عصای بینایی و آگاهی

نابینایان می‌توانند با استفاده از آن به‌جای چشم، محیط اطراف خود را موردشناسایی قرار داده و با احساس امنیت به رفت و آمد بپردازند. عصا نشانه شناخت فرد نابینا به دیگران است تا با مراقبت، ایمنی آنان را تامین کنند. بنابراین لازم است افراد جامعه نیز با شناخت قوانین آن در ارتباط با اشخاص نابینا عملکرد و واکنش مناسبی از خود نشان دهند.

بیانیه عصای سفید در سال ۱۹۳۸ توسط فدراسیون جهانی نابینایان اعلام شد. این بیانیه با ارایه امکانات بیشتر، تصویری جدید از نابینایان در جامعه ترسیم کرد و از افراد نابینا خواست که به منظور حمایت از منافع خود از تمام مراحل این قانون مطلع بوده و آن را به تایید دولت خود برسانند. هم‌اکنون بسیاری از ملل مختلف مفاد این بیانیه را پذیرفته و به‌صورت، تمامی یا بخشی از آن را به مورد اجرا گذارده‌اند. در کشور ما نیز حمایت‌های موضوع این بیانیه در قوانین جاری موضوعیت دارد و در حال اجرا است. قسمت‌هایی از این بیانیه نیز با الحاق به موادی از آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی، در سال گذشته، مصوب هیات وزیران شد.

به این صورت که چنانچه رانندگان حین رانندگی این مقررات حمایتی از افراد نابینا و کسانی که عصای سفید استفاده می‌کنند را رعایت نکنند، متخلف محسوب می‌شوند. اما اینکه تا چه حد افراد جامعه از این مقررات آگاهند آیا تمامی افرادی که رانندگی می‌کنند از این نکات اطلاع دارند؟ آیا می‌دانند در چه مواردی باید از سرعت خود بکاهند و در چه مواردی توقف کامل داشته باشند؟ به نظر می‌رسد آموزش و اطلاع‌رسانی در این زمینه، ضعیف است.

درخصوص آموزش افراد نابینا و ترغیب آنها به استفاده از عصای سفید برای بهره‌مندی کامل از حقوق‌شان، برنامه‌ریزی و فعالیت‌های جدی‌تری ازسوی مسوولان امر ازجمله سازمان بهزیستی و راهنمایی و رانندگی و... انتظار می‌رود.

این‌گونه آموزش‌ها باید از کودکی و در مدارس صورت گیرد. در کنار آشنایی دانش‌آموزان با نوابغ و بزرگانی که نابینا بوده‌اند باید مقررات مربوط و نحوه تعامل با چنین افرادی و احترام به ابزاری که مورد استفاده آنهاست مانند عصا یا ویلچر و... آموزش داده شود.

نابینایان حق استفاده از کلیه امکانات رفاهی معمول در جامعه را دارند. آنان حق دارند از پیاده‌روها، خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و وسایل حمل و نقل همگانی مانند هواپیما، قطار، اتوبوس، اتومبیل، کشتی، هتل، اماکن عمومی، مراکز تفریحی و مذهبی استفاده کنند. حتی در ساخت مجتمع‌های مسکونی نیز باید شرایط این افراد درنظر گرفته شود. اگر در بعضی اوقات، محدودیتی برای استفاده از این تسهیلات و اماکن وجود داشته باشد، باید فراگیر همه افراد جامعه باشد.

قانون حمایت از معلولان نیز ازجمله قوانینی است که شامل این دسته از افراد هم بوده و تکالیفی بر نهادها جهت حمایت از افراد معلول مترتب کرده است. تکالیفی مانند مناسب‌سازی و دسترس‌پذیری تردد و تحرک، خدمات بهداشتی و درمانی و توان‌بخشی، کارآفرینی و اشتغال، امور ورزشی و فرهنگی و هنری، حمایت‌های اداری و استخدامی و مالیاتی و... آخرین قانونی که در این خصوص از ابتدای سال جاری اجرایی گردید، قانون حمایت از معلولان مصوب ۲۰/۱۲/۹۶ مجلس شورای اسلامی است. البته با همه این تفاسیر، همچنان شاهد آن هستیم که ضعف‌های عدیده‌ای در اجرا، برای نابینایان و افراد معلول وجود دارد و امیدواریم همه نهادها، با هماهنگی، شرایطی را مهیا کنند تا این افراد به راحتی محیط پیرامون خود را مورد شناسایی قرار دهند و با امنیت خاطر در جامعه حاضر شوند و تردد کنند.

منبع: اعتماد

*نماینده مجلس