وزارت بهداشت پیگیر خسارات جانی بیماران است

در واقع هنگام عمل جراحی بیمار باید بداند که عمل انجام شده برای او چه عوارض را به همراه دارد، زیرا در مواردی این عمل‌های جراحی در افراد حتی عوارضی مانند مرگ را ایجاد می‌کنند. بنابراین از فرد برگه رضایتنامه امضاشده‌ای را دریافت می‌کنند که در آن به عوارض ناشی از عمل اعتراف کرده شده است.

عمل‌های خطرناک، ریسک‌های بالا

واضح است که برخی از عمل‌ها ریسک‌های قابل‌تاملی را نیز در پی دارند. به عنوان مثال هنگامی که عمل جراحی قلب باز انجام می‌شود بنا به تعویض رگ‌ها و دریچه‌های قلب افراد است یا هنگام ترمیم یک خون‌ریزی مغزی و خروج یک غده از مغز یا عمل ستون‌فقرات یا آئورت قلب همواره ریسک عمل وجود دارد و این عمل‌های جراحی در تمام دنیا با عارضه‌هایی همراه هستند. با این حال متاسفانه همراهان بیمار قبل از عمل برگه رضایتنامه را بدون توجه به مفاد و عوارض ناشی از عمل امضا می‌کنند و پس از بروز عوارض به یاد می‌آورند که چه برگه‌ای را امضا کرده‌اند. معمولا بیمارستان قبل از بستری بیمار یا قبل از عمل جراحی این امضا را از اطرافیان بیمار دریافت می‌کنند و در صورت مراجعه فرد یا همراهان او به دادگستری، پزشکی‌قانون و سازمان نظام پزشکی وجود برگه‌رضایت را در پرونده او بررسی می‌کنند. بنابراین اگر این رضایتنامه در اختیار بیمار قرار گرفته یا به او درباره عوارض عمل‌جراحی مذکور اطلاع داده شده باشد به منزله تبرئه پزشک است.

بررسی تخلفات پزشکان

در برخی موارد علاوه بر عوارض شناخته‌شده عمل برای بیمار ممکن است قصور از سوی پزشک برخی عوارض را برای او ایجاد کرده باشد. در این هنگام گروه‌هایی از اساتید دانشگاه و گرو‌ه‌های کارشناسی پزشکی قانونی و نظام پزشکی به مسائل رخ‌داده رسیدگی می‌کنند. این افراد پرونده، بیمار و پزشک را بررسی کرده و در صورت تایید قصور پزشک مطابق قوانین موجود پزشک را توبیخ و تنبیه می‌کنند. بنابراین بیمار حق دارد در صورت هرگونه قصور پزشکی به پزشکی قانونی و سازمان نظام پزشکی شکایت کند. البته جنبه‌های رسیدگی شکایت در سازمان نظام پزشکی و پزشکی قانونی و دادگستری با یکدیگر تفاوت دارند.

به عنوان مثال یکی از مسائلی که پزشکی قانونی به آن رسیدگی می‌کند پرداخت دیه، مسائل مالی و زندان در مورد پزشکان است. در صورتی که سازمان نظام پزشکی از نظر انضباطی پزشک را مورد بررسی قرار می‌دهد و در صورت اثبات هرگونه تخلف پزشک با مجازات‌هایی مانند توبیخ کتبی، درج در پرونده پزشکی و بستن مطب به مدت سه، شش ماه تا یک سال مواجه می‌شوند بنابراین مسائلی مانند زندان و پرداخت خسارت توسط پزشک مطرح نیست. این درحالی است که افراد شاکی که به نظام پزشکی شکایت می‌کنند انتظار دارند سازمان نظام پزشکی دیه را از پزشک بگیرند و به بیمار بدهند، اما این کار جزو قوانین سازمان نظام پزشکی نیست.

چرا مردم ناراضی‌اند؟

دلایل متعدد برای اعلام نارضایتی بیمار از حکم‌های دریافتی از سوی پزشکان وجود دارد. در مواردی بیمار تصور می‌کند هنگام انجام عمل جراحی باید بهبودی کامل و صد درصدی پیدا کند. در حالی که هیچ جای دنیا این انتظار از عمل‌های جراحی وجود ندارد. قانون رایج آن است که در هنگام عمل جراحی بیمار قطعا دچار عارضه جراحی می‌شود و این موضوع به آگاهی او می‌رسد. بنابراین هنگام بررسی پرونده هیات کارشناسی در نظر می‌گیرد که آیا عارضه رخ داده جزو عوارض شناخته شده است یا خیر. اگر مساله به‌دلیل قصور پزشک باشد برای او جریمه‌ در نظر گرفته می‌شود. بنابراین هنگام مراجعه افراد به نظام پزشکی یا پزشکی قانونی معمولا اطرافیان بیمار ناراضی بیرون می‌آیند، زیرا انتظارات اطرافیان بیمار بالاتر از حکم تعیین‌شده از سوی دادگاه یا نظام‌پزشکی است.

وقتی پرداخت خسارت حق مسلم است

در مواردی بیمار واقعا دچار مشکل شده یا عضوی از بدن یا فرزند خود را در طول عمل از دست داده است و انتظار دارد پزشک صد درصد محکوم شود. در مواردی مانند جا گذاشتن وسایل جراحی در داخل بدن نیز بیماران این دیدگاه را دارند، درحالی که گاهی این مساله ناشی از سهل‌انگاری پزشک نیست و تیم همراه پزشک شامل پرستار یا کمک‌جراح باید مراقب عدم‌خونریزی و ایجاد مشکل برای بیمار در طول عمل باشند. آنها باید پنس ‌یا گاز را در دسترس قرار دهند و تعداد آنها را به ذهن بسپارند، زیرا اگر این موارد در بدن بیمار جا بماند سهل‌انگاری از جانب کمک جراح است. در هر صورت مسئولان و کارشناسان نظام پزشکی و پزشکی قانونی هرگونه قصور را رسیدگی و حکم لازم در این زمینه را صادر می‌کنند.

برخی عوارض اجتناب‌ناپذیر

عوارض، غیرقابل پیشگیری و در تمام اتاق‌های عمل امکان پذیر است، اما نظارت دقیق مسئولان فنی اتاق عمل و بیمارستان‌ها و نظارت کافی بر کارمندان مستقر در اتاق عمل مانند سرپرستان، کمک بهیار، پرستار لازم است و آنها باید با دقت انتخاب شوند تا در زمان عمل جراحی هرکس کار خود را بخوبی انجام دهد. به عنوان مثال گازهایی مانند اکسیژن یا کربن به اشتباه به بیمار وصل نشوند و مسئول‌فنی بیمارستان و اتاق عمل باید نظارت کافی براین موضوع داشته باشند. البته برخی از مشکلات ایجاد شده غیرقابل پیشگیری و پیش بینی و امکان‌پذیر است. بنابراین پرونده تخلفات‌پزشکی به دادگستری ارجاع و بازپرس آن را به پزشکی قانونی ارسال می‌کند. پزشکی قانونی در جلسات سه، شش، نه و پانزده‌نفری با کارشناسان متخصص در رشته‌های مختلف پزشکی پرونده را با دقت ملاحظه می‌کنند. اگر پس از بررسی‌های کافی قصوری از سوی پزشک انجام شده باشد در نهایت میزان خسارت برمبنای درصد تعیین می‌‌شود. به عنوان مثال اگر مبنای کامل‌دیه انسان ۲۴۰ میلیون تومان باشد و عضو آسیب‌دیده ۱۰،۲۰ یا ۳۰ درصد آسیب دیده باشد این درصد از مبنای کامل دیه محاسبه و به فرد آسیب‌دیده پرداخت می‌شود. در ادامه مبلغ به بازپرس اعلام شده و بازپرس آن را به دادگاه ابلاغ می‌کند. در آخرین مرحله دادگاه پزشک یا سازمانی بیمه‌گر حرفه‌ای پزشک را ملزم می‌کند که مبلغ را به اعضای خانواده بیمار بپردازند. مبلغ این خسارات‌ از دو درصد پرداخت خسارات آغاز می‌شود و بسته به نوع عوارض تا حد دیه کامل ادامه می‌یابد. بنابراین شاید فرد فوت نکرده باشد، اما آسیب‌های وارده به او بیش از دیه کامل باشد. در صورتی فوت شخص دیه او ۲۴۰ میلیون است و حتی اگر آسیب‌ها به چند نقطه از بدن باشد قطعا مبلغ بیش از این است که پزشک آن را پرداخت کند.

منبع:آرمان

* رئیس انجمن متخصصان‌داخلی کشور