فرجی‌راد، دیپلمات سابق ایران در نروژ و مجارستان و استاد ژئوپلیتیک به پانا پاسخ داد؛
«مذاکرات وین» بر گفت‌وگوهای «تهران_ ریاض» چه تاثیری دارد؟
چشم‌انداز مذاکرات ایران و عربستان چگونه است؟ کدام عوامل بیرونی بر روند مذاکرات وین تاثیرگذار هستند و می‌خواهند حرکت آن را کند کنند؟ چرا مذاکرات تهران و ریاض به شورای عالی امنیت ملی واگذار شد؟
تهران (پانا) - یک استاد ژئوپلیتیک و دیپلمات سابق ایران در نروژ و مجارستان ضمن بررسی تحولات دیپلماسی در خاورمیانه بعد از روی کار آمدن دولت جدید آمریکا، نوع ارتباط مذاکرات تهران و ریاض با مذاکرات احیای برجام در وین را تشریح کرد.
رضا فرجی‌راد در گفت‌وگو با پانا در رابطه با تحولات دیپلماسی در چند ماه اخیر در سطح جهان به ویژه منطقه خاورمیانه گفت: «تمام تحولاتی را که شاهد هستیم از جمله مذاکرات سوریه و عربستان، مذاکرات کاهش تشنج بین قطر، عربستان و امارات و نیز مذاکرات چند دوره انجام شده بین ایران و عربستان، همه در ارتباط با سیاست‌های دولت جدید آمریکا است. از زمانی که دولت جدید آمریکا روی کار آمد، استراتژی خود را اعلام کرد و گفت مبنای استراتژی دولت دموکرات، دیپلماسی است. رسما گفتند که ما امور را از طریق دیپلماسی پیش می‌بریم و سیاست‌های گذشته را رها خواهیم کرد؛ مگر اینکه به ایالات متحده آمریکا حمله شود که کسی هم به آمریکا حمله نمی‌کند.»
این استاد ژئوپلتیک ادامه داد: «در ابتدا متحدین آمریکا مانند اسرائیل، عربستان و بقیه سعی کردند گفت‌وگو کنند، مقاومت کنند به ویژه در ارتباط با ایران. اما آنها مشاهده کردند که این استراژی تغییر نمی‌کند، به ویژه از زمانی که مذاکرات وین شروع و خبرهایی از داخل این مذاکرات منتشر شد که مذاکرات رو به پیشرفت است و احتمالا به نتیجه خواهد رسید.»
وی اضافه کرد: «از این زمان بود که سعودی‌ها دست به کار شدند و اعلام کردند که با ایران در حال مذاکره هستیم. البته آنها راه‌چاره دیگری ندارند، از دل مصاحبه‌های آنها مشخص است. عربستان و بقیه در شورای همکاری خلیج فارس نیز در مقابل قطر کوتاه آمدند. آنها دیدند که قطر در زمان ترامپ مقاومت کرده است و اکنون مسلما در زمان بایدن مقاومتش بیشتر هم خواهد شد.»
سفیر پیشین ایران در مجارستان و نروژ اظهار کرد: «اسرائیل هم خیلی تلاش کرد، بخش‌های اطلاعاتی با همدیگر مذاکره کردند، لابی‌های آنها در داخل آمریکا فعال شدند. اما آمریکا کوتاه نیامد و اعلام کرد که راه مذاکره را در پیش گرفتیم و اسرائیل هم باید خود را با ما تطبیق دهد. در رابطه با رژیم صهیونیستی اما، آنها رسما اعلام کردند که با دولت بایدن درباره ایران و مذاکرات وین، اختلاف نظر جدی دارند و دو نظر کاملا متفاوت دارند و راه خود را در پیش می‌گیرند که البته به این صورت روابط خود را با دولت آمریکا مانند زمان اوباما تیره‌تر خواهند کرد.»
این تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل ادامه داد: «از طرف دیگر چون استراتژی آمریکا، استراتژی گفت‌وگو است، جنگ نیست بلکه دیپلماسی است؛ اعلام کردند که نیروهای‌مان را از افغانستان خارج می‌کنیم و به تدریج نیز نیروها را از عراق خارج می‌کنیم. من تصور می‌کنم اگر حادثه‌ای هم پیش نیاید، حدود این ۲ هزار نیرویی هم که در سوریه دارند، از آنجا هم خارج خواهند کرد و مذاکرات بین اکراد سوری و دولت سوریه بعد از این انتخاباتی که انجام شد، آغاز شود. بشار اسد برای ۷ سال دیگر رئیس‌جمهور شده است و آمریکایی‌ها دیگر مانند دوران ترامپ ممانعت نخواهند کرد که کردهای سوریه با دولت و با دمشق مذاکره نکنند؛ اتفاقا برای اینکه خود را از این مقوله و از این تنش داخل سوریه نجات دهند، سعی خواهند کرد بیشتر نیروهای‌شان را به خارج هدایت کنند. شاید نیروهای اطلاعاتی و امنیتی را نگه دارند تا بر فعالیت‌های روسیه در سوریه نظارت داشته باشند.»
فرجی‌راد درباره نوع نگاه عربستان و رویکرد آنها هم به سوی ایران و هم به سوی صهیونیست‌ها گفت: «حرکتی که اعراب به سمت اسرائیل شروع کرده بودند تا یک رابطه دیپلماتیک را برقرار کنند، متوقف شده است. از سوی دیگر سعودی‌ها مجوز پروازهای هواپیمای اسرائیل به سوی امارات و دوبی را لغو کردند، این تحول مهمی است. بعد از آن ما هر روز خبرهایی از گسترش روابط امارات و اسرائیل می‌شنیدیم، اماراتی‌ها آن را در بوق می‌کردند. رابطه استراتژیک و فرماندهی مشترک و ... . نمی‌خواهم بگویم کارشان متوقف شده است اما دیگر ما از این خبرها نمی‌شنویم، حداقل یا کند شده یا تبلیغات آن را متوقف کرده‌اند.»
وی در این ارتباط که چرا مذاکرات ایران و عربستان نه از سوی وزارت خارجه بلکه از سوی شورای عالی امنیت ملی پیش می‌رود، تاکید کرد: «مذاکرات تهران و ریاض، امنیتی است، بحث آنها درباره یمن است و مسائل مربوط به عراق، لبنان و سوریه و حتی بحرین. این‌ها دعواهای ایران و عربستان است و خودشان نیز مطرح می‌کنند. مسلما شورای عالی امنیت ملی و نیروهای امنیتی در این حوزه کار را جلو می‌برند. ضمن اینکه وزارت خارجه در چند ماه گذشته متاسفانه تضعیف شده است، اما آخر کار دولت است، هم خود وزیر خارجه و وزیر با دولت مشکلاتی پیدا کرده است و بعد از انتشار مصاحبه آقای ظریف، طبیعتا شخص وزیر خارجه تضعیف شده است. با مجموعه این عوامل مسلما کاری را که امنیتی است به آن نمی‌سپارند.»
این دیپلمات سابق کشورمان در ارتباط با چشم‌انداز مذاکرات تهران و ریاض هم گفت: «من چند روزی است که در رابطه با این مذاکرات نگران شده‌ام؛ این مذاکرات ارتباط مستقیم با مذاکرات وین دارد. مانند کفه ترازو می‌ماند. اگر وزن مذاکرات وین افزایش بیابد و به نتیجه نزدیک شود، این مذاکرات تهران و ریاض هم به نتیجه نزدیک خواهد شد. اما متاسفانه به رغم پیشرفت‌های خیلی خوبی که مذاکرات وین داشته است و ما منتظر بودیم که نتیجه را اعلام کنند، در یک هفته ده روز اخیر این مذاکرات آنطور که باید جلو نرفته است. احتمال می‌دهم یک گروه‌ها، افراد و شخصیت‌هایی چه در داخل آمریکا، چه در داخل ایران با توجه به انتخاباتی که ما داریم، بخواهند این مذاکرات را عقب بیاندازند و به بعد از انتخابات موکول کنند.»
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی ادامه داد: «من از اول هم گفتم که باید این مذاکرات خیلی زود به نتیجه برسد، اگر طولانی شود، عوامل بیرونی اثر منفی خواهند گذاشت. تحولات داخل ایران و انتخابات، فشارهایی که در آمریکا هست، جمهوری‌خواهان دارند جان می‌گیرند و خود را بازیابی می‌کنند، اسرائیلی‌ها با لابی‌های خود کار می‌کنند؛ این‌ها همه آن عوامل بیرونی است. یا همین عرب‌ها، صحیح که مذاکره می‌کنیم اما هنوز هم زهر دارند و همزمان با لابی صهیونیست‌ها در آمریکا در حال تلاش هستند. حتی من معتقدم عواملی در داخل ۱+۴ که واسطه هستند، این‌ها هم بعضی اوقات منافعی می‌بینند که زمان بالا و پایین شود. بنابراین مذاکرات ایران و عربستان را اینطور نمی‌بینم که زود به نتیجه برسد.»
فرجی‌راد تاکید کرد: «اگر سعودی‌ها احساس کنند که کار در وین به خوبی پیش نمی‌رود، با ایران هم کار را پیش نمی‌برند و بازی خواهند کرد. وقتی آنها وارد مذاکره شدند که احساس کردند بالاخره این مذاکرات به نتیجه خواهد رسید. الان هم من امیدوارم این مذاکرات وین به نتیجه برسد، البته چاره‌ای هم نیست. از یک طرف غنی‌سازی ۶۰ درصد ایران و از طرف دیگر آمریکا استراتژی بر مبنای دیپلماسی را انتخاب کرده و نمی‌خواهد آن را عوض کند و غیرممکن است بتواند؛ بنابراین باید مذاکرات وین به نتیجه برسد. اما هرچقدر زمان مذاکرات طولانی شود، ما باید امیتاز بیشتری بدهیم. باید سعی کنیم در همین دو هفته آینده مذاکرات وین را تمام کنیم.»
وی در پایان گفت: «مذاکرات منطقه‌ای ایران از جمله مذاکره با عربستان به مذاکرات وین بستگی دارد؛ اگر مذاکرات وین خوب پیش برود، مذاکرات تهران و ریاض هم خوب پیش خواهد رفت. مذاکرات وین کند شود، این هم کند می‌شود؛ آن متوقف شود این هم کاملا متوقف خواهد شد و بنابراین نمی‌شود زمانی برای نتیجه مذاکرات تهران و ریاض مشخص کرد.»
ارسال دیدگاه