پاییز سیاه با جولان آلودگی هوا و کرونا

به‌گزارش ایران، امسال اما کرونا، «شاخص آلودگی هوا» را از یک هشدار همیشگی به یک زنگ خطر جدی برای همه ما تبدیل کرده است. اگر تا دیروز اغلب نگرانی‌ها به عدم رعایت فاصله اجتماعی و نزدن ماسک محدود می‌شد، حالا دو عامل دیگر یعنی «سرما» و «آلودگی هوا» هم بر انتشار سریع‌تر کرونا تأثیر مثبت گذاشته‌اند و باید پرسید با این توصیف چگونه می‌توان به یک پاییز و زمستان سفید امید داشت؟ اگرچه کاهش سطح رعایت پروتکل‌ها به ۴۲ درصد و بی خیالی برخی‌ها در زدن ماسک و پرهیز نکردن از سفرهای غیر ضروری، از پیش نوید یک پاییز سیاه را داده است! امروز هم ۲۵۳ نفر دیگر فقط در بیمارستان‌ها با برچسب کرونا راهی آرامستان‌ها شدند تا یادمان نرود وضعیت به مراتب از هر زمان دیگری وخیم‌تر است. آن طور که سازمان هواشناسی پیش‌بینی کرده است، به علت پایداری هوا و سکون نسبی جو این وضعیت تا فردا (در تهران و البرز) هم ادامه خواهد داشت و درمناطق پر ترافیک و آلوده؛ برای همه گروه‌های سنی تا حد ناسالم پیش خواهد رفت. توصیه اما دقیقاً همان چیزی است که این روزها مدام از زبان کارشناسان و مسئولان مطرح می‌شود. «پرهیز از تردد غیر ضروری بویژه برای افراد در معرض خطر!» نکته‌ای که خیلی‌ها هنوز به آن بی‌توجهند.

محدودیت بیشتر در تهران و ۴۵ شهر بسیار آلوده
معاون کل وزارت بهداشت همچنان وضعیت شیوع ویروس کرونا در تهران را بسیار نگران کننده می‌داند. ایرج حریرچی درباره تأثیر آلودگی هوا و سرما در افزایش انتشار ویروس کرونا هشدار داده و تأکید کرده است که هماهنگی و همدلی حداکثری دولت و ملت در اعمال محدودیت و فاصله‌گذاری اجتماعی تنها راه برون رفت از همه‌گیری ویروس کرونا است. او گفته که حتماً در تهران و ۴۵ شهر بسیار آلوده به ویروس کرونا نیازمند تصمیمات سختگیرانه‌تر محدودسازی و نیز مراعات بیشتر اصول بهداشتی هستیم. چراکه عدم رعایت اصول فاصله‌گذاری توسط عده‌ای، علاوه‌بر سلامت جسمی، سلامت روانی دیگران را هم در معرض خطر قرار داده است. در حالی که همچنان بهترین راه مقابله با ویروس کرونا، پیشگیری است.» کاهش ساعت طرح ترافیک در پایتخت و استفاده بیشتر از خودروهای شخصی موجب شده تا بار آلودگی پاییز در برخی مناطق بیشتر شود. مردم البته براساس توصیه‌ها ترجیح می‌دهند تا کمتر از حمل و نقل عمومی استفاده کرده و از خودروهای شخصی استفاده کنند. اما همین توصیه موجب شده تا بار ترافیک در ساعات پیک، میزان آلایندگی‌ها را هم افزایش دهد. آیا شهرداری تصمیمی به بازگشت طرح ترافیک به روال قبل ندارد و اگر این اتفاق بیفتد، چگونه می‌توان از هجوم مردم به واگن‌های مترو و اتوبوس‌ها جلوگیری کرد؟ به نظر می‌رسد آلودگی هوا اکنون دو فرضیه متناقض را پیش روی کلانشهرها قرار داده است.

تعطیلی دو هفته‌ای تهران
رئیس شورای شهر تهران معتقد است که باید سختگیری‌ها به محدوده طرح ترافیک برگردد، اما او پیشنهاد می‌دهد که تنها راه چاره در شرایط فعلی تعطیلی حداقل دو هفته‌ای تهران است. محسن‌ هاشمی می‌گوید: «در فصل پاییز آلودگی هوا به اوج می‌رسد و آلودگی موجب می‌شود تا سطح ایمنی مردم کاهش یابد، از طرفی هم اکنون در اوج کرونا هستیم. آمار فوتی‌ها از ۲۷۰ نفر هم عبور کرده و در بهشت زهرای تهران روزانه به مرز ۱۵۰ نفر نزدیک شده است. بنابراین هیچ راهی جز تعطیلی تهران نداریم. ما چندین بار این موضوع را مطرح کرده و پیشنهاد هم داده‌ایم تا به مدت ۱۴ روز همه فعالیت‌ها در تهران تعطیل شود. قطعاً این کار امکانپذیر است. مثل تعطیلات نوروز که می‌توانیم آن را دوبار در سال اجرا کنیم. برای اقتصاد گردشگری هم قبلاً این بحث مطرح بود تا دو تعطیلی در سال داشته باشیم که یکی از آنها تعطیلات زمستانی بود. الان براحتی می‌توان این کار را انجام داد. البته نه تنها در تهران که در همه کلانشهرهایی که با این مسأله مواجهند این طرح قابلیت اجرا دارد. ما باید زنجیره تردد را کامل قطع کنیم تا بتوانیم از پیشرفت کرونا جلوگیری کنیم. نظر شورا همین است، اما نمی‌دانم چه زمانی قرار است این موضوع به بحث گذاشته شود.» وی با بیان اینکه درباره تغییر ساعات طرح ترافیک، شورای عالی ترافیک باید تصمیم‌گیری کند و این مسأله به شورا مربوط نیست، می‌گوید: «در شرایط آلودگی باید طرح با جدیت بیشتری اجرا شود. بنابراین اگر تصمیم به تعطیلی گرفته نشد، برای این وضعیت بهتر است تردد در تهران سختگیرانه‌تر شود و حتی طرح از در منازل اجرا شود.»

تأثیر مستقیم آلودگی بر افزایش مرگ و میر کرونا
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست هم در این زمینه به مطالعاتی که اخیراً در امریکا انجام شده اشاره کرده و می‌گوید: «براساس این مطالعات آلودگی هوا و کرونا رابطه مستقیم روی یکدیگر دارند، به این صورت که افزایش یک واحد ذرات معلق هوا باعث ۸ درصد افزایش مرگ و میر ناشی از کووید۱۹ می‌شود، از آنجایی که پروتکل‌های بهداشتی تأکید بر استفاده از وسایل حمل و نقل شخصی دارد و وزارت بهداشت و درمان توصیه می‌کند مردم از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده نکنند، امسال میزان آلودگی هوایی بیشتری نسبت به سال‌های گذشته خواهیم داشت.»

سید محمدمهدی میرزایی قمی، منابع متحرک و فعالیت نیروگاه‌هایی که سوخت مایع دارند را دو عامل اصلی ایجاد آلودگی اعلام کرده و گفته است که اگر آلودگی هوا خارج از شهر باشد از آنجایی که مجتمع‌های مسکونی آنجا قرار ندارند این آلودگی در هوا پراکنده می‌شود و به طور مستقیم وارد بدن افراد نمی‌شود، اما در داخل شهرهایی مانند تهران، مردم مستقیماً تحت تأثیر آلودگی قرار می‌گیرند. برای مثال اگر فردی در ایستگاه اتوبوس نشسته و یک اتوبوس فرسوده و دودزا بیاید، این آلودگی مستقیماً وارد ریه او شده و سلامت فرد را تهدید می‌کند. او می‌افزاید: فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی از آنجایی که افراد را مستقیماً تحت تأثیر قرار می‌دهد، بسیار خطرناک‌تر از فعالیت نیروگاه‌هاست، به همین دلیل ما طرحی را ارائه دادیم مبنی بر نصب فیلترهای دود بر اتوبوس‌ها که می‌تواند ۹۹ درصد از ذرات معلق هوا را به خود جذب کند اما متأسفانه باوجود اینکه این طرح مصوبه هم دارد اما اجرایی نمی‌شود، شهرداری دلیل آن را نداشتن بودجه عنوان می‌کند. در ادامه روند سختگیری‌ها برای جلوگیری از تشدید آلودگی هوا در تهران، معاون نظارت و پایش اداره محیط زیست استان تهران از نصب دوربین‌های کنترل معاینه فنی در ۳۶ نقطه از جاده‌های ورودی به شهر تهران خبر می‌دهد.

محمد رستگاری برخورد بیش از پیش با خودروها، موتورسیکلت‌ها و خودروهای سنگین دودزا را یکی دیگر از برنامه‌های مهم برای کاهش آلودگی هوای تهران می‌داند و می‌گوید: برخورد با وسایل نقلیه دودزا همیشه در دستور کار پلیس قرار داشته اما این موضوع طی چهار ماه آینده با پیگیری بیشتری دنبال خواهد شد. همچنین به طور جد به دنبال جلوگیری از پسماندسوزی در حاشیه شهر تهران است. او با اشاره به نیروگاه‌های استان تهران به‌عنوان یکی از عوامل انتشار آلاینده در هوا می‌گوید: براساس توافق‌هایی که با شرکت گاز استان صورت‌ گرفت، قرار شد از هم‌اکنون به فکر تأمین سوخت مناسب برای نیروگاه‌ها باشیم تا نیروگاه‌ها و کارخانه‌های بزرگ مقیاس به هیچ‌عنوان نیاز به مصرف سوخت «مازوت» پیدا نکنند همچنین با توجه به سهمی که موتورخانه‌ها در انتشار آلودگی در هوا دارند، دستگاه‌های دولتی موظف به پیگیری معاینه‌ فنی موتورخانه‌های خود شدند.