شاخصه‌های اقتصاد قوی‌

اقتصاد شکوفا، بالنده و رسیده به اهداف، اقتصادی قوی است، اما چه زمانی اقتصاد می‌تواند به این هدف برسد؟ چند شرط یا هدف واسطه‌ای برای دست یافتن به اقتصاد قوی لازم است. اصلی‌ترین هدف واسطه‌ای که می‌تواند قدرت اقتصادی را نمایان کند، تولید ملی است. تولید ملی مهم‌ترین متغیر اندازه‌گیری قدرت و بزرگی اقتصاد است. اگر اقتصاد هر کشور تولید بالایی داشته باشد، آن کشور را دارای اقتصاد قوی می‌دانیم. به این دلیل که جوامع، کوچک یا بزرگ هستند، برای مقایسه جوامع، اصطلاح تولید سرانه را در نظر می‌گیرند. یعنی به صورت ساده میزان تولید تقسیم برجمعیت کشور می‌شود.

هرچه تولید سرانه بیشتر باشد مردم آن جامعه از مواهب اقتصادی بیشتری بهره‌مند می‌شوند. بهره‌مندی منافع مردم است که بیشتر در قالب تولید سرانه تعریف می‌شود، اما وقتی می‌خواهیم بگوییم یک اقتصاد، بزرگ یا قدرتمند است، کل تولید معیار است. بدیهی است یک جامعه کوچک، مجموع تولید کمی دارد پس قدرت اقتصادی آن جامعه کمتر است. بنایراین تولید ملی و تولید سرانه بالا، هر دو معیارهایی است که دو جنبه قوت اقتصادی را می‌توانند نشان دهند. این دو جنبه یکی قوت کل اقتصاد را و یکی هم هدف اصلی اقتصاد را که شامل تأمین نیازهای مردم است نشان می‌دهند. در کنار این موضوع، اقتصاد زمانی می‌تواند نیازهای مردم را تأمین کند و مردم را به رفاه برساند که همه مردم، به تناسب توانایی و سهمی که در تولید دارند، از تولید بهره‌مند شوند.

اینجا بحث اشتغال همگانی و نبودن فقر، دو معیار مهم برای قدرتمندی اقتصاد است. اگر اقتصاد کامل باشد و فقر هم نباشد، می‌گوییم این اقتصاد به طور نسبی، به اهدافش که تأمین نیازهای جامعه است، دست یافته است. در کنار این موضوع ها، در دوره‌های جدیدتر یعنی در ۵۰ سال اخیر، پایداری اقتصاد به عنوان یک عامل قدرت اقتصادی در نظر گرفته می‌شود و بر معیارهای اولیه قدرت اقتصادی اضافه شده است. پایداری اقتصادی به معنی این است که هرگاه شوکی به اقتصاد وارد شود یا حتی بدون شوک، اقتصاد دچار تلاطم نشود، مثلاً تورم یک دفعه بالا نرود، ارزش پول ملی افت نکند، بیکاری زیاد نشود، تولید افت نکند، فقر زیاد نشود، اشتغال از بین نرود، و... اگر اقتصادی بتواند در برابر شوک‌های بیرونی و درونی مقاومت کند و پایدار بماند، این اقتصاد را می‌توانیم بخشی از ویژگی‌های قدرت اقتصادی به شمار بیاوریم. در جمع‌بندی باید گفت که با توجه به این ویژگی‌ها، اقتصادی قوی است که تولید بسیار بالا داشته باشد، نیازهای اقتصادی مردم را به بهترین شیوه تأمین کند و در برابر شوک‌های مختلف درونی و بیرونی همچنان رشد خودش را حفظ کند و پایدار بماند. ثبات برای اقتصاد باید بلندمدت و همیشگی باشد. شرایط پایدار اقتصادی با ثبات به دست می‌آید. ثبات اقتصادی تولید مداوم را به همراه دارد. در شرایط ثبات اقتصادی، اعتماد به اقتصاد ایجاد می‌شود و شوک‌ها نمی‌تواند به اقتصاد ضربه وارد کند.

*استاد دانشگاه

منبع: ایران