پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی باید به عنوان یک اصل اساسی در نظام تربیتی مورد توجه قرار گیرد

سید‌احمد موسوی در دوره توانمندسازی مدیران مقطع ابتدایی مدارس دولتی و غیر دولتی مناطق قطب ۵ (۱،۲،۳،۶) با تأکید بر ضرورت تحول در نظام تربیتی برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی، گفت: در دنیای امروز، آسیب‌های اجتماعی به یکی از چالش‌های جدی جوامع تبدیل شده است. برای مقابله با این مشکلات، نیاز به یک نظام تربیتی کارآمد و جامع داریم که بتواند نسل‌های آینده را به درستی تربیت کند. در این راستا، توجه به عوامل مؤثر در تربیت و پیشگیری از آسیب‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد.

وی درخصوص تربیت بیان کرد: تربیت، از آغاز خلقت تا پایان عمر انسان، یک فرآیند مستمر و پیچیده است. این فرآیند نه تنها به عهده خانواده، بلکه به عهده مدارس و نهادهای آموزشی نیز است. متأسفانه، بسیاری از والدین و معلمان به دلیل مشغله‌های روزمره، از وظایف تربیتی خود غافل می‌شوند. در این میان، نقش مدیران مدارس در ایجاد یک محیط آموزشی سالم و مؤثر بسیار حائز اهمیت است. مدیران باید با آگاهی کامل از وظایف خود و مبانی تربیتی، محیطی را فراهم کنند که دانش‌آموزان در آن رشد کنند.

موسوی افزود: یکی از نکات کلیدی در این زمینه، پیشگیری است. پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی باید به عنوان یک اصل اساسی در نظام تربیتی مورد توجه قرار گیرد. به جای اینکه منتظر بمانیم تا آسیب‌ها بروز کنند و سپس به درمان آن‌ها بپردازیم، باید با ایجاد برنامه‌های آموزشی و فرهنگی مناسب، زمینه‌های بروز این آسیب‌ها را کاهش دهیم. نظام مراقبت اجتماعی برای دانش‌آموزان نیز باید به‌طور جدی مد نظر قرار گیرد. این نظام می‌تواند با شناسایی نقاط ضعف و قوت دانش‌آموزان، به آن‌ها کمک کند تا توانمندی‌های خود را شناسایی و تقویت کنند. همچنین، آموزش مهارت‌های زندگی و مدیریت احساسات می‌تواند به پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی کمک کند.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه نباید فراموش کرد که تربیت یک فرآیند جمعی است که نیازمند همکاری همه نهادها و افراد جامعه است، گفت: اگر خانواده‌ها، مدارس و جامعه به‌صورت هماهنگ عمل کنند، می‌توانند به ایجاد یک جامعه سالم و پویا کمک کنند. در غیر این صورت، عدم توجه به این مسائل می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی‌تری شود که حل آن‌ها بسیار دشوار خواهد بود. آیا ما آماده‌ایم تا با همت و اراده‌ای قوی، تغییرات لازم را در نظام تربیتی خود ایجاد کنیم؟ این سوالی است که باید هر یک از ما به آن پاسخ دهیم.

وی ادامه داد: آموزش و پرورش باید به‌عنوان یک نهاد اجتماعی، وظیفه خود را در آماده‌سازی دانش‌آموزان برای زندگی سالم و معنادار به‌خوبی ایفا کند. این مسئولیت شامل تربیت افرادی است که نه‌تنها درک عمیقی از محیط اجتماعی خود داشته باشند، بلکه بتوانند در موقعیت‌های مختلف اجتماعی، تصمیمات صحیح و مؤثری اتخاذ کنند. این قابلیت به‌ویژه در شرایطی که دانش‌آموزان با چالش‌ها و آسیب‌های اجتماعی مواجه می‌شوند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

موسوی افزود: اگر ما به‌دنبال تحقق یک جامعه سالم و پویا هستیم، باید توجه ویژه‌ای به تربیت فرزندان خود داشته باشیم. این تربیت باید فراتر از یادگیری دروس نظری باشد و به دانش‌آموزان کمک کند تا مهارت‌های زندگی را فراگیرند. آموزش مهارت‌هایی مانند مدیریت احساسات، حل مسئله و ارتباط مؤثر می‌تواند به پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی کمک کند. در واقع، اگر دانش‌آموزان ما بتوانند موقعیت‌های اجتماعی خود را شناسایی کرده و درک کنند که چگونه می‌توانند در این موقعیت‌ها رفتار مناسب داشته باشند، به‌طور طبیعی از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری خواهند کرد.

معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش شهر تهران با تأکید براینکه امروز با معضلاتی مواجه‌ایم که ریشه آن‌ها به عدم توجه کافی به نظام آموزشی و تربیتی برمی‌گردد، اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب بارها بر اهمیت این موضوع تأکید کرده‌اند و به ضرورت توجه به تربیت نسل آینده اشاره کرده‌اند. در این راستا، همه ما باید مسئولیت خود را جدی بگیریم و نسبت به تربیت فرزندان خود حساس باشیم.

وی با اشاره بر نقش فضای مجازی در تربیت، گفت: فضای رسانه‌ امروزی نقش بسزایی در شکل‌گیری افکار عمومی و فرهنگ جامعه دارد. این فضا می‌تواند هم فرصت‌هایی برای یادگیری و رشد فراهم کند و هم چالش‌هایی برای تربیت صحیح ایجاد نماید. بنابراین، لازم است که خانواده‌ها و نهادهای آموزشی با هم همکاری کنند تا بتوانند فرزندان را در برابر این چالش‌ها محافظت کنند.

این مقام مسئول ادامه داد: امروز شاهد این هستیم که بچه‌ها در سنین پایین با مفاهیم و الگوهای رفتاری نادرست مواجه می‌شوند. رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و تلگرام به‌سرعت توانسته‌اند افکار و ذهنیت‌های جدیدی را در نوجوانان شکل دهند. بلاگرها و سلبریتی‌ها به‌عنوان الگوهای رفتاری جدید، تأثیرات عمیقی بر روی جوانان دارند و آن‌ها را به سمت رفتارهایی سوق می‌دهند که ممکن است با ارزش‌های فرهنگی ما در تضاد باشد. اینجاست که مدارس باید نقش خود را ایفا کنند و دانش‌آموزان را در مسیر صحیح هدایت کنند.

این مقام مسئول ادامه داد: مدارس باید به‌عنوان پناهگاه‌های امن برای دانش‌آموزان عمل کنند. این مکان‌ باید فضایی را فراهم آورد که در آن دانش‌آموزان نه‌تنها علم بیاموزند، بلکه مهارت‌های زندگی و ارزش‌های انسانی را نیز فراگیرند. معلمان باید بتوانند با روش‌های نوین آموزشی، دانش‌آموزان را به تفکر انتقادی و تحلیل محتوا ترغیب کنند تا آن‌ها بتوانند از تأثیرات منفی رسانه‌ها مصون بمانند.

موسوی افزود: آینده جامعه بستگی به تربیت صحیح نسل جوان دارد. اگر ما می‌خواهیم نسلی متعهد و مسئول پرورش دهیم، باید امروز دست به کار شویم. مدارس باید با تمام قوا در مسیر تربیت صحیح دانش‌آموزان گام بردارند و خانواده‌ها نیز باید از این تلاش‌ها حمایت کنند. تنها در این صورت می‌توانیم امیدوار باشیم که نسل آینده در برابر چالش‌های اجتماعی مقاوم‌تر شود و فرهنگ غنی خود را حفظ کند.

وی با تأکید بر نقش خانواده‌ها در تربیت فرزندان گفت: خانواده‌ها در امر تربیت نقش مهمی دارند. اگر والدین نتوانند با فرزندان خود ارتباط مؤثر برقرار کنند و به نیازهای عاطفی و روانی آن‌ها پاسخ دهند، چگونه می‌توان انتظار داشت که فرزندانشان در برابر چالش‌ها مقاوم باشند؟ حوادثی که در زندگی روزمره اتفاق می‌افتد، می‌تواند تأثیر عمیقی بر روح و روان کودکان بگذارد. ما نمی‌توانیم از کنار این مسائل به‌سادگی عبور کنیم. در این میان مدارس باید با ایجاد فضایی شاداب و پرنشاط، حس امید و انگیزه را در دانش‌آموزان تقویت کنند. مدیران مدارس باید با برنامه‌ریزی دقیق و همکاری نزدیک با خانواده‌ها، بتوانند چالش‌های موجود را شناسایی و مدیریت کنند. همچنین، آموزش مهارت‌های خودکنترلی و توانمندسازی دانش‌آموزان برای مقابله با فشارهای اجتماعی امری ضروری است.

معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش شهر تهران در پایان با تأکید براینکه مدیریت صحیح در مدارس مستلزم آگاهی و دانش عمیق است، گفت مدیران باید با دیدی کلان به مسائل نگاه کنند و به محض شناسایی مشکلات، اقدامات لازم را انجام دهند. این امر نه تنها نیازمند مهارت‌های مدیریتی، بلکه نیازمند همدلی و توجه به نیازهای عاطفی دانش‌آموزان نیز هست. هرچقدر که مدیران آگاه‌تر و عالم‌تر باشند، احتمال تربیت نسل‌های سالم‌تر و موفق‌تر بیشتر خواهد بود.

شایان ذکر است، کارگاه‌های توانمندسازی مدیران مدارس ابتدایی دولتی و غیردولتی، با هدف آشنایی مدیران با وظایف خود در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان، در ۵ قطب به میزبانی مناطق ۱۵، ۸، ۹، ۱۷ و کانون مفتح و با حضور ۴ منطقه در هر قطب برگزار گردید.