ایران جزو ۱۰ کشور برتر حوزه هوش مصنوعی

به‌گزارش ایران، کارشناسان حوزه هوش مصنوعی در گفت‌وگویی اعلام کردند که با تهیه سند راهبردی و اجرای فوری آن می توان به این خواسته مقام معظم رهبری رسید. هر چند در این راستا مرکز ملی فضای مجازی دست به کار شده و از برگزاری نشست‌های تخصصی با هدف تدوین پیش‌نویس سند هوش مصنوعی کشور خبر داده و گفته که این سند اصول سیاست‌های کشور در این حوزه را تبیین کرده تا براساس آن، برنامه اقدام در بخش‌های مختلف کشور اعم از حاکمیتی و خصوصی صورت پذیرد.

نیاز به برنامه‌ریزی جامع و مدون
محمدرضا معبودیان رئیس کمیسیون هوش مصنوعی و علم داده سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران گفت: برای قرار گرفتن در بین ۱۰ کشور برتر هوش مصنوعی ابتدایی‌ترین اقدام، تهیه سند راهبردی هوش مصنوعی کشور است. همه کشورهای برتر در حوزه هوش مصنوعی از سال‌های قبل این سند ملی و راهبردی را برای هوش مصنوعی تولید و منتشر کرده‌اند از این رو ما نیز باید برنامه جامع هوش مصنوعی را با بازیگران اصلی آن (سازمان‌های حاکمیتی، دانشگاه‌ها و صنعت) و همکاری آنها تدوین کرده و با تعریف وظایف و تکالیف به این هدف دست یابیم.

معبودیان با اشاره به اینکه باید در برنامه‌ریزی ملی هم به قانونگذاری قوانین و امور نظارت نیز بپردازیم، افزود: از سوی دیگر باید با افزایش سرمایه گذاری‌های ملی حدود اختیارات متولیان و کنترل تعارض منافع را شفاف‌سازی کنیم. مهمتر اینکه باید کاربردپذیری و نیاز به هوش مصنوعی در سازمان‌های دولتی، خصوصی و صنایع را نیز افزایش دهیم و بر صادرات خدمات هوش مصنوعی تمرکز کنیم. به گفته وی در کشور ما اقدام‌های جسته و گریخته‌ای در حوزه انتشار اسناد بالادستی و برنامه‌ریزی کلان ملی در حوزه هوش مصنوعی انجام شده اما نیازمند یک عزم ملی و توان مضاعف هستیم تا از اقدام‌های انجام شده جهان در این حوزه با مطالعه تطبیقی الگوبرداری کنیم.

به اعتقاد معبودیان به عنوان اولین بستر ارتقای جایگاه هوش مصنوعی باید اکوسیستم حکمرانی هوش مصنوعی کشور به صورت دقیق نیز ساماندهی شود. در این اکوسیستم حکمرانی ملی هوش مصنوعی باید برنامه‌ریزی‌های بخشی (از قبیل شهرهوشمند، صنایع آب و برق و گاز و تلکام هوشمند، پلیس هوشمند، کشاورزی هوشمند، کارخانجات هوشمند، نظام مالیات هوشمند و...) نیز از سوی متولیان امور تدوین شود.
به باور وی، به موازات ساماندهی نظام حکمرانی ملی هوش مصنوعی، باید شاخص‌های توسعه هوش مصنوعی کشور مانند تعداد نیروی انسانی متخصص و با استعداد در کشور، توسعه زیرساخت‌های پردازشی و ارتباطاتی کشور، میزان پژوهش و تحقیقات در حوزه هوش مصنوعی و مهمتر از همه حجم تراکنش مالی کشور در حوزه هوش مصنوعی (در داخل و خارج از کشور) شناسایی و تدوین شوند.

به عقیده این کارشناس، «ساماندهی حکمرانی ملی و تعریف شاخص‌های کلان توسعه هوش مصنوعی» بسیار مهم و اساسی است و باید با این نگاه، بسترهای ملی هوش مصنوعی مدیریت، تقویت و گسترش یابند.
وی در ادامه به مهمترین اقدام‌ها اشاره کرد و گفت: باید حوزه‌هایی که در کشور ما، پتانسیل عملیاتی‌سازی و بومی‌سازی دارند، شناسایی شوند. باید بدانیم در چه صنایعی سرمایه‌گذاری اصلی صورت بگیرد. از سوی دیگر نیز باید روی تجاری‌سازی محصولات دانش‌بنیان حوزه هوش مصنوعی به صورت ویژه تمرکز شود.
معبودیان درباره جایگاه کنونی هوش مصنوعی نیز در کشور گفت: خوشبختانه انواع خدمات هوشمندسازی سازمانی (با استفاده از هوش مصنوعی و داده کاوی)، سیستم‌های توصیه گر، انواع چت بات‌ها، سامانه‌های جلوگیری از تقلب و تخلف، سامانه‌های داده محور مدیریت مخاطرات، پلتفرم‌های هوش مصنوعی به صورت SaaS، سامانه‌های پردازش متن، پردازش گفتار، بینایی ماشین و... از سوی شرکت‌های دانش بنیان انجام شده و در کشور وجود دارد.

قانونگذاری و حمایت از نیروی انسانی
ناصر مزینی استاد هوش مصنوعی دانشگاه علم و صنعت نیز معتقد است برای آنکه بتوانیم به جایگاه قابل قبول جهانی و رتبه ۱۰ دنیا در هوش مصنوعی برسیم، دولت باید این مقوله را به‌صورت یک اولویت فوری مدنظر قرار داده و برای آن برنامه‌ریزی کند.
مزینی با اشاره به اینکه تأکید رهبر معظم انقلاب بیانگر اهمیت پرداختن به این موضوع در همه سطوح نظام است گفت: در حال‌حاضر وضعیت کشور در زمینه هوش مصنوعی از نظر توان تخصصی و قابلیت‌های بالقوه بد نبوده و رسیدن به رتبه دهم جهانی نیز غیرممکن نیست ولی نیاز به برنامه‌ریزی سریع، اقدام‌های زمینه ساز و نظارت مداوم دارد.

وی با بیان اینکه امروز هوش مصنوعی از حوزه مهندسی فراتر رفته و به ابزاری فراگیر در تمام رشته‌های تحصیلی دانشگاهی، صنایع تولیدی و شرکت‌های تجاری تبدیل شده، افزود: بر اساس گزارش سال ۲۰۲۰ مجمع جهانی اقتصاد، مقوله هوش مصنوعی در اکثر کشورهای دنیا جزو سه محور اصلی توسعه قرار دارد حتی یکی از کشورهای منطقه چند سال قبل نیز وزارتخانه هوش مصنوعی تأسیس کرد و اینها همه حاکی از اهمیت موضوع و اولویت بالای آن برای توسعه اقتصادی صنعتی و حتی اجتماعی کشورهاست. به‌گفته مزینی در ابتدا باید منابع لازم برای رسیدن به این هدف را فراهم کرد که در صدر آن نیروی انسانی متخصص است. متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد مهاجرت زیاد دانش آموختگان بخصوص در رشته کامپیوتر و بیشتر از همه در گرایش هوش مصنوعی هستیم به‌حدی که دانشجویان نه تنها فردی، بلکه به صورت گروهی و به همراه استارتاپ خود جذب کشورهای اروپایی شده و در آنجا به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

وی در ادامه گفت: به‌نظر می‌رسد اگر می‌خواهیم به رتبه قابل قبول جهانی برسیم باید تربیت و حمایت از نیروی انسانی متخصص و ماهر را در اولویت قرار داده و زمینه‌های فعالیت آنها را به‌خوبی فراهم کنیم. در مرحله بعد باید موانع فعالیت شرکت‌ها و استارتاپ‌ها مرتفع شود که نیاز به قوانین به روز و کارآمد دارد.
مزینی افزود: مالکیت معنوی، قوانین مربوط به محتوای آنلاین و موارد از این دست وظیفه مجلس شورای اسلامی را سنگین کرده که بستر فعالیت درحوزه هوش مصنوعی آن را مطالبه می‌کند، چرا که قوانین سنتی پاسخگوی نیاز امروز نیست.

به‌گفته این استاد دانشگا؛ بستر قضایی و سیستم قضائی مناسب، سریع و کارآمد نیز لازم است تا ضمن اطمینان بخشی به کارآفرینان و شاغلان این بخش حمایت لازم از محصولات و خدمات ارائه شده، فراهم شود.
به اعتقاد وی بیشتر دستاوردهای حوزه هوش مصنوعی بر بستر نرم‌افزار و فضای دیجیتال است بنابراین زیرساخت حقوقی و قضایی کارآمد، چابک و مبتنی بر قوانین روزآمد لازم داریم تا با تخلفات در این حوزه از جمله سرقت دانش فنی، کپی‌سازی محصولات و خدمات و سوء‌استفاده‌ها و سرقت‌های سایبری مقابله شود.