی شوم؛ چراکه قلبا خدمت ایشان ارادت دارم. همچنین من هیچ وقت نگفتم که مدیر از خارج بیاوریم بلکه گفتم که مشورت کنیم و مشاور بیاوریم. همچنین کارها و وعده‌هایی که مطرح می‌کنید همان مشکل بورس ۳ روزه است و اشتغال یک میلیون تومانی است. از برادرمان آقای زاکانی می‌خواهم که لطف کنند و قرارداد با چین را شفاف کنند و بگویند که محل تامین منابع آن چیست؛ آیا از محل پول بانک مرکزی ایران در چین است یا اینکه از منابع کشور چین است یا اینکه اگر از فاینانس چینی است ، با چه نرخی است و همچنین درباره تخلفاتی که در شهرداری درحال شکل‌گیری است توضیح دهد. منعی وقت نمی‌گویم که مشکل شهرداری از آقای زاکانی است؛ چراکه این تخلفات شکل می‌گیرد اما اگر قرار باشد که اینگونه حرف بزنیم، من نمی‌خواهم چو ترد بحثهای دیگر شوم و بهتر است که دارد نشویم و درباره چیزهایی که وجود دارد بگوییم.
مردم عزیز ایران! زندگی شخصی و سیاسی من مبتنی بر یک اصل اخلاقی بوده و آن صداقت است؛ این بنیان را تغییر نخواهم داد و این مهمترین عهد من با شما خواهد بود. خوب می‌دانم که رئیس جمهور در کشور اختیارات تعریف شده‌ای دارد و قرار نیست که کشور را با دعوت و درگیری اداره کنم ولی مواضع خود را شفاف اعلام میکنم و دنبال خواهم کرد. هر رویکردی در عرصه اقتصاد باید به کاهش تورم و فقر بیانجامد. در ابعاد اجتماعی و اقتصادی من طرفدار عدالت اجتماعی هستم نه شعارهای توزیعی پوپولیستی که حاصل آن تورم بیشتر برای همان‌هایی است که قرار بود از آنها حمایت کنیم. به تعامل فعال با جهان قویا معتقدم و تحریم به معنای جنگ است و کشته‌های جنگ اقتصادی فقرا هستند و ثروتمندان کارآفرین را متفاوت از ثروتمندان نویسه می‌دانم؛ ثروتمندان کارآفرین به بهره‌وری و کارایی‌شان متکی هستند و من دست آنها را می‌بوسم.
از نظر دولت من یکی از اقدامات اولویت دار دولت این است که مردم باید بدانند پول دولت در کجا خرج می‌شود؛ من خزانه دولت را در یک اتاق تمام شیشه‌ای قرار می‌دهم و معتقدم که هر مبلغی که به خزانه وارد یا از آن خارج می‌شود، به استثنای امور نظامی و امنیتی، باید منتشر شود. معتقدم که حذف زمینه‌های ایجاد فساد و برخورد با افراد فاسد کاملاً ضروری است و با توجه به اینکه نظام چند نرخی منشأ اصلی فساد است، من به سمت حذف آن حرکت خواهم کرد؛ البته این موضوع شوکی وارد نخواهد کرد.
اساساً پدیده‌ای به نام شبه دولتی را قبول ندارم و میدان را به بخش خصوصی واقعی خواهم سپرد و این بخش نیز باید بداند که رانتی در کار نخواهد بود. امروز در تامین برق، گاز، بنزین و سوخت به سرعت به سمت بحران حرکت می‌کنیم و دولت چهاردهم با هر رئیس جمهور ی ناچار از اتخاذ تصمیمات مهم خواهد بود؛ هر تصمیم باید هم مشکل کمبود را حل کند و به رفع فقر مطلق بینجامد. فیلترینگ و محدودیت اینترنت مانع برخی کسب و کارها شده است. در دولت من حوزه‌های کارآفرینی نوبت میدان بیشتری خواهند داشت. فقر پدیده‌ای چند بعدی است که باید همزمان با از بین بردن عوامل آن، یک نظام تامین اجتماعی موثر برای فقرا داشته باشیم و من در دولتم این نهاد را ایجاد خواهم کرد. باید بزرگترین برنده هر اصلاحی که در اقتصاد صورت می‌گیرد، فقرا باشند. من به ۴ اصلی که در حوزه بهداشت و درمان وجود دارد معتقدم و بر این باورم که این اصول می‌تواند در حوزه‌های دیگر نیز در حل همه مشکلات به عنوان استراتژی اقدام مورد توجه قرار بگیرد؛ این ۴ اصل عبارت از عدالت، روابط بین بخشی، مشارکت مردمی و تکنولوژی مناسب هستند؛ من با همین روش در استانی که رئیس بیمارستان بودم طی ۶ ما نزدیک به ۷۰۰ خانه بهداشت و ۵۰ مرکز بهداشتی بدون اعتبار دولتی و فقط با مشارکت مردم و روابط بین بخشی ساختم. معتقدیم که اگر بسیج شویم و با نگاه بسیج و مشارکت مردم بخواهیم مشکلات آنها را حل کنیم، قادریم هر کاری بکنیم ولی لازمه آن، حذف اختلافات است.
من هیچ ربطی به دولت روحانی نداشتم و از هر دولتی که خواستم دفاع کردم و از هر دولتی که خواستم نقد کردم و معتقدم که هر دولتی عیب و مزایایی داشته است؛ نظام با همین دولت‌ها به اینجا رسیده است. تخریب کردن همدیگر به نفع مملکت و انقلاب نیست؛ من را به طرفی نکشانید که عیب آدم‌ها را بگویم؛ هر کدام از ما عیب‌هایی داریم چرا وادار می‌کنید که با همدیگر در بیفتیم. باید دست به دست هم بدهیم چراکه مملکت نیاز به هماهنگی، همفکری و همدلی دارد. سیاست‌های مقام معظم رهبری و قانون برنامه‌ای که دولت باید تنظیم کند مسیر راه ماست.
جلیلی: پیشرفت کشور با عده‌ای خاص و چند پروژه چند دستگاه دولتی یا خصوصی انجام نمی‌شود بلکه با مشارکت همه مردم ممکن می‌شود
مردم امشب حرفها را شنیدند. مساله مهم این است که آیا در ۴ سال آینده رئیس‌جمهور باید دچار روزمرگی باشد و برخی مشکلاتی که وجود دارد را حل کند یا اینکه رئیس جمهوری داشته باشیم که از مشکلات موجود عبور کند و کشور را پیشرفت یا جهش دهد. مهم است در ایام انتخابات این تشخیص داده شود که چه کار خواهد شد. کسی که رئیس‌جمهور می‌شود باید چند موضوع را به طور جدی مورد توجه قرار داده و روزانه پیگیری کند که نتیجه آن جهش کشور می شود. لازمه این جهش این است که اولویت رئیس‌جمهور مشخص باشد و باید بداند علت اصلی مشکلات و همچنین فرصت‌ها را بداند. او باید فراتر از حل مشکلات موجود، در یک چارچوب کلی برنامه داشته باشد که خود به خود مشکلات موجود حل شود.
ریشه خیلی از مسائلی که امشب مطرح شد مثل تورم، خصوصی سازی و سایر مسائل نبود انضباط مالی است و این انضباط باید در اولویت دولت بعدی باشد، افزود: اگر انضبط مالی درست شود، شاید برخی مسائل حل شود ولی سایر مسائل پیش می‌آید. پیشرفت کشور با عده‌ای خاص و چند پروژه چند دستگاه دولتی یا خصوصی انجام نمی شود بلکه با مشارکت همه مردم ممکن می شود. این امکان باید در اختیار آحاد ملت باشد که با هرکسی با توجه به استعداد خود چه علم، سرمایه، مهارت و تجربه به صحنه بیاند. ما برای استفاده از توان مردم، استفاده از توان متخصصان و دانشمندان جوان، آوردن سرمایه و تامین مالی برنامه داریم. عدالت این است که همه را پای کار بیاورید نه اینکه عده ای با رانت و تبعیض بخواهند فقط آنها در عرصه باشند.
باید برای اقتصاد مولد برنامه داشته باشید. ما در موقعیت بسیارکم‌نظیر تاریخی هستیم. ما با استفاده از فرصت‌های تاریخی و فرصت‌های سیاست خارجی، می توانیم تعاملات گسترده و سازنده با جهان داشته باشیم که این روابط اقتصادی می تواند کشور را ارتقا دهد و اقتصاد ما ارتقا یابد. نباید از معیشت مردم غفلت کرد. باید برای کوتاه مدت طرح های معیشیتی داشت که این طرح‌ها را خدمت دولت شهید رئیسی مطرح کردیم مثل طرح سبد غذایی و ... که می‌تواند به مسئله معیشتی مردم کمک کند.
زاکانی: مردم دیگر به دهه 90 بازنمی‌گردند
بنده سعی می کنم یک جمع بندی داشته باشم. به اعتقاد بنده برای اینکه کار کشور به سمت خیر و صلاح پیش برود حتما نیاز به کارکارشناسی و کار دقیق است. مدیری را می خواهد که هم دانش و هم تجربه داشته باشد. مدیری که هم سلامت بوده و هم با فساد مبارزه کند. مدیری که عرضه کار داشته باشد. این سه ویژگی را یک مدیر باید داشته باشد وگرنه بر سر آن کلاه می گذارند. لذا هر کس می خواهد سکان کار را به دست بگیرد باید تکلیف خود را با تهدیدات امروز که در عرصه اقتصاد وجود دارد روشن کند. باید بداند که می‌خواهد با نقدینگی سرگردان چه کار کند. با تورم چه کار می خواهد کند با قاچاق و فساد اقتصادی می خواهد چه کند. با عدم توزیع عادلانه یارانه‌های انرژی می‌خواهد چه کار کند، با نوسان نرخ ارز می‌خواهد چه کار کند، فقر و فساد و تبعیض را می خواهد چه کار کند، باید برنامه ارائه دهد. با حرف و شعار نمی‌شود. سرمایه هایی که در کشور است چگونه می خواهد گره از زندگی مردم باز کند. سفره مردم تنگ شده است و مردم در فشار اقتصادی هستند. در حوزه سلامت، مسکن، معیشت و رفاه و تفریحات باید بسته ارائه دهد. از طرفی ناظر به زیرساخت های کشور می‌خواهد چه کار کند. زیرساخت های کشور نیاز به تحول دارد. تحریم ظالمانه است اما ما تا خودمان تحریم را خنثی نکنیم کسی به ما رحم نخواهد کرد.
من تعجب می کنم از دوستان عزیز خود. آقای پزشکیان و برادران عزیز مگر مولیبدن را در سال ۸۷ قطع نکردند؟ مریض های سرطانی سرگردان شده بودند. دو سه ماه بچه‌های دانشمند ایران ژل ژنراتور بچه‌های ما را درست کردند و بعد به ما دادند. می خواستند بنزین را تحریم کنند اما ستاره خلیج فارس مانع شد. قضیه کرونا جلوی چشم ما است. من به دنبال ارتقای عدالت و پیشرفت هستم. در عدالت و پیشرفت هم چهار سر فصل تحولی عرض کردم. یکی اقتصاد خود را مستقل از ارز و بر پایه تقویت ارزش پول ملی طراحی کنیم. از سوی دیگر خام فروشی نکنیم. مبتنی بر دانش محصول نهایی را با یک ارزش فوق العاده بفروشیم. دیگر تحریم پذیر هم نیست. نفت خام را تحریم می کنند اما دیگر نمی توانند آن را تحریم کنند. نکته سوم حاکمیت مردم در اقتصاد است. بپذیریم که مردم در اقتصاد حاکم شوند. نکته چهارم نیز توزیع ثروتی است که خلق می شود. برای مردم خساست نکنیم. بگذاریم مردم ثروتمند شوند. ما زمانی که در تهران شروع کردیم مشکلات مختلفی داشتیم. شهردار محترم توسط یکی از عزیزان پیغامی به ما دادند که گفته بود تا سر ماه شما نمی‌کشید اما شد. تخلف هم نکردیم و مسیر درست را رفتیم. من خیلی خوشحال می‌شوم که آقای پزشکیان از بنده سوال کنند درباره فساد. ما در شهرداری در دو سال اخیر ۱۳۰ هزار میلیارد امکانات خود را برگرداندیم. ممنونم که فرصت ایجاد می‌کنید که من بگویم. در خصوص چین ما ۱۳ میلیارد یورو تفاهم نامه نوشتیم و قریب به ۲ میلیارد یورو قرارداد نوشتیم که ۲۰ درصد آن را از پول بلوکه شده خود در چین پرداخت کردیم و باقی نیز با نرخ ۴/۷ و ۴/۹ گرفتیم آن هم سه ساله. آقای فرزین می گفت در تاریخ جمهوری اسلامی بنده چنین چیزی را سراغ ندارم.
اینها شفاف است و همه نیز افتخار است. نکته بعد راجب ثروت نیز گفتم ما یارانه‌ها را مبتنی بر اعتبار طلا تنظیم می کنیم که دست خوش تورم نشود و موارد را نیز بنده ذکر کردم. یادآور روزهایی است که توهین‌های جدی می‌شد به شهید رئیسی. این صحنه ها جلوی چشم ما است. برخی از دوستان در آن ایام بودند. می‌شود اتهام زد. می شود دنبال کرد و می شود کشور را ناکارآمد معرفی کرد و می شود مسیری را رفت که در آن مردم ناامید شوند اما شهید ما مذاکره را تعطیل نکرد و چک برجام را نیز نقد کرد و سفره مردم را نیز که در دهه ۹۰ دنبال می کردند تا کوچک و کوچک‌تر شود. مردم ما امروز سکته می کنند که اگر یادشان بیفتد که به دهه ۹۰ قرار است برگردند. دیگر به آن شرایط باز نمی‌گردند. ما مسیری را فرا روی خود داریم و تجربه ای داریم و تکیه به داشته‌هایی می کنیم که می شود به بهترین شکل خط این شهید را حفظ کرد و گره از زندگی مردم گشود و پیشرفت و آبادانی را برای کشور به ارمغان آورد.
پورمحمدی: دولت وظیفه‌ای جز ایجاد امنیت و تامین زندگی توام با رفاه، عزت و آرامش برای مردم ندارد
گفت‌وگوها صریح، جدی و سازنده بود. نیاز جامعه به این گفت‌وگوهاست. مسئله مهم در منظومه فکری و اقتصادی ما ثبات و اطمینان و آرامش‌بخشی به جامعه است که در نهایت رئیس دولت را در دستیابی به دو هدف مهم یعنی تقویت اعتبار دولت نزد مردم و ارتقای نقش منطقه‌ای و جهانی جمهوری اسلامی ایران کمک کند.
مهمترین ویژگی مورد انتظار از چنین برنامه‌ای، برخورداری از انسجام کافی در همه حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و قابلیت سنجش مستمر و بهنگام نتایج مورد انتظار آنان است. در این چارچوب اهداف اصلی باید قابل‌سنجش برای کنترل و نظارت مردم و پاسخ‌گویی به آن باشد. دولت وظیفه‌ای جز ایجاد امنیت و تامین زندگی توام با رفاه، عزت و آرامش برای مردم ندارد. قرار ما در دولت قرار این است. دولت باید از سر راه فعالیت اقتصادی مردم کنار رود و مانع فعالیت و کسب‌وکار مشروع مردم نباشد و قرار دولت قرار چنین است.
دولت باید در زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کند تا مردم، بخش خصوصی و تعاونی به کمک این زیرساخت‌ها از سرمایه‌گذاری‌ها نهایت استفاده را ببرند. دولت قرار هم چنین است. زیرساخت‌های اصلی مغفول مانده کشور مثل شبکه ارتباطی الکترونیکی توسعه یابد، سریع و ارزان باشد و از دانش‌های جدید بهره‌گیری کند. در حوزه‌های مختلف به اعتماد مردم به حاکمیت و اعتماد حاکمیت به مردم به این امر کمک میکند. به مردم بها ندهیم و صادق نباشیم مردم هم به ما اتکا نخواهند کرد. دولت پیمانکاری و بنگاه‌داری، مدیریت یک بیمارستان و یک شهر یا موسسه و پژوهشکده نیست. دولت مجموعه ظرفیت‌های یک کشور و ملت و تاریخ و فرهنگ و هویت و تمدن است که باید این ظرفیت‌ها تجمیع کند.
ارسال دیدگاه