موضع ایران درباره «برجام» منطقی است، «بایدن» آن را می‌پذیرد

سیدجلال ساداتیان در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی پانا درباره اظهارات اخیر آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا (وی اخیرا در اولین اظهارات رسمی درباره برجام با ادعای نقض برجام از سوی ایران گفته است بایدن بسیار شفاف است. اگر ایران به تعهدات خود ذیل توافقنامه هسته‌ای عمل کند، آمریکا نیز برمی‌گردد. اگر ایران به برجام برگردد و پایبند باشد، ما یک تیم تخصصی برای گفت‌وگو درباره بازگشت به این توافق تشکیل می‌دهیم. آن زمان همراه با متحدان خود از برجام به عنوان سکویی برای حل موضوعات دیگر استفاده خواهیم کرد. اما تا آن زمان فاصله زیادی وجود دارد)، گفت: «اظهارات آقای بلینکن به این خاطر است که مقداری وزن خود را در مذاکراتی که قصد انجام آن را دارند و در موضوع بازگشت به برجام بالا ببرند. ارزیابی‌های اولیه به این صورت است که هم آقای بلینکن و هم خانم وندی شرمن، معاون وزارت خارجه، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، حتی جان کری هرچند در بخش مسائل زیست‌محیطی فعالیت دارد، اما این تیم تعیین شده‌اند برای اینکه تسهیل یا شاید تصریح کنند بازگشت ایالات متحده آمریکا را به برجام.»

کاردار سابق ایران در لندن ادامه داد: «نسبت به اظهاراتی که این روزها از محافل مختلف شنیده می‌شود، مصوبه مجلس ایران و ... اما از این تندتر مسائلی است که اسرائیل مطرح می‌کند، همین چند روز گذشته رئیس ستاد ارتش اسرائیل اعلام کرده که اگر آمریکا به برجام بازگردد، مثلا ما چه می‌کنیم. این حرف‌ها، جوسازی‌ها و‌ محیط‌هایی که ساخته می‌شود که لابی عربستان هم در آنجا کار می‌کند، این‌ها همه برای این است که بازگشت آقای بایدن به برجام را سنگلاخ کنند و مسائلی را ایجاد کنند.»

بلینکن می‌خواهند تندروها را در موضع متعادلی قرار دهد

این کارشناس مسائل سیاست خارجی اضافه کرد: «به اعتقاد من آقای بلینکن این حرف‌ها را به این خاطر زده است که مقداری شرایط را آرام کند و آنهایی را که به آمریکا فشار می‌آورند را در موضع متعادل‌تری قرار دهد، وگرنه به لحاظ منطقی آنچه که ایران موضع گرفته است، درست است. چه کسی از برجام خارج شد؟ ایالات متحده آمریکا. چه کسی به تعهدات خود در زمان حضور در برجام عمل نکرد؟ اروپا. اما اقداماتی که ایران انجام داد در واکنش به چه کاری بود؟ به خاطر اینکه اروپایی‌ها به تعهدات خود عمل نکردند، ایران هم طی ۵ مرحله بخشی از تعهدات خود را تعلیق کرد یا بهتر بگوییم انجام نداد و اظهار هم کرد که اگر شما برگردید، من هم به تعهدات خود برخواهم گشت.»

ساداتیان تاکید کرد: «آنچه که مجلس ایران هم تصویب کرد، همین را گفته است، مهلت داد تا ۲۱ فوریه (۳ اسفند) تا اگر آن‌ها برگشتند، ما هم غنی‌سازی را متوقف می‌کنیم. پس موضع ایران کاملا مشخص است و اعلام کرده است که اگر اعضای برجام برگردند و تحریم‌ها را لغو کنند، ایران هم اقدامات خاص خود را انجام می‌دهد.»

در زمانی که از برجام خارج شده بودند آژانس در ۱۵گزارش تایید کرد که ایران به تعهدات پایبند بوده است

وی اظهار کرد: «در همان زمانی که آمریکا از برجام خارج شده بود و اروپایی‌ها هم به تعهدات خود عمل نمی‌کردند، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حداقل در ۱۵ گزارش تایید کرد که ایران به تعهدات خود عمل کرده است. هم به بازرسین اجازه داده شد که بازدید کنند و همین اواخر هم که مدیرکل آژانس تغییر کرد، آقای گروسی در سفری که به تهران داشت به او اجازه داده شد همان دو سایتی را که ادعا می‌کردند که ایران اجازه بازرسی نمی‌دهد، همان‌ها را هم بازدید کردند و متعاقد شدند که حرف ایران درست است.»

احتمال بازگشت زمانبندی شده به برجام

این کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل گفت: «آنچه که تا الان مطرح شده، تماما دال بر اجرای تعهدات از سوی ایران و صداقت ایران است در آنچه که بیان کرده است. الان هم موضع ایران همین است، شما برگردید، تحریم‌ها را لغو کنید، ما هم بازخواهیم گشت. به نظر می‌رسد موضع ایران منطقی است و گمان من هم این است که آقای بایدن این را بپذیرد ولو اینکه بخواهند زمانبندی شده این کار را انجام دهند. یعنی به این ترتیب که آمریکا قدم‌هایی را بردارد، ایران هم به همین صورت. یعنی آنها گام به گام تحریم‌ها را بردارند و ایران هم به اصل تعهدات خود بازگردد. تا نهایتا توافق کنند و بازگشت آمریکا به برجام نیز محقق شود.»

وی تاکید کرد: «برجام ضوابط، معیارها و توافقاتی است ساخته دست بشر و می‌تواند به لحاظ گذشت زمان و تغییر شرایط، اصلاحاتی را طلب کنند اما اصل داستان این است که آنها ابتدا باید برگردند، تحریم‌های ظالمانه‌ای که آقای ترامپ اعمال کرد را ملغی کنند و به نقطه عادی برجامی که تصویب شده بود، برسند؛ بعد از این مرحله بگویند که اصلاحاتی لازم است و بروند در چارچوب برجام گفت‌وگو کنند. آمریکایی‌ها مسائل دیگری از قبیل توان موشکی ایران و ... را فراتر از برجام، مطرح می‌کنند اما ایران موضع خود را اعلام کرد و گفته من حاضر نیستم درباره آن‌ها مذاکره کنم.»

باید برگردند و این تعهد را بدهند که دیگر بنا نباشد مکانیسم ماشه یک تهدید علیه ایران باشد

ساداتیان یادآور شد: «در برجام تعیین نشده بود که این‌ها اگر خواستند از مکانیسم ماشه استفاده کنند به چه شکلی خواهد بود، قاعدتاً باید برگردند و این تعهد را بدهند که دیگر بنا نباشد مکانیسم ماشه یک تهدید علیه ایران باشد. ایران این را مطالبه می‌کند، شاید آن‌ها هم مطالباتی داشته باشند که قاعدتاً در این چارچوب می‌توانند گفت‌وگو کنند. ابتدا آمریکا باید به برجام برگردد بعد مطالبات خود را مطرح کند. آمریکا از برجام خارج شد؟ حالا باید برگردد. اروپا به تعهدات خود عمل نکرد؟ حالا باید عمل کند. آمریکایی‌ها تحریم کردند؟ باید تحریم‌ها را بردارند. البته ایران متقاضی این هم شده است که طرف مقابل باید جبران خسارات کند که این بحث ممکن است طولانی شود و ایران هم بر آن اصرار نکند. دو طرف مطالباتی دارند اما منطقا باید براساس همان مسیری که شروع شده است مجددا عمل کنند.»

همه باید به تعهدات خود عمل کنند نه فقط ایران

کاردار سابق ایران در لندی ادامه داد: «همه اعضای برجام ۲۳ ماه مذاکره کردند، همه برجام را امضا کردند. قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت برای هر یک از اعضای برجام تعهداتی را تعیین کرده است. برجام دو پیوست خاص دارد، یک پیوست مربوط به آمریکا است که وظایف آمریکا را احصا کرده است و یک پیوست دیگر وظایف اروپایی‌ها را احصا کرده است؛ آنها قاعدتاً طبق این توافق بین‌المللی موظف هستند به وظایقاشان عمل کنند. فقط ایران نیست که باید یک طرقه به تعهدات عمل کند. زمانیکه آمریکا از برجام خارج شد، ایران به تعهدات خود عمل کزد، یکسال هم گذشت و اروپایی‌ها هم به تعهداتشان عمل نکردند، بعد از آن بود که ایران مرحله‌ای شروع کرد و پنج مرحله از تعهدات را که هر مرحله دو ماه طول کشید کاهش داد. ماه‌ها طول کشید، پس چرا به تعهداتشان عمل نکردند؟ تحت فشار آمریکا به تعهدات‌شان عمل نکردند. ترس و زبونی خود را در برابر آمریکا و ترامپ نشان دادند. آنها هم وظیفه داشتند، آن‌ها هم باید به تعهدات خود عمل می‌کردند.»

آقای بایدن منطقی برخورد کند، منطق میگوید شما از برجام خارج شدید و به تعهدات عمل نکردید

این کارشناس مسائل سیاست خارجی اضافه کرد: «آقای بایدن اعلام می‌کند من به روش‌های آقای ترامپ که منطق سرش نمی‌شد و با قلدری می‌خواست حرف خود را به کرسی بنشاند، من مانند او نیستم. آنها خودشان هم به این نتیجه رسیدند که در ایران به نتیجه نرسیدند و با زورگویی به چیزی دست پیدا نکردند. آقای بایدن اگر واقعا براساس اعلام قبلی خود می‌خواهد اختلاف میان ایران و آمریکا را کاهش دهد، باید منطقی برخورد کند. منطق می‌گوید شما خارج شدید و به تعداد خود عمل نکردید. ایران هم اعلام کرده است که به تعهدات خود بازخواهد گشت.»

سیدجلال ساداتیان در پایان گفت: «من با خوشبینی به این قضیه نگاه می‌کنم و تحلیل من این است که آقای بایدن هم به دنبال این است که شرایط را در منطقه کنترل کند، از تنش دور و آرام کند. ولی اگر مسیر را غلط برود شاهد همان خواهند بود که در دوره آقای ترامپ نتیجه نگرفتند و اکنون هم نخواهند گرفت. فشارهایی که وارد کنند فقط میزان تنش را در منطقه افزایش می‌دهند و در این شرایط این اسرائیل است که آمریکا را به گروگان خواهد گرفت که بخواهد آمریکا تابع نظرات او بشود. ولی اگر مستقلا بخواهند عاقلانه تصمیم بگیرند، بنشینند مذاکره کنند. اکنون هم مسائل مختلف را مطرح می‌کنند تا در سر میز مذاکره بتوانند دست بالا را داشته باشند.»