شفافیت؛ رهاورد حسابرسی سیستمی در نظام مالیاتی ایران

به عقیده کارشناسان اقتصادی، حسابرسی سیستمی و هوشمندسازی مالیاتی، اگر به درستی اجرا شود، می‌تواند پیش‌بینی‌پذیری درآمدهای مالیاتی را برای دولت افزایش دهد و از بروز تخلفات و فسادهای احتمالی در ارزیابی‌های مالیاتی جلوگیری کند. کارشناسان معتقدند در گذشته ممیزان مالیاتی نقش مهمی را در تعیین میزان مالیات ایفا می‌کردند اما در این بین ممکن بود به سبب خطای انسانی یا  فساد، ارزیابی‌ها ناعادلانه باشد و اکنون به واسطه اجرای سیستم‌های هوشمند، فرآیند مالیات ستانی شفاف‌تر شده و امکان تخلف نیز به تبع کاهش یافته است.

صاحبنظران همچنین بر این نکته تاکید دارند که شفافیت و عدالت مالیاتی حاصل از حسابرسی سیستمی منجر به پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد خواهد شد و به گفته آنها در سایه حسابرسی سیستمی، مودیان می‌توانند با محاسبه دقیق مالیات پرداختی خود، برنامه‌ریزی عملیاتی برای رشد بیشتر خود را عملیاتی کنند.

در این میان دبیر اول کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در خصوص تغییرات اخیر در نظام مالیات‌ستانی و اثرات آن بر شفافیت، عدالت مالیاتی و پیش‌بینی‌پذیری درآمدهای دولت توضیحاتی ارائه کرد و تاکید کرد که حسابرسی سیستمی و هوشمند باعث افزایش شفافیت در نظام مالیاتی کشور می‌شود.

فضل‌الله رنجبر، نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی و دبیر اول کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با پانا با تاکید بر اهمیت استفاده از سیستم‌های هوشمند در فرآیند مالیات‌ستانی و اجرای حسابرسی سیستمی گفت: این تغییرات نه تنها به شفافیت سیستم مالیاتی کمک می‌کند، بلکه باعث واقعی‌تر شدن درآمدهای مالیاتی و جلوگیری از فساد و تبعیض در این حوزه خواهد شد.

 وی به نکات مختلفی در خصوص سیستم مالیاتی هوشمند، حسابرسی سیستمی و مزایای آن پرداخت و با اشاره به اجرایی شدن سیستم حسابرسی سیستمی در نظام مالیاتی در چند سال گذشته گفت: «این تحول باعث افزایش شفافیت در نظام مالیاتی کشور می‌شود و به محض کاهش دخالت انسان در فرآیند مالیات‌ستانی، زمینه‌های فساد و اشتباهات انسانی کاهش می‌یابد. این سیستم حسابرسی سیستمی در نظام مالیاتی به افزایش عدالت اجتماعی کمک می‌کند زیرا با شفافیت و واقعی‌تر شدن میزان مالیات‌ها، اعتماد عمومی به سیستم مالیاتی بیشتر می‌شود. اگر این روند به طور کامل اجرایی شود، شاهد تغییرات ملموسی در بهبود سیستم مالیات‌ستانی خواهیم بود.»

این نماینده مجلس دوازدهم افزود: یکی از مهم‌ترین مزایای این سیستم جدید، کاهش نقش انسان در تعیین میزان مالیات و پرداخت آن است. هر چقدر ما در این سیستم فعلی بتوانیم نقش انسانی را کاهش دهیم، ضمن اینکه از فساد جلوگیری می‌کنیم، شفافیت را ایجاد می‌کنیم و در عین حال به سمت واقعی‌تر شدن سیستم مالیاتی می‌رویم. در حقیقت، الکترونیکی کردن سیستم و آنلاین شدن فرآیند مالیات‌ستانی به سمت عدالت اجتماعی حرکت می‌کند.»

دبیر اول کمیسیون اجتماعی مجلس همچنین به پیش‌بینی‌پذیری بهتر درآمدهای مالیاتی برای دولت با اجرای طرح حسابرسی سیستمی در نظام مالیاتی اشاره کرد و گفت: «یکی از مشکلات عمده‌ای که در گذشته با آن روبه‌رو بودیم، عدم پیش‌بینی‌پذیری درآمدهای مالیاتی بود. اما اکنون، با استفاده از این سیستم‌های هوشمند، پیش‌بینی درآمدهای مالیاتی دقیق‌تر شده است. این امر موجب می‌شود که دولت بتواند برای تنظیم بودجه و برنامه‌ریزی مالی دقیق‌تر عمل کند و به منابع مالی پایدارتر دست یابد.»

این نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه به مبارزه با فرار مالیاتی اشاره کرد و تاکید کرد: سیستم هوشمند مالیاتی می‌تواند نقش مهمی در شناسایی منابع مالیاتی پنهان ایفا کند. این سیستم به ممیزان مالیاتی این امکان را می‌دهد که نه تنها تمرکز خود را بیشتر روی شفافیت مالی مودیان مالیاتی معطوف کنند، بلکه زمان بیشتری برای شناسایی فرارهای مالیاتی و جلوگیری از آن داشته باشند.»

وی همچنین به ضرورت آموزش و فرهنگ‌سازی برای آشنایی عموم مردم با سیستم مالیاتی آنلاین اشاره کرد و گفت: «معتقدم که هنوز در این حوزه نیاز به آموزش و اطلاع‌رسانی بیشتری داریم. استفاده از این سیستم نیاز به تغییر فرهنگ مالی دارد. مردم باید بدانند که چطور باید مالیات‌های خود را آنلاین پرداخت کنند و چگونه اطلاعات خود را به درستی وارد کنند. بدون شک، این آموزش‌ها و فرهنگ‌سازی‌ها می‌تواند به افزایش شفافیت و کاهش تخلفات کمک کند.»

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس همچنین به پیشرفت‌های حاصل شده در برخی استان‌ها اشاره کرد و گفت: «در برخی استان‌ها، سهمیه‌های مالیاتی تعیین شده به طور کامل یا حتی بیش از آن تحقق یافته است. این نشان می‌دهد که این سیستم قابلیت‌های مثبتی دارد و می‌تواند به طور قابل توجهی به افزایش درآمدهای مالیاتی کشور کمک کند.»

رنجبر در پایان صحبت‌های خود به این نکته اشاره کرد که برای دستیابی به موفقیت کامل در این زمینه، نیاز به همکاری همه‌جانبه دستگاه‌ها و نهادهای مختلف است. همه این تغییرات نیاز به همکاری گسترده‌ای دارد تا بتوانیم از سیستم مالیاتی هوشمند به بهترین شکل ممکن بهره‌برداری کنیم و به توسعه اقتصادی و عدالت اجتماعی در کشور کمک کنیم.