عربستان: قادر به جایگزین کردن نفت ایران نیستیم

به گزارش ایرنا از تاس، 'خالد الفالح' وزیر انرژی عربستان یکی از بانفوذترین افراد در بازار جهانی نفت محسوب می شود. معامله گران، سرمایه گذاران و مقامات با دقت نظرات او را زیر نظر دارند که می تواند موجب تغییرات جدی در قیمت 'طلای سیاه' شود.

الفالح که کل زندگی خود را در بخش نفت کار کرده است تمام سلسله مراتب را در شرکت نفت سعودی 'آرامکو' عربستان طی کرده و به طور طبیعی پس از کار در مقام مدیر اجرایی این شرکت، مدیریت بخش نفت عربستان را به دست گرفت.

در زمان وزارت الفالح روابط بین روسیه و کشورهای اوپک با سیر جهشی توسعه یافت و منجر به توافقی میان کشورهای عضو اوپک و کشورهای تولیدکننده نفت غیر عضو اوپک شد که این اقدام اوضاع در بازار نفت را بیشتر قابل پیش بینی کرد.
وزیر انرژی پادشاهی سعودی در گفت وگو با خبرگزاری 'تاسگ روسیه درباره آینده توافق اوپک و غیراوپک در سال ۲۰۱۹میلادی احتمال بهای نفت ۱۰۰ دلاری و امکان استفاده عربستان از نفت به عنوان یک اهرم سیاسی در پرونده 'جمال خاشقچی' روزنامه نگار عربستانی صحبت کرد.

او همچنین درباره کار با 'صندوق سرمایه گذاری مستقیم روسیه' و طرح های عربستان برای سرمایه گذاری در شرکت های روسی و سرمایه گذاری مشترک با شرکت 'روس نفت' روسیه و دیدار با 'ایگور سچین' رییس روس نفت اظهار نظر کرد.

** تاس: در یک سال و نیم گذشته عربستان سعودی در رسانه های روسیه به دلیل توافق اوپک و غیراوپک بسیار مورد توجه قرار گرفته؛ آیا شما از این توافق تاکنون راضی هستید و مهمترین نتیجه این توافق برای بازار جهانی نفت چه بوده است؟

- الفالح: اجازه دهید چند سال به عقب برگردم. در ابتدای این دهه بهای نفت ۱۰۰ دلار برای هر بشکه بود و افراد زیادی فکر می کردند که این یک وضعیت عادی تازه است. تقاضا هرچند آهسته در حال افزایش بود و در روند عرضه و تقاضا تعادل برقرار بود. اما در واقع این تعادل به دلیل وقفه های ایجاد شده در تولید برخی کشورها و وضعیت ژئوپولتیک ایجاد شد.

بهای بالای نفت به تقاضا لطمه می زد و شاهد بودیم که تقاضا به میزان قابل توجهی تا سال ۲۰۱۴ کاهش پیدا کرد. کمی زمان می برد تا تقاضا تاثیر خود را بر بازار بگذارد. ما در دهه ۱۹۸۰ و دهه ۲۰۰۰ شاهد چنین روندی بودیم و اکنون نیز بار دیگر شاهد چنین روندی هستیم. در یک دوره ۳ تا ۴ سال پس از افزایش قمیت شاهد پاسخ دادن تقاضا هستیم. و مساله مهمتر اینکه عرضه نفت نیز به شکل تولید از منابع پرهزینه دریایی و به ویژه تولید از ماسه های نفتی در آمریکا(نفت شیل) به این وضعیت واکنش نشان داد و در نهایت تولید نفت موجب ایجاد بازاری با عرضه بیش از اندازه و خارج از تعادل شد.

در سال های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ برای ما اشکار بود که بازار در آن شرایط پایدار نیست و در نتیجه قیمت نفت از ۱۰۰ دلار تا حد ۲۵ تا ۳۰ دلار سقوط کرد و در نتیجه ما مذاکرات خود را با همکاران روسی آغاز کردیم. این کاهش قیمت نه فقط به تولیدکنندگان بلکه به مصرف کنندگان نفت نیز لطمه می زد زیرا آنها نیز از کاهش رشد اقتصادی، تورم و نرخ سود منفی آسیب می دیدند. ۲۴ کشور در دسامبر ۲۰۱۶ در وین توافق کردند که توافق 'اوپک پلاس' (اوپک و غیراوپک) را برای مدیریت تولید نفت آغاز کنند. ما به بازار شوک وارد نکردیم بلکه بسیار با ملایمت تولید را کاهش دادیم و در نتیجه تا اوایل سال جاری بازار در حال بازگشت به تعادل بود و اکنون به میانگین ۵ ساله سطح ذخیره سازی نفت نزدیک شده ایم و میزان عرضه و تقاضا به هم نزدیک شده اند. البته این موضوع به کشورهای تولیدکننده مانند روسیه و عربستان سعودی کمک کرد اما به مصرف کنندگان نیز کمک زیادی کرد.

بازگشت بازار نفت به توازن موجب بازگشت رشد به اقتصاد جهانی شد. در یک کلام ما از نقش روسیه تقدیر می کنیم. خواستار حفظ توازن عرضه و تقاضا در بلندمدت هستیم. در سه تا چهار ماه گذشته ما با 'نواک' وزیر انرژی روسیه هماهنگی هایی برای افزایش عرضه کرده ایم زیرا تا ماه مه سال جاری فشار زیادی بر بازار نفت به علت کمبود نفت به ویژه با تحریم ها و کاهش تولید در کشورهایی مانند ونزوئلا و مکزیک وجود داشت.

نگرانی هایی در حال افزایش که کمبود نفت وجود خواهد داشت و اگر ما به همان سیاست یک سال و نیم گذشته ادامه دهیم بار دیگر شاهد بهای نفت بالای ۱۰۰ دلار خواهیم بود. از این رو عربستان در این روند مداخله کرده و با وزیر انرژی روسیه مذاکراتی انجام شد و در نهایت توافق شد که زمان تغییر مسیر است.

سیاست حفظ و تداوم تولید ماموریت خود را به خوبی انجام داده و اکنون زمان آزاد کردن تدریجی تولید است و موفق شده ایم که گروه 'اوپک پلاس' را متقاعد سازیم به نحوی که از ماه ژوئن تاکنون شاهد هستیم که بازار آرامش یافته است. از این رو با توجه به موفقیت هماهنگی دو سال گذشته میان عربستان و روسیه لازم است که چارچوبی برای هماهنگی بلندمدت ایجاد کنیم.

**تاس: زمانی از ثبات بلندمدت صحبت می کنید بطور خاص چه منظوری دارید؟ آینده توافق اوپک پلاس با توجه به انقضای توافق کنونی در پایان سال جاری چه خواهد بود آیا قصد دارید این توافق را بطور بلندمدت تمدید کنید؟

- الفالح: ما توافق اوپک پلاس را به عنوان توافقی شش ماهه آغاز کردیم و متوجه شدیم که شش ماه برای پایین آوردن سطح ذخیره سازی نفت کافی نیست بنابراین رسیدن به این هدف مقداری زمان برد اما توافق شش ماهه را تمدید کردیم و اکنون دو سال کار کرده است. اما در عمل روسیه به مدت یک و نیم سال مشمول کاهش تولید بود زیرا در چند ماه گذشته توافق کردیم که روسیه هر چقدر می تواند نفت تولید کند.

با این وجود، ما خواهان امضای یک توافق همکاری تازه بدون تاریخ انقضا هستیم که پس از ۲۰۲۰ یا ۲۰۲۱ منقضی نمی شود ما تاریخ توافق را باز می گذاریم. تفاوت این است که هیچ شروط مشخصی در زمینه افزایش یا کاهش تولید و هدف خاصی در زمینه تولید وجود ندارد و این ویژگی به ما امکان می دهد که تولید را بالا یا پایین ببریم. این توافق به ما امکان می دهد که به طور منظم هماهنگی کنیم و به تبادل اطلاعات و دیدگاه درباره بازار نفت بپردازیم.

یک جنبه جدید نیز ایجاد دبیرخانه ای برای اوپک پلاس خواهد بود. در حال حاضر هیچ دبیرخانه ای وجود ندارد و دبیرخانه اوپک برای امور اوپک و اوپک پلاس فعالیت می کند. ما پیشنهاد می کنیم که کشورهای غیرعضو اوپک مشارکت کننده در توافق اوپک پلاس نیز دبیرخانه ای در وین ایجاد کنند.

البته هر کدام از این کشورها بخواهند در اوپک عضو شوند ما فرایندی داریم که عضویت آنها را بررسی می کنیم. اما بسیاری از کشورها ابراز تمایل کرده اند که با اوپک همکاری نزدیک داشته باشند اما عضو اوپک نباشند. روسیه هم یکی از این کشورها است. تازه ترین بحث ها در ماه ژوئن نشان داد که کشورهای اوپک پلاس خواهان همکاری در یک چهارچوب بلندمدت هستند.

**تاس: چه زمانی انتظار دارید که این توافق جدید را نهایی کنید؟
- الفالح: امیدوارم زمانی که روز ۷ دسامبر در وین دیدار می کنیم بتوانیم آن را امضا کنیم.

**تاس: این یک توافق بدون تاریخ انقضا خواهد بود؟
- الفالح: بله این توافق در ژانویه ۲۰۱۹ آغاز می شود و به ما اجازه می دهد که از ژانویه به بعد در هر زمان مقتضی برای ایجاد تعادل در بازار مداخله کنیم.

**تاس: فکر می کنید که چه کسی نقش رهبری برای سازماندهی دبیرخانه جدید را ایفا خواهد کرد؟
الفالح: فکر می کنم که روسیه باید رهبری این کار را به دست بگیرد. مجموع مشارکت غیراوپکی ها ۲۰ میلیون بشکه در روز است اما روسیه به تنهایی روزانه ۱۱ میلیون نفت تولید می کند بنابراین آشکار است که روسیه هم از لحاظ تولید نفت و هم از لحاظ نفوذ سیاسی یک وزنه سنگین است بنابراین رهبری روسیه برای اوپک پلاس غیر قابل مناقشه است.

**تاس: آیا اصول اوپک پلاس نیز همانند اوپک خواهد بود، یک کشور یک رای؟
- الفالح: بله ما می خواهیم که درنهایت همه همراه باشند. اما تجربه من این است که کشورهایی مانند روسیه و عربستان با مقیاس و تاثیر بزرگتر در نهایت وزن بیشتری خواهند داشت. کار از طریق رای گیری و فرایند رسمی نیست بلکه از طریق اقناع سازی است. زیرا همه می دانند که اگر برای کاهش ۵ درصدی توافق کنیم، رقم تولیدی عربستان و روسیه عظیم خواهد بود. کاهش تولید ما نزدیک به ۶۰۰ هزار بشکه در روز از مجموع ۱.۸ میلیون کاهش تولید کلی اوپک پلاس بود. بنابراین زمانی که پشت میز می نشینیم صدای ما وزن بیشتری دارد. وضعیت روسیه هم همینطور است که ۳۰۰ هزار بشکه از مجموع کاهش ۵۶۰ هزار بشکه ای غیراوپک مربوط به این کشور بود.

**تاس: اشاره کردید که توافق جدید در ماه دسامبر امضا خواهد شد. آیا اکنون هدف و چشم اندازی در ذهن دارید؟ آیا تولید را برای مدتی معین کاهش یا افزایش خواهید داد؟
- الفالح: فکر می کنم که عدم قطعیت های زیادی درباره سال ۲۰۱۹ وجود دارد و بسیار زودهنگام است که بگوییم چه خواهیم کرد. تنها مساله قطعی برای سال ۲۰۱۹ این است که ما باید برای اقدام سریع و موثر آماده باشیم. به علت عدم قطعیت درباره تقاضا و تنش های تجاری شاهد تقویت دلار و تضعیف اقتصادهای نوظهور هستیم بنابراین به طور بالقوه، کاهش رشد اقتصادی جهانی می تواند به تقاضای نفت لطمه بزند و اگر تقاضا پایین باشد، می دانیم که بازارهای نفت پاسخ خواهند داد.

در بخش عرضه نیز می توانیم مشکلاتی در زمینه وقفه در تولید داشته باشیم. نخست اینکه تحریم های ایران را داریم و هیچ کسی نمی داند که صادرات ایران چگونه خواهد بود. دوم اینکه کاهش های بالقوه در کشورهایی مانند لیبی، نیجریه، مکزیک و ونزوئلا خواهیم داشت. در زمینه نفت شیل آمریکا نیز عدم قطعیت وجود دارد. اگر عرضه زیاد باشد باید بتوانیم کاهش دهیم و اگر عرضه کم باشد باید بتوانیم پاسخ بدهیم. نمی خواهیم بازار را گیج یا شگفت زده نگه داریم. سال ۲۰۱۹ سالی مهم برای حفظ تعادل در بازار نفت است.

**تاس: در بدترین سناریو در مورد ایران، آیا شما ظرفیت مازاد کافی در اوپک و اوپک پلاس و بطور خاص در عربستان برای پر کردن این شکاف دارید؟
- الفالح: ما از ماه ژوئن تولید خود را به میزان زیادی افزایش دادیم. تولید ماه در آوریل و مه حدود ۹.۸ تا ۹.۹ میلیون بشکه در روز بود و اکنون تولید ما حدود ۱۰.۷ میلیون بشکه در روز است. همزمان دوستان ما از روسیه و امارات نیز تولید را افزایش داده اند. بنابراین ظرفیت های تولید مازاد ما برای کل جهان در حال حاضر بسیار کمتر از گذشته است. ما به طور نسبی ظرفیت های مازاد را محدود کرده و در حال استفاده از بخش زیادی از آن هستیم.

در حال حاضر، ما در عربستان ظرفیت مازادی معادل ۱.۳ میلیون بشکه در روز داریم . امارات نیز به ما اطمینان داد که بیش از ۲۰۰ هزار بشکه در روز ظرفیت مازاد دارند اما نمی دانیم در کشورهای دیگر چه روی خواهد داد. می دانیم که قزاقستان قصد افزایش تولید نفت را دارد و برزیل نیز انتظار می رود که تولید خود را افزایش دهد و نفت شیل آمریکا نیز می تواند حجم بیشتری از نفت تولید کند. بنابراین ممکن است که نیازی به استفاده ما از ظرفیت مازاد نباشد اما اگر تولید سایر کشورها نیز در کنار تحریم های ایران کاهش یابد در این صورت ما از همه ظرفیت مازاد استفاده خواهیم کرد.

**تاس: پس فکر می کنید که فرصت و ظرفیت کافی برای حفظ تعادل بازار نفت و جلوگیری از رسیدن بهای نفت به بشکه ای ۱۰۰ دلار دارید؟
- الفالح: نمی توانم به شما تضمین بدهم زیرا نمی توانم پیش بینی کنم که برای سایر تولیدکنندگان چه اتفاقی خواهد افتاد. عربستان اکنون در ماه اکتبر در سطح ۱۰.۷ میلیون بشکه در روز تولید می کند می توانیم بگویم که درصورت نیاز تولید ما می تواند تا ۱۲ میلیون بشکه در روز افزایش پیدا کند. این را می توانم تضمین بدهم. اما اگر ۳ میلیون بشکه نفت در روز از بازار خارج شود نمی توانیم این حجم را پوشش بدهیم.

بنابراین باید از ذخایر نفت استفاده کنیم. اما بسیار مهم است که جهان از عربستان حمایت کند زیرا تنها کشوری است که سرمایه گذاری سنگینی در ظرفیت مازاد تولید نفت انجام می دهد. ما بطور مدام دهها میلیارد دلار برای ایجاد ظرفیت تولید نفت سرمایه گذاری می کنیم که تنها در وضعیت کمبود عرضه از آن استفاده می کنیم. این برای ما کارایی ندارد. پول ما به عنوان ضمانتی برای سایر جهانیان متوقف می شود. امروز از مقداری از آن استفاده می کنیم و فردا در صورت ایجاد وقفه در تولید سایر کشورها از بخش زیادی از آن استفاده خواهیم کرد اما این روند مستلزم ادامه سیاست سرمایه گذاری است اما لازم است که عربستان مورد حمایت قرار گیرد و تشویق شود و این مساله به رسمیت شناخته شود که عربستان کاری مورد احترام برای سایر جامعه جهانی می کند. باید تصمیم بگیریم که آیا ظرفیت تولید خود را از ۱۲ میلیون به ۱۳ میلیون افزایش دهیم یا نه. این تصمیم نیازمند افزایش سرمایه گذاری از ۲۰ میلیارد دلار به ۳۰ میلیارد دلار است.

**تاس: شما می گویید که جهان باید عربستان را مورد حمایت و تمجید قرار دهد اما اکنون به علت موضوع ناپدید شدن روزنامه نگار سعودی در استانبول شاهد وضعیت دشواری هستیم. برخی تحلیلگران می گویند که عربستان ممکن است تولید نفت خود را به میزان نیم میلیون بشکه در روز کاهش دهد شما چه پاسخی دارید؟

- الفالح: فکر می کنم که افراد منطقی در جهان می دانند که نفت کالای بسیار مهمی برای جهان است. اگر بهای نفت بسیار بالا برود موجب کاهش رشد اقتصاد جهانی و رکود جهانی می شود. عربستان در سیاست خود مداومت داشته است. ما برای ایجاد ثبات در بازارهای جهانی و تسهیل رشد اقتصادی جهانی همکاری می کنیم. ما در گذشته بحران های سیاسی را تجربه کردیم و این نخستین بار نیست. این رویداد می گذرد. البته وظیفه من نیست که در این باره صحبت کنم. دولت ما از مجراهای سیاسی به این موضوع می پردازد اما عربستان سعودی کشوری بسیار مسئولیت پذیر است ما در دهه های گذشته از سیاست نفتی خود به عنوان یک ابزار مسئولانه اقتصادی استفاده کردیم و آن را از سیاست جدا کردیم. بنابراین بیایید امیدوار باشیم که جهان با منطق با بحران های سیاسی از جمله در مورد شهروند سعودی در ترکیه برخورد کند. و ما نیز از عقل و منطق در جبهه های سیاسی و اقتصادی استفاده خواهیم کرد. نقش من به عنوان وزیر انرژی اجرای نقش سازنده و مسئولانه دولتم و ایجاد ثبات در بازارهای جهانی انرژی است.

**تاس: بنابراین جهانیان آسوده خاطر باشند؟ سال ۱۹۷۳ تکرار نخواهد شد؟
- الفالح: هیچ قصد و هدفی در کار نیست.

- تاس: عرضه اولیه سهام شرکت 'سعودی آرامکو' قرار بود که یکی از بزرگترین رویدادها در تاریخ مالی مدرن باشد اما بتازگی این اقدام به تعویق افتاد. دلایل این مساله چه بود آیا صرفا دلایل تجاری بود یا دلایل سیاسی هم وجود داشت و شاید شما خواهان اجتناب از خطرهای حقوقی در آمریکا در صورت ورود به فهرست سهام بورس نیویورک بودید؟

- الفالح: ورود سهام آرامکو به فهرست سهام صرفنظر از مساله ارزش سهام به دلایلی به تعویق افتاد که شما می دانید . آرامکو وزن زیادی در زمینه بالادستی نفت دارد و باید با تقویت آن در بخش پایین دستی به تعادل برسد. آرامکو بدون شک با تولید معادل ۱۴ میلیون بشکه در روز معادل نفت و گاز، بزرگترین شرکت بالادستی است اما اگر به بخش پایین دستی نگاه کنید هرچند قابل توجه است اما همانند سطح بالادستی نیست. فعالیت پتروشیمی ما نیز خیلی بزرگ نیست و از لحاظ فناوری و نفوذ جهانی نیز چندان قوی نیست. بنابراین این تصمیم گرفته شد که لازم است کارهای آرامکو متوازن شود تا درآمد بیشتری هم از بخش پایین دستی ایجاد شود.
نگاه ما به سال ۲۰۲۱ برای عرضه اولیه سهام است. ما امیدواریم که دومین سرمایه گذار بزرگ پس از شرکت 'نواتک' در پروژه 'ال ان جی ' قطب شمال روسیه باشیم و امیدواریم که شروط ما پذیرفته شود اما آرامکو صرفنظر از اینکه کار ما در این پروژه روسیه به کجا برسد، یک بازیگر مهم در بازار جهانی ال ان جی خواهد بود و این تصمیم اتخاذ شده است.

**تاس: دیدگاه شما درباره وضعیت سرمایه گذاری در روسیه چیست؟
- الفالح: بسیار مثبت است. فکر می کنم که «ولادیمیر پوتین' رییس جمهوری روسیه بر توسعه کشور برای مردم تمرکز دارد و این روند را از طریق همکاری با جامعه تجاری انجام می دهد. شما سیستم تنظیم مقررات دوستانه ای دارید که کار و کسب خصوصی را ارتقا می دهد اما تنها شکایت من این است که هر زمانی به روسیه می روم باید ویزا بگیرم از این رو صفحات گذرنامه من در حال اتمام است. اما این حرف را بطور دوستانه می گویم زیرا نشان دهنده دفعات سفر من به مسکو است؛ هر چه بیشتر می بینیم بیشتر خوشمان می آید.

**تاس: شما در ماه ژوئیه با 'ایگو سچین' از شرکت روسنفت دیدار کردید؛ آیا هیچ پروژه مشترکی با این شرکت در نظر دارید؟
- الفالح: با سچین درباره همکاری جهانی صحبت کردیم. ما بخش پایین دستی را توسعه می دهیم و بزودی ظرفیت ۱۰ میلیون بشکه ای در این بخش خواهیم داشت و هیچ راهی وجود ندارد که این را تنها با نفت سعودی عرضه کنیم و به نفت خام دیگری هم نیاز داریم و روسیه دومین صادرکننده نفت پس از ما است و روسنفت شرکت روسی است بنابراین مبادله (سواپ) نفت خام و محصولات نفتی زمینه طبیعی همکاری ما است. متوجه شده ایم که روسنفت و 'لوک اویل' شروع به سرمایه گذاری در پالایشگاهها در سطح جهان کرده اند. از این رو ما در کنار روسیه می توانیم شرکت های سرمایه گذاری مشترک با این پالایشگاهها ایجاد کنیم و می توانیم نفت این پالایشگاهها را تامین کنیم. سچین نیز از رهبران مهم صنعت نفت روسیه است و تداوم گفت وگوی دایمی با او برای ما خوب است.